Ivar Staal is een gymnasiumleerling die in een stuk voor de Volkskrant zijn angst uitspreekt dat hij in de nabije toekomst lid zal worden van een verguisde elite. Hij wil weten wat hij kan doen om de kloof te overbruggen met de mensen met wie hij ooit op de basisschool zat. De Volkskrant is niet geïnteresseerd in deze reactie, waar Ivar expliciet om vraagt, daarom een reactie via TPO, waar deze discussie sowieso beter past.
Beste Ivar,
Ik las je stuk en ik herkende me in je verhaal. Ik ben jouw ouders. Ik woon in die twee-onder-een-kapwoning van bruine stenen. Ik rij in een Japanse stationwagon en heb in het verleden wel eens op D66 gestemd. Ik ben de elite, waar jij ontluikend lid van bent. Jij vraagt je af waarom je de woede van een deel van de samenleving over je heen krijgt. Mijn antwoord daarop is dat die woede helemaal niet op jou gericht is en ook niet op mij.
Uit jouw verhaal wordt duidelijk dat jij blootgesteld bent aan een breed palet van de samenleving via je basisschool en via je werk bij de supermarkt. Opnieuw dringt een parallel zich op. Ik heb van mijn 15de tot mijn 19de zo’n twintig uur per week in een cafetaria gewerkt. Daar werden aan de bar tot ver na middernacht politieke discussies gevoerd door borderline alcoholisten, werklozen, arbeiders, middenstanders en af en toe een integrerende allochtoon, om dat woord maar gewoon te gebruiken (O no, he didn’t!).
In die snackbar heb ik geleerd dat het gebruik van een meer correcte term voor ‘allochtonen’ hun problemen niet oplost, maar vooral dat mensen met weinig formele opleiding vaak een ruwe, intuïtieve, maar zeer correcte visie op het leven hebben. Die visie is niet gevormd in de schoolbanken, maar in de realiteit van alle dag. In die echte wereld zijn er echte daden waarvoor je echte verantwoordelijkheid moet nemen, omdat ze echte consequenties hebben. Als je de snacks overdag niet bijvult, kom je tijdens het spitsuur in de problemen, als je je werk niet goed doet, krijg je een uitbrander van de baas en als iemand zegt dat hij iets doet en hij doet het niet, dan is hij onbetrouwbaar. Mensen met praktische beroepen leren belangrijke levenslessen door schade en schande.
De elite die onderwerp van spot en woede is bestaat vooral uit mensen die nooit een praktisch beroep hebben gehad en zich desondanks laten voorstaan op hun deskundigheid. Maar wat weet je nou van de echte wereld als je geld heen en weer schuift op een zo hoog abstractieniveau dat je niet meer ziet dat dit echte consequenties heeft in de echte wereld? Wat weet je nou als je postmoderne sociologiedocent je heeft wijsgemaakt dat alle waarheid en werkelijkheid subjectief is? Daar frituren de kroketten zichzelf echt niet van gaar in precies 3 minuten op precies 180 graden.
De elite leeft in een bubbel van zelfverzonnen dogmatische deskundigheid die geen enkele aansluiting vindt bij de werkelijkheid. Ik heb het dan over de dogma’s dat iedereen een bijdrage kan en wil leveren, dat iedereen zich kan en wil aanpassen of dat alle mensen met een kleurtje onderdrukt zijn en dus geholpen moeten worden. Dit voedt de scepsis over ‘deskundigheid’ omdat deze slechts gebaseerd is op de juiste diploma’s, de juiste terminologie en de juiste deugmeninkjes.
De grootste schande is nog wel dat een groot deel van die verguisde elite bij wijze van spreken met hakken over de sloot een hbo-diploma in de wacht heeft gesleept bij InHolland tijdens de hoogtijdagen van de diplomafraude. Zij hebben nooit leren denken én nooit met hun handen leren werken. Zij zijn zelf de grootste belediging voor het fenomeen deskundigheid. En het grootste probleem is dat ze daar een enorme blinde vlek voor hebben.
Dit zijn de mensen die tegen je zeggen: “Als ik mijn best had gedaan, had ik ook gymnasium kunnen doen”. Dit zijn de Jesses die via het VMBO doorstromen naar een studie politicologie, die ze vervolgens niet afmaken, maar die wel denken dat ze hierdoor over academisch denk- en werkniveau beschikken. Dit zijn de Alexanders die elf jaar over een studie kunstgeschiedenis konden doen, omdat er geen echte consequenties bestonden in hun kunstwereld. Door schade en schande wijs geworden, neemt de praktische burger deze mensen en hun zogenaamde deskundigheid totaal niet meer serieus.
Deskundigheid is verder helemaal niet dood. Ik ben chirurg en mijn patiënten nemen mijn deskundigheid vrijwel zonder uitzondering buitengewoon serieus omdat dat zij snappen dat dit een echte deskundigheid is die ik door jaren hard werken heb vergaard. Het gaat echt slecht met mijn patiënten als ik het niet goed doe en dan zijn ze echt boos, echt verdrietig of echt dood en daar heb ik vervolgens echte vervelende emoties over. Dat leidt dus tot echte deskundigheid en dat voelen mensen, omdat het authentiek oftewel ‘écht’ is. De elite denkt die authenticiteit te kunnen imiteren met wanstaltig acteerwerk of door consultants van Obama in te vliegen.
Het contact dat jij hebt met de werkelijkheid via je basisschool en je bijbaan doet je concluderen dat de kloof tussen jou en een deel van de samenleving misschien wel onoverbrugbaar is. Een prijzenswaardige conclusie, want dat is iets wat de zittende elite nooit heeft willen overwegen. Die vindt mooie en vooral correcte woorden veel belangrijker dan echte analyses en harde conclusies. Dat is wat hen terecht wordt verweten en wat jou niet verweten kan worden. Mijn advies is dus: doe een echte studie, faal, leer ervan en vergaar zo echte deskundigheid, dan zal je authentieke expertise uitstralen en zal niemand je verwijten lid te zijn van die verderfelijke elite.
Een laatste woord over je perceptie van de grote boze PVV-stemmer. Wilders’ plannen zijn inderdaad volstrekt onuitvoerbaar en onhaalbaar. Wat de Jesses en Alexanders niet zien, is dat burgers al decennia moeten luisteren naar ‘deskundige’ politici met plannen die onuitvoerbaar en onhaalbaar zijn, die vervolgens faliekant mislukken en waar niemand verantwoordelijkheid voor neemt.
De meeste PVV-stemmers willen helemaal geen totaalverbod op de islam of Koran, maar een samenleving die even kritisch is op islamisme als op racisme. Deze mensen willen een samenleving die zowel van de uitkeringstrekker als van de gesubsidieerd kunstenaar verwacht dat ze een tegenprestatie leveren voor het gratis geld dat ze krijgen. Deze mensen willen dat vrijheid van meningsuiting geldt voor tokkies met minder gepolijst taalgebruik en voor Wilders, net als dat nu geldt voor haatimams en deughaat-blogs als JOOP.nl.
Dat lijkt mij helemaal niet zo onredelijk en de realistische burger snapt inmiddels dat dit alleen kan worden afgedwongen met die botte, blonde bijl. Wilders is helaas de echte consequentie in de echte wereld voor de dingen die faux-deskundigen de afgelopen jaren echt zelf hebben gedaan, maar waarvoor ze weigeren echte verantwoordelijkheid te nemen. Het woord ‘nep’ of ‘fake’ begint zich inmiddels enorm op te dringen.
