Als we aan feminisme denken gaat het vaak over glazen plafonds, hoe vrouwen werk en gezin kunnen combineren of over seksuele intimidatie. Een maatschappelijk probleem waarin vrouwen moeten vechten tegen witte, kale, machtige mannen in het eerste geval, tegen de gevestigde orde of anders tegen mannen in het algemeen in het tweede geval. Maar er is een onderliggend probleem in het hele debat: die verborgen maar vretende haat die vrouwen jegens zichzelf kunnen hebben.
Waar mannen vaak hun onvrede op de wereld projecteren en omzetten in geweld daar hebben vrouwen de neiging om het naar binnen te slaan en autodestructief te worden. Het zal allicht niet altijd zo sterk zijn als zelfhaat. Maar wij vrouwen zijn verschrikkelijk goed in onszelf vertellen dat we niet zo boos, hormonaal, emotioneel en nog veel meer andere dingen niet zouden moeten zijn. We zouden lieve meisjes moeten zijn en voor de mensen om ons heen moeten zorgen.
Dit is best begrijpelijk aangezien we generaties achter ons hebben van moeders, grootmoeders en betovergrootmoeders die wettelijk ondergeschikt waren aan hun echtgenoot en verkracht konden worden binnen het huwelijk zonder dat het strafbaar was. Het heeft tientallen jaren nodig om een collectief denkpatroon te veranderen, soms eeuwen.
De gemiddelde opgeleide vrouw begrijpt inmiddels dat ze dezelfde hersenen, capaciteiten en vaardigheden heeft als een man voor wat voor functie dan ook. Maar dat zegt helemaal niets over hoe ze het vindt om vrouw te zijn. Voor veel vrouwen is vrouw zijn een last. Het betekent menstruaties, seksueel geweld en een gebrek aan maatschappelijk aanzien.
Dat is een heikel punt. Want vrouwen zonder zelfrespect worden veel vaker slachtoffer van geweld en seksueel misbruik. Vrouwen met een slecht zelfbeeld zullen minder snel carriere maken of voor zichzelf opkomen. Vrouwen die zichzelf miskennen imploderen of maken het leven van de mensen die van hen houden onmogelijk. Het is één van de kernpunten van het probleem: alsof we niet zien dat de kracht van het vrouw zijn hem precies zit in, het vrouw zijn. Emoties zijn krachtig, cycliciteit schept leven en kwetsbaarheid en schoonheid gaan hand in hand.
We klagen over vrouwenbladen die onmogelijke eisen stellen, maar we blijven ze kopen. We klagen over een maatschappij die man-georiënteerd is, maar blijven mannelijke waarden uitdragen als rationaliteit, cognitieve ontwikkeling en redelijkheid. We klagen over mannen die hun rol in het huishouden niet op zich nemen, maar zijn wij er klaar voor om een man een man te laten zijn in de intimiteit van ons privéleven?
Het feminisme van de generaties voor ons betekende vechten tegen man en maatschappij en dus man te moeten worden en die wapens gebruiken. Vrouwen hebben hun haar afgeknipt, broeken aangetrokken en zijn aan het werk gegaan. Ze hebben het goed gedaan, ze deden wat ze moesten doen op dàt moment.
Maar wij zijn van een andere tijd en moeten het recht weer oppakken om vrouw te zijn. We kunnen vrouw zijn en een auto repareren als we dat leuk vinden. We kunnen vrouw en tandarts zijn, of moeder, of minnares. Het maakt niet uit wat we doen. Het maakt zelfs niet uit hoe we het doen. Een vrouw kan sterker zijn dan een man omdat ze anders vecht. Een vrouw kan minder empathisch zijn dan een man omdat het leven haar hard heeft gemaakt. Maar ze zal nog steeds een vrouw zijn en dat maakt het verschil.
Het is goed dat er verschillen zijn. Het is volkomen onrealistisch om te denken dat het niks zou moeten uitmaken om behandeld te worden door een mannelijke of vrouwelijke arts. Het maakt wel uit. De wereld draait om die verschillen en het is krachtig en mooi.
We kunnen die verschillen misschien niet altijd concreet maken, of omschrijven omdat we gewend zijn te redeneren in cijfers en kenmerken en weinig waarde hechten aan gevoelens en vibes. Maar iedereen weet dat de sfeer verandert als er alleen maar mannen in een ruimte zijn en er komen een paar vrouwen binnen. Iedereen weet dat een vrouw verandert als ze een man naast zich heeft. Dat is de realiteit en we zouden daar niet tegen moeten vechten. Natuurlijk hebben we gelijke rechten nodig. Maar in plaats van te proberen een uniseksmaatschappij te scheppen zouden we de verschillen moeten omarmen en staan voor ons vrouwzijn. Opgeleid of niet, gevoelig of niet, mooi of niet, maar wel vrouw. Omdat we het voelen, beleven en ervaren.
Bedrijven moeten ons willen omdàt we vrouw zijn, niet ondanks dat we vrouw zijn. En we moeten niet meer vrouwen in de regering willen vanwege een of ander gelijkheidsideaal, maar omdat we het waard zijn en omdat we het verschil gaan maken.
Vrouw zijn is niet iets om te negeren of te verstoppen. Het is een expliciet kenmerk wat enorm positief kan zijn, een meerwaarde, iets om trots op te zijn.
Foto: de auteur.
