‘Sybrand door het Land’ is de naam van een vijfdelige reeks campagne-bijeenkomsten van het CDA. Lijsttrekker Sybrand Buma vertelt op deze avonden in verschillende uithoeken van het land steeds over een ander onderwerp wat belangrijk is voor zijn partij. Vrijdagavond strijkt het CDA neer in Paard van Troje in het centrum van Den Haag. Het onderwerp is ‘familie en gezin’. Dat thema is zo ontzettend belangrijk voor het CDA dat bijna alles ermee in verband wordt gebracht.
Er zijn hier opvallend veel kandidaat-Kamerleden aanwezig die opvallend onbekend zijn, ook bij de eigen leden. Het applaus voor de kandidaten op het podium is matig. Dat geldt zelfs voor bestaande Kamerleden als Michel Rog en Hanke Bruins Slot. De kandidaten komen vanavond allemaal uit Noord-Holland, Zuid-Holland en Utrecht. Voor hun bekendheid bij de leden lijkt het weinig uit te maken. Mariska Kip vertelt dat het onzekere tijden zijn maar dat je wel een huis moet kunnen kopen en een vaste baan nodig hebt. Dit verhaal blijkt de boodschap van deze avond: er is familie- en gezinsbeleid nodig.
De definitie van familie- en gezinsbeleid is hier heel breed. Op de sta-tafels ligt een “familie- en gezinsplan”. Hierin kunnen we lezen wat we ook horen in de speech van Buma: eigenlijk kan bijna al het binnenlands beleid ook familie- en gezinsbeleid zijn. Zo moeten er lagere lasten voor gezinnen komen, is zondagsrust goed, zijn er lagere zorgkosten nodig, moet armoede worden aangepakt, moeten er meer huizen voor gezinnen worden gebouwd, moet er beter onderwijs komen en moet mantelzorg niet worden bestraft.
Zie hier een poging om heel veel beleid als familie- en gezinsbeleid te framen. Erg onderscheidend is het allemaal niet, want de basisbeurs terugbrengen had ook jongerenbeleid of onderwijsbeleid kunnen heten, maar hier is het frame dat dit gaat over ‘het gezin’ want niet alle gezinnen kunnen de studie van hun kinderen betalen.
Het nadeel van deze framing is dat er gekke standpunten kunnen ontstaan. Een man in het publiek wil weten wat Buma aan armoedebestrijding gaat doen, die daarop antwoordt dat armoede in gezinnen aangepakt moet worden. Dat is namelijk zielig voor de kinderen. Arme ouderen kunnen dus kennelijk stikken, terwijl hun armoede met een ander frame – ouderen zijn ook onderdeel van families! – aangepakt had kunnen worden. 50Plus is vast blij met dit CDA-frame.
De opvatting van het CDA over gezinnen is erg inclusief, al horen arme ouderen er dus niet bij. We zien Rogier Havelaar – ooit voorzitter van de ChristenUnie-jeugd – op het podium vertellen dat hij graag met zijn vriend een kindje wil adopteren en dat hij het fijn vindt dat dat van het CDA mag. Ook Buma benadrukt dat het CDA een hele moderne opvatting van gezinnen heeft. Waarom studenten wel bij het gezin horen, mannen- en vrouwenstellen ook, maar ouderen dan weer niet, wordt niet uitgelegd.
Het CDA gaat pas meeregeren als er voldoende van de plannen gerealiseerd kan worden, belooft Buma. Gelukkig is het frame over gezinnen zo rekbaar dat daar altijd sprake van zal zijn. De plannen zitten vol symboliek, zoals een eindeloos verhaal over normen en waarden. Buma zegt heel expliciet dat critici verkeerd zitten als ze zeggen dat de familie geen beleidsthema is. Hoe Buma de normen en waarden in de opvoeding gaat verankeren vertelt hij niet.
Het CDA vult het geheel aan met maatregelen waar de Rijksoverheid niet over gaat, zoals bouwen van woningen voor gezinnen. Dat doen gemeenten. Zo resteren drie concrete familie- en gezinsmaatregelen van het CDA: langer vaderschapsverlof, ouders aansprakelijk stellen voor vandalisme van hun kinderen tot 18 jaar en het instellen van een vertegenwoordiger van kinderen bij vechtscheidingen.
Toch verdwijnen juist deze voorstellen in het moeras waarin alles tot familie- en gezinsthema wordt verheven. Hoe oppervlakkig dit thema is, blijkt vooral als een expert komt vertellen hoe belangrijk het gezin is. Zij heeft er verstand van, zegt de presentatrice, maar de expert komt niet veel verder dan te melden dat haar eigen gezin een hele fijne plek is. Een tweede expert vertelt dat “het gezin verankerd zit in het CDA-programma”. Een filmpje waarin Buma kleine kinderen laat zeggen dat hun gezin heel leuk is en dat ze leuke dingen met hun gezin doen, completeert het beeld.
Als Buma opkomt, klinkt het muziekje: ‘We are family’. Buma grossiert net als de rest in algemeenheden als “wie onderdeel is van een gezin is onderdeel van iets groters.” Zonder het CDA bestaat de stad straks alleen nog maar uit yuppen, studenten en toeristen, waarschuwt Buma ons. Voor hen zet het CDA zich dus kennelijk niet in. Tegelijk horen we tientallen keren dat de basisbeurs terug moet, maar dat is dus niet voor studenten maar voor het gezin.
Buma waarschuwt tot slot ook nog even voor een verpakkingsbelasting van GroenLinks waar gezinnen straks erg veel geld aan kwijt zijn. Je vraagt je af of GroenLinks bij deze belasting onderscheid maakt tussen gezinnen en singles.
