Een middelvinger van het CDA, normaliter de partij van de normen en waarden, gericht aan de hoofdredacteur van de NOS. In campagnetijd is echt alles mogelijk. Maar goed, de spinners van de christendemocraten waren heel erg boos op die gure novemberavond in 2006. En dat zijn ze nog. Oude wonden werden zondag tijdens het verkiezingsdebat van RTL in de Rode Hoed opengereten toen ex-NOS’er Hans Laroes zich op twitter ergerde aan het typische journalistentrekje een debatwinnaar uit te roepen.
Dat is toch weer zo erg: de neiging van journalisten om een debatelwinnaar uit te roepen. Daar moet je niet over willen gaan #rtldebat
— hans laroes (@hanslaroes) 26 februari 2017
Jeroen de Graaf, ooit paladijn van oud-premier Jan Peter Balkenende, reageerde prompt en ronduit stekelig. ‘Dat deed de NOS natuurlijk nooit toen jij hoofdredacteur was?’ Daarna kwam het onbestemde verwijt dat Laroes ‘de peiling van het slotdebat achter wilde houden omdat de uitkomst verraste’.
@hanslaroes @kimvankeken Dat deed de NOS natuurlijk nooit toen jij hoofdredacteur was toch?
— Jeroen de Graaf (@jeroendegraaf) 26 februari 2017
@hanslaroes @kimvankeken Nadat je peilingen daarvoor publiek maakte en de peiling van slotdebat achter wilde houden omdat uitkomst verraste.
— Jeroen de Graaf (@jeroendegraaf) 26 februari 2017
De kwestie zelf bleef in nevelen gehuld, dus besloot TPO de afgelopen dagen zelf eens op onderzoek uit te gaan. Twee spelers wilden on the record praten, de rest fluisterde wat feiten en welgevallige spins in onze oren. Een getuige beriep zich angstvallig op de code, dat is de afspraak dat niets naar buiten komt wat gebeurt in Nieuwspoort.
Dáár, in de Haagse sociëteit voor politici en journalisten, had het middelvinger-incident bijna elf jaar geleden plaats.
Het was midden in de verkiezingsstrijd van 2006, en anders dan nu, was sprake van een echte tweestrijd. Werd Wouter Bos van de PvdA premier? Of zou het volgende kabinet Balkenende IV gaan heten? Bos gold, wist het CDA-campagneteam, als betere debater. Dus werd Balkenende framend neergezet als betrouwbaar mede door zijn befaamde aanval op Bos: ‘U draait en bent niet eerlijk’.
Die leus van het CDA ging de politieke geschiedenisboekjes in; maar ondertussen was het steeds PvdA’er Bos die, althans volgens de peilingen onder kiezers en deskundigen, de debatten won. Steeds werd dat, zeggen alle CDA’ers, maar ook andere getuigen, op teletekst gezet. En wel op de voor journalisten en politici belangrijkste plek: bovenaan pagina 101.
Maar tot ieders verbazing kreeg Balkenende, een dag voor de verkiezingen, retorische vleugels tijdens het slotdebat op de NOS. Het CDA-campagneteam wist dat Maurice de Hond weer zou peilen en een winnaar ging uitroepen. De spindoctors-equipe zat klaar voor de champagne en keek verwachtingsvol naar pagina 101 van teletekst. Eindelijk zou de CDA-baas ook een keer een debat winnen.
Er verscheen echter niets op teletekst; geen winnaar tenminste.
Jack de Vries, nu lobbyist en destijds spindoctor van Balkenende, belde woest naar Laroes om verhaal te halen. Het antwoord dat hij kreeg van de hoofdredacteur: “Het is niet aan de NOS iemand uit te roepen tot winnaar of verliezer.” De Vries: “Ja, lekker. Na elk debat stond de winnaar op pagina 101 en nét toen Balkenende won, werden ineens de spelregels veranderd.”
Het leidde tot een treffen tussen Laroes en Stephan Schrover, de huidige RVD-baas die destijds spindoctor was van het CDA. Het ontaarde als snel in een luidruchtige ruzie in een afgeladen Nieuwspoort. De immer beheerste Schrover ontplofte en stak volgens Laroes vervolgens een middelvinger in de lucht.
Over het gebaar zijn de gesproken getuigen verdeeld. Sommigen spreken over een fier omhoog staande christendemocratische middelvinger richting Laroes. Anderen zagen een linkerhand onder de rechterelleboog van een arm met een stevige vuist – zonder uitstekende middelvinger.
De Vries houdt het ‘op een kleine interactie’ in de sociëteit.
Laroes zegt het allemaal met een korreltje zout te nemen. ‘Als een spindoctor nog steeds boos op me is, dan heb ik kennelijk toch iets goeds gedaan.’ Hij zegt dat hij als baas van de NOS vond (en dat vindt hij nog steeds) dat het niet aan journalisten is een winnaar of verliezer vast te stellen. ‘Je creëert een pseudowerkelijkheid en ik had al lang een agenda waarin peilingen niet zo’n grote rol spelen.’ Hij beweert dat de NOS Bos ook nooit als winnaar op teletekst heeft uitgeroepen. Tenminste niet in zijn herinnering. “Spindoctors hebben al snel het gevoel dat er sprake is van een samenzwering. Ze overschatten de waarde van Teletekst ook.”
TPO zal tijdens het Carrédebat zondag teletekst, en met name pagina 101, weer eens nauwlettend in de gaten houden.
