Oh my god, wat is deze verkiezingscampagne saai. Journalisten hebben weinig anders te doen dan speculeren over game changers die er toch niet gaat komen. Van de doemvoorspellingen die ons begin 2017 om de oren vlogen merken we in de campagne niets. Is dit een land op de rand van de afgrond? Is dit een land waar de populistische horden op de poorten van de citadel in Den Haag beuken? Is dit een land dat net als het Verenigd Koninkrijk wil ontsnappen uit de dodelijke omhelzing van de octopus in Brussel?
In Nederland zal de ondergang van de Europese Unie in elk geval niet beginnen. Schriftgeleerde der populisten Joost Niemöller probeert op zijn website het vuurtje nog op te stoken met waarschuwingen over de aanstaande demografische overmeestering door woeste horden Islamieten, gevolgd door het stemadvies PVV. Maar in de campagne wil er maar geen ontstekingsvonk overslaan op het brandbare dode hout van de Nederlandse consensuspolitiek.
Terwijl in Frankrijk kandidaten zich zes maanden voor de verkiezingen bij rechters moeten verantwoorden, hun parlementaire onschendbaarheid kwijtraken, hun kantoren doorzocht zien door agenten of rond verkiezingsbijeenkomsten stenen naar hun hoofd geslingerd krijgen. Er is geen enkele geloofwaardige presidentskandidaat en de Vijfde Republiek wankelt onder de druk van verarmende provinciestreken en opstandige banlieus. In het voorheen zo degelijke Duitsland heeft Die Welt onlangs onthuld dat de regering in september 2015 had besloten de grens te sluiten voor asielzoekers – het bevel aan de Polizei lag al klaar – maar dat geen enkele politicus de ballen had om de beslissing op zijn of haar naam te zetten. Te bang voor tranentrekkende taferelen aan de Duitse grens die live de woonkamers van de wereld ingestraald zouden zijn. In het Verenigd Koninkrijk bevechten de Brexit-fundamentalisten en de Remainers elkaar met een verbetenheid die sinds de Engelse burgeroorlog in de 16e eeuw niet meer is vertoond. En schreeuwt de pro-Brexit pers om het schavot voor opperrechters en Lords omdat ze De Wil Van Het Volk zouden dwarsbomen.
Kortom, alle grote landen rondom ons staan op springen en bij Nieuwsuur praten onze boekhouder-politici halsstarrig over procentpunten, toeslagen en rentevoeten van de pensioenfondsen. Nederland, het enige land ter wereld waar mensen op verjaardagsfeestjes bij elkaar informeren naar de kleine lettertjes van elkaars hypotheekovereenkomsten, krijgt daarmee de politici die het verdient. En de burger maar huilend tegen de onderzoekers van het SCP leeglopen over hun zorgen over de Islam, Immigratie en Identiteit. In de campagne horen we er nauwelijks wat over.
Geert Wilders, Nederlands beroemdste inwoner over de landsgrenzen en beoogd leider van de hooivorkrevolutie van de sans culottes uit rijtjeshuizenland, is in de campagne meestal Absent Without Official Leave. Zo wordt het natuurlijk nooit wat met die opstand van het grauw tegen de linkse regenten. Is Nederland dan nog steeds dat domineesland waar niets gebeurt terwijl de rest van de wereld in brand staat? Blijft Nederland – als in Parijs het Front National de guillotine weer invoert en in Berlijn de Wutbürger Merkel uit het Bundeskanzleramt drijven – het laatste bolwerk van rust in een afbrandend Europa?
Flashbacks uit de film noir van de verkiezingscampagne van 2002 – met Fortuyn in de hoofdrol – vertellen ons een ander verhaal over Nederland. 2002 was een cliffhanger van de buitencategorie waarin de consensusdeken – waaronder het collectieve paringsritueel van de 15-miljoen-mensen-op-dat-hele-kleine-stukje-aarde plaatsvond – rücksichtslos werd afgerukt. De illusies van de muitende kleinburgers sneuvelden door de eerste politieke executie sinds 1672. In plaats van een omwenteling kreeg het volk drie maanden politiek slapstickcabaret voorgeschoteld waarin de vastgoedproleten en 06-lijn uitbaters van de LPF de politieke reputatie van Nederland te grabbel gooiden onder regie van spruitjesluchtpremier Jan-Peter Balkenende. Zelden in de geschiedenis is een dreigende sociale en politieke aardverschuiving in zoveel lulligheid gesmoord. Diezelfde Balkenende teisterde het incasseringsvermogen van de kiezer met nog drie kabinetten, waarvan we de samenstelling en de personages alweer zijn vergeten. Sinds 2002 is Nederland ernstig in de war. Want elke psycholoog kan het vertellen: onverwerkte emoties blijven in de geest en het lichaam aanwezig tot die een uitweg vinden. En zo blijft de sociale en politieke aardverschuiving al 15 jaar als een fatal sky boven het laagland hangen.
Want natuurlijk siddert en beeft de gevestigde orde, kijk maar naar alle recente aandacht in de oude media voor de ziel van de PVV kiezer. De angst leidt bij de middenpartijen tot struisvogelpolitiek: de verkiezingen mogen vooral niet over al die nare volkswoede gaan. De verkiezingscampagne van 2017 volgen is daarom net zo geestdodend als kijken naar op het middaguur geprogrammeerde herhalingen van Onderweg Naar Morgen. Het amusement moet komen van de versprekingen van varieté artiest Henk Krol van de Pensioenpartij, een ouwewijvenruzie tussen Jan Roos en NPO-diva Eva Jinek en de grootheidswaan van koningin Sylvana I, wiens campagnemanager probeerde een verslaggever van PowNed in een vuilnisbak te duwen.
Gezapigheid is de norm. De SP is een Oost-Brabantse collectivistische sekte die al lang niet meer droomt van Mao’s heilstaat. GroenLinks bestaat uit door mama grondig schoon geschrobde millenials die dromen van stages bij de VN in plaats van het kraken van grachtenpanden – de wegens inbreken bij ministeries veroordeelde campagnemanager Wijnand Duyvendak uiteraard niet te na gesproken. Met Lodewijk Asscher past medelijden. De arme man zal de geschiedenis ingaan als de lijsttrekker die de ooit zo trotse sociaaldemocratie het electorale graf in hielp. Zijn voorgangers hebben in deze goed werk verricht door de PvdA in de grote steden afhankelijk te maken van de stemmen van moslims, waardoor de complete natuurlijke achterban is weggelopen. Het PvdA kader, laatst nog vereeuwigd door het VPRO programma Politicologica, is al twintig jaar ziende blind en leeft alleen nog op als er een goed betaald baantje in het openbaar bestuur vrijvalt. Asscher vervult inmiddels de rol van curator van de failliete inboedel van de PvdA.
Bij D66 zijn vijftig jaar na het grijsgedraaide filmpje met Van Mierlo de kroonjuwelen verruild voor goedkope spiegeltjes en kraaltjes van de Brusselse vlooienmarkt. De VVD is en blijft de partij van de integriteitsschendingen en de schaamteloze open sollicitaties naar het bedrijfsleven. De liberalen zijn primair een parlementaire voorpost van de werkgeverslobby van Hans ‘de winstbelasting moet omlaag’ de Boer. Rutte kan nauwelijks campagne voeren want elke inhoudelijke discussie over zijn track record of zijn betrouwbaarheid komt neer op een paar zetels verlies in de peilingen. Dus blijft hij maar zoveel mogelijk uit beeld. De kleine christelijke partijen zijn te saai om rimpels in het medialandschap te veroorzaken en hun zetelaantallen zijn toch altijd ongeveer even groot. Het Forum voor Democratie, VNL en GeenPeil, aangevoerd door de online verzetsleiders uit de campagne tegen het verdrag met de Oekraïne, steken de gereformeerde kerken naar de kroon in schisma’s en verdeeldheid.
Het gif moet komen van Denk en de PVV. Deze twee uitersten vertegenwoordigen de walmende onderstroom die door de andere partijen in de campagne bewust wordt genegeerd. De PVV speelt de sinds 2006 grijsgedraaide plaat af over de verraderlijke elite die het land uitlevert aan Mekka en Brussel. Maar juist nu de nationalistische tsunami de Angelsaksische democratieën onder water heeft gezet hapert de motor bij Wilders. De afleidingsmanoeuvre van de middenpartijen, zo min mogelijk met en over Wilders praten, zorgt voor zoveel gezapigheid dat zelfs de media hun obsessie met Wilders zijn kwijtgeraakt. Het komische duo Kuzu/Ozturk moet van juntaleider Erdogan zoveel mogelijk stemmen ronselen onder Anatolische en Berberse kiesgerechtigden, zodat de AK partij een point man krijgt in het Nederlandse parlement. De overige partijen willen vooral geen aandacht geven aan Denk omdat er dan licht kan gaan schijnen op hun mislukte integratiebeleid en de deals uit het verleden met landen als Turkije en Marokko.
Dat brengt ons uiteindelijk op de Forrest Gump van deze verkiezingscampagne: CDA lijsttrekker Buma. De man is de kampioen van de spitsburgerij, die de bangalijsten van Vindicat in zijn studententijd waarschijnlijk niet heeft meegekregen. Het is wederom de Balkenende- strategie: het CDA als eeuwig alternatief voor politici met een echte mening en als bestrijdingsmiddel tegen boze burgers.
Als het SCP en alle andere onderzoeksbureaus van de overheid keer op keer opschrijven dat de pijnpunten van de kiezer zorg, immigratie, identiteit en normen & waarden zijn en de campagne hierover alleen een paar hapklare soundbites en clichés produceert kan dat maar één ding betekenen: er is achter de schermen allang een coalitie van vijf of zes middenpartijen overeengekomen. Men is tot elkaar veroordeeld. Kortom, hou op over die game changer. We gaan twee jaar pappen en nathouden tegemoet, tot de boel wellicht in 2019 bij de verkiezingen voor de provinciale staten weer explodeert.
