“Dit is voor mij écht niet zomaar een dingetje hoor,” zegt presentator Dieuwertje Blok. Het is zaterdagmiddag 4 maart en we bevinden ons in het Transformatorhuis van de Westergasfabriek in Amsterdam voor het kick-off event ‘Wij zijn Nederland‘. Samen met 30 andere bekende Nederlanders zoals Adelheid Roosen, Abraham Soetendorp, Cornald Maas, Foppe de Haan en Maarten van Rossum heeft Dieuwertje een advertentie in de Volkskrant ondertekend, waarin ze verklaren “genoeg van het geschreeuw” te hebben. “We staan nu op en spreken ons uit, voor een beetje meer samen en voor een land waarin iedereen gewoon zichzelf kan zijn”.
Maar voorlopig staat Dieuwertje er moederziel alleen voor. Haar medeondertekenaars zijn nergens te bekennen, terwijl de zaal wél miegelt van de PvdA-prominenten. Partijvoorzitter Hans Spekman drinkt aan de bar een biertje, Kamervoorzitter Kahdija Arib deelt aan de deur rode rozen uit, staatssecretaris Jetta Klijnsma strompelt achter haar rollator door het publiek, gevolgd door TV-camera’s, minister Lilianne Ploumen heeft voor de gelegenheid een toepasselijke rode jurk aan getrokken, Europarlementariër Paul Tang komt ook een kijkje nemen en zie: daar hebben we zowaar lijsttrekker Lodewijk Asscher!
‘Wij zijn Nederland’ is kortom allesbehalve een “spontaan ontstane maatschappelijke beweging” maar een zogenaamde mantelorganisatie. Zo eentje waarmee de SP, toen ze nog maar twee zetels in de Kamer had, zichzelf probeerde op te pompen (met De bond van huurders en woningzoekenden bijvoorbeeld) en waar ook de Communistische Partij Nederland in haar nadagen niet vies van was. (Stop de Neutronenbom, onder andere). Zo hoopte men sympathie bij de kiezer te winnen, zonder dat er bij voorbaat werd gereageerd met: ‘Gatvér, een actie van de CPN!’
Het is niet de eerste zogenaamd ‘spontaan’ ontstane maatschappelijke ‘beweging’ waarmee de PvdA deze verkiezingen haar achterban probeert te heroveren. De man achter ‘Holland against Hate’, de demonstratie tegen het immigratiebeleid van Trump, is namelijk dezelfde als die van ‘Wij zijn Nederland’: Wouter Booij, communicatiemedewerker van de PvdA-fractie Den Haag. “Ik leef een beetje in een soort roes. Ik heb drie dagen vrij moeten nemen van werk”, zei hij vlak voor aanvang van de anti-Trump manifestatie op het Malieveld. En echt, hand op het hart, verzekerde hij de media, “dit is geen PvdA-initiatief, het draait sowieso niet om politici”.
Maar dat was natuurlijk onzin. GroenLinks, SP, D66 en de PvdA met lijsttrekker Lodewijk Asscher voorop bleken niet van het podium te sláán. Tot verbazing van menig onnozelaar in het publiek die oprecht meende met een spontaan ontstane bijeenkomst te maken te hebben. Ze zullen nog vreemd hebben opgekeken toen enige (echte) vluchtelingen die het woord wilden nemen door ordebewakers van de microfoon werden weggesleurd.
Volgens het artikel van Stijn Krooshof, een rechtgeaarde socialist, is ‘Holland Against Hate’ “weggekaapt”. Zo lag het oorspronkelijk in de bedoeling om vóór de Amerikaanse Ambassade te protesteren. Niet zo gek toch? Maar dat leek Booij (Asscher is wél vice-premier) toch een brug te ver. De event-pagina van Holland Against Hate op Facebook, waar nogal wat initiatiefnemers van het eerste uur hun zorgen deelden over de ‘foute’ wending die de manifestatie nam (richting verkiezingsfestival), is inmiddels verwijderd.
Terug in de Westergasfabriek. Vlak na aftrap van ‘Wij zijn Nederland’, met band Greenfield (“allemaal conservatoriumstudenten heb ik me laten vertellen”) nodigt Dieuwertje initiatiefnemer Booij op het podium. “U weet wel, de man van ‘Holland Against Hate’, zegt ze. Ze kijkt de zaal rond. “En hij is ook van de PvdA!”, roept ze triomfantelijk, alsof ze zojuist een wereldontdekking heeft gedaan.
“Maar het gaat écht niet om de PvdA hoor Dieuwertje!”, sust Booij haar opwinding. Het gaat om de “vele duizenden mensen in Nederland die dagelijks worden bespot. Weggezet als tweederangs burgers. Bang gemaakt met scheldwoorden. Geïntimideerd. Gekleineerd!”, zegt de Booij, terwijl hij stuiterend van opwinding op het podium heen en weer springt.
‘Wij Zijn Nederland’ is trouwens “heel verkeerd”, probeert Booij het onderwerp te veranderen. “Moet het niet zijn: Wij Zijn Oók Nederland? Of: Wij Zijn Sámen Nederland, wat vind jij Dieuwertje?”.
Maar Dieuwertje vindt helemaal niks. Ze voelt zich zichtbaar steeds ongemakkelijker in een zaal vol witte PvdA’ers van bovengemiddelde leeftijd die het, naarmate de middag vordert, voornamelijk druk hebben met elkaar. Welgeteld één vrouw met hoofddoekje telt het publiek. En de medelanders met kleurtjes treden op als rapper of in de vorm van het (geweldige) Gospelkoor Zo! “Ach, hadden we die maar in het begin gehad”, verzucht Dieuwertje. Het loopt dan tegen vijven en de “gelegenheid om wat te drinken” (draaiboek) kan gevoeglijk worden geschrapt. Op de statafels liggen nog wel stapels flyers van de manifestaties die ons voor de verkiezingen nog te wachten staan en die (mede) door de PvdA zijn georganiseerd. Zo is er het benefietconcert van She Decides, op 11 maart in Eindhoven.
Nadat Trump aankondigde abortus niet meer te zullen financieren in ontwikkelingslanden, heeft minister Ploumen (dat wil zeggen: de belastingbetaler) die financiering overgenomen. Dat moet de nodige stemmen op kunnen leveren, denkt organisator Ilco van der Linden, tevens PvdA kandidaat-Kamerlid en ook organisator van ‘Wij zijn Nederland’. Hij sluit niet uit dat het concert internationaal vervolg krijgt. “Het is fijn als er over een aantal maanden ook Bono’s opstaan, en dat gaat ook wel gebeuren.'” – Hou die Van der Linden in de gaten!
Women’s March Netherlands gaat op 11 maart ook de straat op, maar dan in Amsterdam. Oorspronkelijk opgezet door twee Amerikaans-Nederlandse vrouwen waaronder Petra Benach, als equivalent van de vrouwenmars in Washington vanwege de verkiezingsoverwinning van Trump. Tot hun verbazing kwamen er – spontaan! – op 21 januari meer dan 4000 mensen naar het Museumplein. ‘Holland against hate‘ was op dat succes gebaseerd.
Nu gaat men de straat op wegens de Nederlandse verkiezingen (!?), met een geheel ander thema: ‘Laat je stem niet verloren gaan’. De politiek heeft zich dan ook opgedrongen, onder andere in de vorm van kandidaat PvdA-Kamerlid Kirsten van den Hul. Financieel is er flinke ondersteuning van Wo=Men, dat voor het grootste deel (850.000 euro per jaar) gesubsidieerd wordt door de overheid, onder andere het ministerie van Buitenlandse Zaken. Bij die demonstratie op 11 maart haakt ook Nederland: Wereldland aan, geleid door Onno Bosma, echtgenoot van voormalig PvdA-staatssecretaris Ella Vogelaar (samen schreven ze het boek Twintig maanden knettergek). En niet te vergeten: Ieder1. Destijds al, bij de manifestatie in september vorig jaar, waren de banden met de PvdA niet te missen. Voor wie daar nog niet genoeg van heeft is er ook nog de manifestatie Sta Op Tegen Racisme en Discriminatie (www.21maartcomite.nl). En néé, die wordt niet betaald door de overheid.
Terwijl de zaal nagenoeg leeg is en De Borrelfabriek, die de drankjes verzorgt, al druk aan het inpakken is bespringt Wouter Booij nog immer energiek het podium. “Zo tof dat jullie er allemaal waren”, zegt hij. “Echt heel gaaf!”
Maar Dieuwertje heeft er zo langzamerhand nog maar weinig fiducie in. “Hoe moet het nu verder?”, zucht ze. “Nou, gewoon”, zegt Wouter, “we gaan samenwerking zoeken met Women’s March en met al die andere maatschappelijke bewegingen”.
Dieuwertje kijkt hem glazig aan. “Jullie moeten met ideeën komen”, zegt hij tegen een vrijwel lege zaal. “En jij Dieuwertje”, zegt hij, “jij wordt onwijs bedankt”.
Een applausje mensen! En ja, misschien goed om te weten: u kunt Wouter inhuren als ‘dagvoorzitter en debatleider‘. Hou die Wouter in de gaten!
