Reactie Klaus Brinkbäumer, hoofdredacteur Der Spiegel, op de ophef over de cover van Der Spiegel 04.02.17. Vertaald uit het Duits door Sietske Bergsma.
“Bij Der Spiegel hebben we eerst gewaarschuwd tegen Trump in een coverstory in het begin van 2016. Daarna volgde, zeven weken voor de verkiezingen, een andere coverstory: “Fünf Minuten vor Trump”. Wij maken fouten, maar Donald Trump onderschatten was daar niet een van. Afgelopen zaterdag publiceerden we een coverstory geïllustreerd met een karikatuur, getekend door Edel Rodriguez, een Cubaanse immigrant die in New Jersey woont. Het beeld toont een schreeuwende man zonder ogen of een neus, maar gemakkelijk te herkennen als Trump, die in zijn ene hand het onthoofde hoofd van het Vrijheidsbeeld houdt en in de andere hand een bebloed zwaard. “America First,” staat er, meer niet, en wat er verder te zien is, is zoals met alle kunst, een kwestie van interpretatie.
“Prachtig”, schreef The Washington Post. Het politieke tijdschrift Mother Jones beschreef het als “one helluva statement”. Demonstranten dragen de cover op affiches door de straten van steden in heel Amerika. “Deze spectaculaire cover gaat in de Verenigde Staten rond als een lopend vuurtje en de mensen are loving it”, schreef romanschrijver Irene Dische ons vanuit New York. We zijn ook overstelpt met gepassioneerde brieven van lezers hier in Duitsland, waarin de reacties typisch twee richtingen opgaan – het is ofwel “briljant” of: ”ziek, jullie moeten naar een psycholoog”. Sommigen klaagden dat het beeld te wreed was.
Het autoriteit-minnende Bild.de, de nieuwssite van Duitslands grootste tabloidkrant, week uit naar Twitter om Der Spiegel op de hak te nemen. Geen woord over vervreemding, de karikatuur of de vrijheid van meningsuiting. In plaats daarvan beweerden ze dat der Spiegel Trump had afgeschilderd als een ISIS-terrorist, alsof het een soort van fotomontage betrof. Deze scheve interpretatie heeft de weg vrijgemaakt voor een golf van meedogenloze verontwaardiging. Meer serieuze collega’s binnen de media, zoals de Süddeutsche Zeitung en Frankfurter Allgemeine Zeitung schreven ook dat Der Spiegel te ver was gegaan. Waarheen kunnen we – na dit – nog?
In Kress, een toonaangevende industrievakblad in Duitsland, schreef journalist Franz Sommerfeld: “Als Trump een noodgeval is, dan is het de taak van de media om alarm te slaan op de meest betrouwbare en informatieve manier, precies zoals de cover van der Spiegel heeft gedaan. En, uiteraard, betreft dat ook karikaturen en andere vormen van journalistieke confrontatie”.
Waar zouden we per slot van rekening op moeten wachten?
Op Trump, om ons te laten zien dat hij het meent? Dat heeft hij al gedaan. Op hem om een volgende oorlog te beginnen?
Op de Verenigde Staten om langzaamaan te verdwijnen, op de mensen daar, die opgezadeld zitten met Trump en te laten gebeuren dat er een onomkeerbaar proces in gang wordt gezet?
Donald Trump heeft niet een persoon onthoofd op de cover van Der Spiegel, maar een symbool. Het Vrijheidsbeeld heeft sinds 1886 gediend als Amerika’s symbool voor vrijheid en democratie – één die vluchtelingen, migranten verwelkomt, “the homeless, tempest-tossed”, aldus een opschrift dat het draagt. Donald Trump veracht en bedreigt de liberale democratie, hij veracht en bedreigt de wereldorde en hij is de machtigste man op de planeet. De noodtoestand is al aan de hand.
