Velen hebben leedvermaak met de PvdA die, volgens de peilingen, in maart zal verworden tot een kabouterpartijtje met acht zetels. Het is zeer de vraag of dit een goede zaak is voor de gewone man. Voor de goede orde: ik ben noch links, noch rechts. Daarvoor ben ik te intelligent, zodat ik de zekerheid over waarheid moet ontberen.
Intellectuelen hebben gewoonlijk weinig zicht op de dagelijkse bekommernissen van de gewone arbeider. Dank zij mijn jarenlange ervaring en contacten met mensen die tot de zogenaamde laagste sociale klasse behoren, weet ik hoe kwetsbaar deze mensen zijn.
Het zijn hier nog geen Amerikaanse toestanden, waar een hardwerkende arbeider onvoldoende verdient om een gezin te onderhouden. Zo wordt zij of hij gedwongen een tweede baan erbij te nemen, met desastreuze gevolgen voor het gezinsleven en de opvoeding van de kinderen. Maar in ons land zie ik wel in welk autoritair klimaat veel arbeiders moeten leven, hoe weinig ze zich gerespecteerd weten en hoe de onzekerheid over behoud van hun baan veel spanning veroorzaakt, tot in hun gezinsrelaties toe. Veel arbeiders worden opgejaagd tot een steeds hoger werkritme, zodat ze ’s avonds doodmoe voor de tv in slaap vallen.
We kunnen heel veel kritiek hebben op de PvdA, maar ik hoop dat er een partij is die blijft opkomen voor de rechten van en het respect voor de arbeider. In de ultraliberale maatschappij van tegenwoordig maken de leidinggevenden te makkelijk de redenering dat met de economische groei welvaart en welzijn voor allen automatisch volgt. De markt regelt zichzelf, wat betekent dat regels van bovenaf niet nodig zijn. De PvdA is hier ingetuind en dacht dat de vrije markt ook ten goede zou komen aan de arbeiders.
Als er geen regels van bovenaf meer zijn, dan zijn diegenen die zich bevinden in een zwakkere positie altijd de klos. Het is precies de rol van de staat om de economie te reguleren om misbruiken tegen te gaan. Het gevolg van de vrije marktwerking is dat de stabiliteit en de veiligheid verloren raken. Stabiliteit en veiligheid worden namelijk gewaarborgd door toepassing van wetten die voor allen gelijk zijn. Stress en onzekerheid zijn nu de regel geworden. Het kapitalisme van het ultraliberalisme onderwerpt niet alleen de individuen, maar ook de landen aan de macht van het IMF en de Europese Commissie, administraties die ontsnappen aan het gezag van de Staat en aan de democratische controle.
Ik vrees dat het poldermodel de PvdA de das heeft omgedaan. Er wordt vaak gezegd dat politiek bedrijven een kwestie is van compromissen sluiten. Dit gaat goed, totdat een grens wordt overschreden. Zodra fundamentele principes opzij worden geschoven heeft de partij geen bestaansrecht meer. Dit was het geval vanaf het moment dat het neoliberalisme dacht de definitieve overwinning en het einde van de geschiedenis te hebben ingeluid en de PvdA daarin meeging. Toen werd het neoliberalisme een ultraliberalisme waar het dividend voor de aandeelhouders de enige norm is. Dit maakte de weg vrij voor de graaiers.
Ultraliberalisme staat haaks op principes van dienstbaarheid, dienen van het algemeen belang, burgerzin en bescherming van de zwakkeren. Dit creëert een mentaliteit die tot in de zorgsector en de wooncoöperaties leidt tot winstbejag. Het is ongehoord dat in de sociale en medische sector er zoveel graaiers zijn, ten koste van de mensen die het echte werk doen. Zonder gelijkheid, rechtvaardigheid en solidariteit kunnen deze sectoren nooit goed functioneren. Geen enkele regelgeving kan deze grondwaarden vervangen. De PvdA had hier eerder fel moeten ingrijpen.
Een tweede factor die de PvdA in een marginale positie dreigt te duwen zijn de gevolgen van de globalisatie. De rechten van de arbeiders worden steeds moeilijker te verdedigen tegenover de macht van de multinationals en het kapitalisme in het algemeen. Het hedendaags kapitalisme heeft twee machtige wapens: de concurrentie tussen de werknemers op internationale schaal en de vrije kapitaalmarkt. Het socialisme heeft hier nog steeds geen goed antwoord op gevonden. De toegenomen macht van het kapitalisme leidt tot een afbraak van de sociale voorzieningen, minder rechten voor de arbeiders, verplaatsten van fabrieken naar lagelonenlanden, enorme werkloosheid onder jongeren in de meeste landen en de vlucht naar belastingparadijzen of de concurrentie tussen de landen wat betreft de sociale en fiscale wetten.
In het Westen leidt de afbraak van de rechten en de welvaart van de arbeider nog niet tot rellen en geweld. Door het begrotingstekort steeds hoger te laten oplopen, kan het volk nog zoet worden gehouden. In het Midden-Oosten en Afrika is de oorlog ondertussen in volle gang. Uiteindelijk zal de globalisering leiden tot een mondiale chaos. Het wordt elk voor zich. In Europa betekent dit dat rijke gebieden zich willen afscheiden van de rest. Dit geldt zowel voor regio’s zoals Catalonië en Vlaanderen, als voor landen in Noord-Europa die zich zouden kunnen afsplitsen van de Europese Unie.
Een kleine groep wordt steeds rijker en heeft de macht in handen. Het lijkt wel of het tijdperk van de absolute vorst is teruggekeerd. De gewone man staat hier machteloos tegenover en riskeert elk moment zijn baan en zijn bestaanszekerheid te verliezen. De middenklasse heeft het steeds moeilijker. Een partij als de PvdA is een absolute noodzaak om al deze mensen, de meerderheid van de bevolking, te vrijwaren van de absolute dictatuur van het kapitaal. Wie leedvermaak heeft met de teloorgang van deze partij, gooit het kind met het badwater weg.
