Nepnieuws: met de valse tweet van Wilders met gefotoshopte fake-foto van Pechtold temidden van jihad-aanhangers lijkt dit fenomeen nu ook mede de campagne voor de Nederlandse verkiezingen te gaan bepalen. Want nogal wat twittervolgers van de Grote Geblondeerde Leider schijnen die foto voor waarheid versleten te hebben, zoals sommigen hunner elke fluim van die kant automatisch voor De Waarheid verslijten.
In dat opzicht doen zij niet onder voor de volgelingen van Geerts grote held Donald Trump, die het afgelopen halfjaar van liegen en bedriegen – en dat met een stalen gezicht – zijn handelsmerk had gemaakt. Zelfs inzake de opkomst bij zijn eigen inauguratie bleef hij tegen alle evidentie in de harde feiten ontkennen. Trumps rechterhand Steve Bannon, de grote man achter de alt-right-leugensite Breitbart, is inmiddels als een tweede Raspoetin tot in het hart van de Amerikaanse macht doorgedrongen. Ginds heeft het nepnieuws waarin hij tijdens de stembusstrijd met Hillary Clinton de hand had, inmiddels zelfs tot een aanslag op een pizzeria geleid omdat de dader in de veronderstelling verkeerde dat een pedofielennetwerk rond Clinton dit tot zijn werkplaats had uitverkoren. De kogel kwam hier overduidelijk van rechts.
Ook Pechtold heeft al met doodsbedreigingen te maken gehad – Wilders heeft daarop echt niet het patent, zoals die in zijn gespeelde martelaarsrol meent – en ook deze jihadtweet kan een rechts-radicaal tot het beginnen van zijn eigen persoonlijke kruistocht verleiden. Al eerder was Sylvana Simons het slachtoffer van een hetze die bewust gebaseerd was op allerlei verzonnen uitspraken die zij nooit had gedaan. Momenteel komt dit soort lasterlijk fake-nieuws overwegend vanuit de extreem-rechtse hoek, niet vanuit de extreem-linkse.
Ik heb tenminste nog nergens een foto gezien, waarop Wilders – in de geest van de door hemzelf verspreide foto van Pechtold – pakweg de hand van de Noorse massamoordenaar Andrej Breivik schudt, die na zijn slachting onder sociaal-democratische jongeren ruim vijf jaar geleden liet weten zich door de strijd van rechtse populisten tegen de ‘linkse elite’ geïnspireerd te voelen. In het rechts-radicale manifest waarmee hij zijn optreden verdedigde, verwees Breivik liefst dertig keer naar stellingen van Wilders.
Wilders, die Pechtold er nu van beticht een kleinzerige dramaqueen te zijn, bestond het zelf toen overigens om, nadat hij daarop attent was gemaakt, zichzelf als het grootste slachtoffer van Breivik te presenteren en niet de 77 vermoorde jongeren. Als er iemand kleinzerig en een dramaqueen is, dan uiteraard hij. Zoals veel vanaf een zolderkamer opererende twitteraars is zijn communicatie eenzijdig: wel bedreven in klappen uitdelen, niet in klappen ontvangen.
In dat opzicht doet hij niet onder voor Trump, die rancuneus om zich heen slaat tegen iedereen die niet naar zijn pijpen danst – het belangrijkste verschil is dat Trump gedeeltelijk de staatsmacht voor zijn karretje kan spannen en Wilders dat nooit zal kunnen. Alleen al omdat hij nooit de absolute meerderheid zal halen en zelfs in het zeer onwaarschijnlijke geval dat hij desondanks dat tot regeringsleider brengt als premier nooit de macht zou hebben van de Amerikaanse president.
Met Trump gemeen heeft Wilders het ontkennen van onwelgevallige feiten; wat dat betreft doet hij al veel langer aan het creëren van eigen waarheden, zoals bij het hardnekkig ontkennen van de klimaatproblematiek. Meer dan welke politicus ook heeft hij zich het relativisme van de post-modernisten uit de jaren zeventig – die toen nog vooral ter linkerzijde gezocht moesten worden – eigen gemaakt: waarheid is wat politiek waardevol is. Wetenschap is ook maar een mening waarin hem overigens Willem-Alexander nog eens is voorgegaan toen het de handel en wandel van zijn aanstaande schoonvader betrof en de kroonprins met deze woorden Zuid-Amerika-deskundige Michiel Baud diskwalificeerde.
Dat laatste maakt duidelijk dat Wilders en Trump uiteraard niet de eerste politici zijn, die zich aan ‘alternatieve feiten’ bezondigen. Velen zijn hen daar in voorgegaan als dat in hun politieke kraam te pas kwam – denk alleen maar aan Bushs fantasieën over massavernietigingswapens en een conspiratieve rol bij nine-eleven van Saddam Hoessein die samen de Amerikaanse inval in Irak moesten legitimeren. Het eerste werd toen ook braaf door toenmalig premier Balkenende geloofd. Trump heeft die indertijd door Washington opgediste leugens overigens juist in zijn campagne tegen het Republikeinse partij-establishment ingezet.
Wat wel nieuw is, is de brutaliteit waarmee een en ander geschiedt. Het hardnekkig volhouden – tegen alle beelden die het evidente tegendeel bewijzen in – door Trumps woordvoerder dat de opkomst in zijn geval die bij Obama’s aantreden overtrof herinnert aan de fact-free invalshoek van Saddams woordvoerder in 2003. Die bleef toen ook met een uitgestreken smoel volhouden dat de Iraakse dictator toch echt aan de winnende hand was terwijl tegelijk direct achter hem te zien was hoe de Amerikaanse tanks al Bagdad binnenreden.
Onjuiste informatie verbreiden: de meeste politici oude-stijl doen dat nog vooral als het hun eigen handelen betreft, waarbij zij slippertjes – moreel of financieel onder tafel pogen te houden. Zie Fillon in Frankrijk. Het wordt bedenkelijk wanneer op een bedrieglijk-echte wijze fake-nieuws over concurrenten wordt verspreid dat bovendien – gezien de geagiteerde stemming – mensen op het idee zou kunnen brengen om het recht in eigen hand te nemen. Mocht Pechtold Wilders, als die blijft weigeren zijn faux-pas openlijk toe te geven, hem bij de rechter voor ophitsing aan gaan klagen dan is dat terecht.
