Is het mogelijk urenlange pleidooien voor en tegen veroordeling van Geert Wilders op een zo veel mogelijk objectieve manier samen te vatten in enkele zinnetjes, zodanig dat u zich daarover gemakkelijk een oordeel kan vormen?
Jazeker, dat kan.
Wat volgens de Nederlandse wet niet mag is:
Maar als het Openbaar Ministerie één of meer van deze dingen heeft bewezen dan is men er nog niet, want het moet ook nog gaan om groepen die afgebakend zijn op grond van:
Het punt is nu dat men zowel die eerste vier punten als ook die tweede vijf punten ruim en beperkt kan interpreteren. Wanneer is iets aanzetten tot haat? Aanzetten tot discriminatie? Wanneer zet je aan tot geweld? En wat is beledigen?
Wat ook nog boven deze discussie hangt, is dat de hoogste rechter in Nederland een nieuw criterium heeft geïntroduceerd, namelijk “aanzetten tot onverdraagzaamheid” dat een rol zou mogen spelen naast de eerstgenoemde vier criteria.
Voor de vijf speciaal beschermde groepen geldt dan dat ook “ras” ruim en beperkt kan worden geïnterpreteerd. Voorstanders van veroordeling stellen dat ras ook kan slaan op “afkomst”, “nationaliteit” of misschien zelfs de “cultuur van een groep”. Dan zijn Marokkanen een “ras”.
Tegenstanders zeggen: hou het begrip “ras” beperkt. Lees daarin niet meer dan uiterlijke kenmerken. Marokkanen zijn geen ras, zoals Nederlanders en Spanjaarden dat ook niet zijn. Anders wordt “racisme” een inflatoir begrip waar je alles en iedereen van kan beschuldigen. Marokkanen een ras, moslims een ras, enzovoorts enzovoorts.
Deze interpretatiekwesties spelen allemaal tegen de achtergrond van grote niet specifiek-juridische overwegingen, zoals:
Strategie: is het verstandig een politicus te vervolgen en veroordelen die vanwege precies de overwegingen waarom hij vervolgd wordt ook al een doelwit is van internationaal terrorisme?
Moraal: is het “fair” dat de staat iemand vervolgt vanwege uitlatingen als die staat zelf ook faalt in het beteugelen van het terrorismeprobleem?
Politiek: een politicus heeft als taak het ventileren van opinies. Hoe kan je een politicus dan vervolgen voor een opiniedelict?
Staatsrechtelijk: Kamerleden moeten de regering controleren, de regering niet Kamerleden. Een vervolging door het OM is uiteindelijk altijd een vervolging onder politieke verantwoordelijkheid van de minister van justitie. Is het niet ongemakkelijk dat de minister van justitie (VVD) nu politiek verantwoordelijk is voor de vervolging van de belangrijkste politieke concurrent van zijn partij?
Debattechnisch: waarom wordt niet gewoon gediscussieerd in de Tweede Kamer over de plannen van Wilders? Een college van drie personen kan toch het debat tussen 150 Kamerleden niet vervangen?
Vertrouwen in de rechterlijke macht: Kan de burgerij vertrouwen houden in de rechterlijke macht wanneer deze zich zo sterk moet begeven op politiek terrein? Een terrein dat grondwettelijk die rechterlijke macht helemaal niet toegewezen heeft gekregen.
Democratie: democratie is debat, strijd der meningen. De legitimiteit van het politieke proces staat en valt bij de mogelijkheid van vele groepen aan dat debat deel te nemen. Het uitsluiten van één groep van dat proces ondermijnt de democratie.
Rechtsstaat: de rechtsstaat houdt in dat een burger niet veroordeeld kan worden dan op basis van de wet en niets dan de wet. Wat Wilders heeft gezegd is niet in strijd met de wet mits strikt letterlijk geïnterpreteerd. En ja, dat letterlijk interpreteren is “legalistisch”. Maar dat legalisme is nu juist wat een rechtsstaat van een dictatuur onderscheidt.
Paul Cliteur is de schrijver van: Bardot, Fallaci, Houellebecq en Wilders, De Blauwe Tijger, Groningen 2016.
