Een van de meest omstreden documentaires ooit vertoond op de Britse televisie was ongetwijfeld Death of a Princess (1980). Het werd uitgezonden op 9 april 1980 op het Britse ITV channel als ‘docu-drama’. Dat wil zeggen: een combinatie van een documentaire en drama. Het gaat over de executie in Saoedi Arabië van een 19-jaar oude Saoedische prinses Masha’il Bint Fahd Al Saud (1958-1977), tezamen met haar minnaar. De prinses werd gefusilleerd, haar minnaar onthoofd. Het was een soort ‘eerwraak’. De prinses zou met haar poging zich aan de heerschappij van de oudere over haar gestelde mannen te onttrekken de ‘eer’ hebben geschonden van de Saoedische familie (lees: mannen van de familie) en daarvoor moeten worden gestraft.
Toen de uitzending op de Britse televisie had plaatsgevonden ontstond onmiddellijk een diplomatieke rel. Saoedi-Arabië wees de Britse ambassadeur uit, want naar het oordeel van de Saoedi’s was de film een “insult to Islam”. De Britten reageerden geïntimideerd en minister van buitenlandse zaken Lord Carrington verklaarde de uitzending te “betreuren”.
De controverse heeft in vele landen een rol gespeeld, ook in Nederland. Uitzending van de film door de NOS stond gepland op 16 april 1980.
De vraag was: gaat de Nederlandse regering proberen uitzending af te blazen? En wie zijn de hoofdrolspelers in de Nederlandse discussie hierover?
Minister van destijds Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk werk is op dat moment minister Gardeniers. Gardeniers belt met NOS-voorzitter Erik Jurgens om hem op de hoogte te brengen van “mogelijke gevolgen” van de uitzending. Premier Van Agt bevindt zich in het buitenland, maar op 13 april ontvangt vice-premier Wiegel de Saoedische ambassadeur. De ambassadeur wijst op “ernstige gevolgen” voor de relatie tussen Nederland en Saoedi-Arabië. Wiegel belooft contact op te nemen met de NOS.
Staatssecretaris van verkeer en waterstaat Smit-Kroes is op dat moment op werkbezoek in Saoedi-Arabië. Zij laat aan haar gastheren weten actie te ondernemen om uitzending van de film niet te laten plaatsvinden, aldus het Algemeen Dagblad van 14 april 1980. Op 15 april roept NOS-voorzitter Jurgens de Raad van Beheer bij elkaar. Besloten wordt de film uit te zenden. En zo geschiedt op 16 april 1980.
Verder lezen:
Paul Cliteur publiceerde onlangs Bardot, Fallaci, Houellebecq en Wilders: de juridische vervolging van vreemdelingenvrees en religiekritiek (2016).
https://youtu.be/kDUsKJTkOaE
