In plaats van Mozart of Wagner staan bij de Dutch National Opera hyperactuele producties centraal. Geen speech van Merkel maar wel vluchtelingen op Lesbos en Osama bin Laden revisited. ‘Kunst kan de boel kantelen’ maar mag geen Pauw & Jinek-show worden.
Al drieduizend jaar vertellen we verhalen op het toneel. Nog steeds kijken we naar de verhalen van de Grieken, die tijdloos en actueel tegelijk zijn. Zelfs Netflix kan niet genoeg krijgen van die oude stories. Klinkt als een verplichte literatuurles van die saaie leraar? Het tegendeel is waar, vinden ze bij de Dutch National Opera. Dus organiseert het gezelschap voor de tweede keer het Opera Forward Festival, met drie wereldpremières en talloze andere nieuwe producties. Daarin komen bootvluchtelingen op de Griekse eilanden voorbij, Osama ben Laden en de Clintons, plus een punker in een lege hamburgertent.
Als het maar geen politiek pamflet wordt, zegt regisseur Floris Visser over de voorstelling Fortress Europe van ‘zijn’ gezelschap Opera Trionfo. ‘Geen speeches van Angela Merkel of andere politici, het gaat om drama op de planken, geen actualiteitenshow. De personages en ook het verhaal zijn een metafoor voor de vluchtelingenproblematiek.’ In Fortress Europe zien we een oude vrouw in een Brussels appartement, ze heet Europa. Haar zoon Frans is een europoliticus die de vluchtelingenstroom op de Griekse eilanden moet stoppen, moeder Europa reageert nogal xenofoob en wil de poort van Fort Europa dichtgooien.
Floris Visser schreef zelf het libretto, mede geïnspireerd door Ilja Pfeijffers bundel Gelukszoekers. ‘Ik ben niet bang voor actualiteit, ik heb mijn metafoor’. Zo wordt Fortress Europe hyperactueel en tijdloos tegelijk. De volgende productie van Opera Trionfo gaat over klimaatverandering.
De Nederlands-Griekse componiste Calliope Tsoupaki start vaak zelf met projecten, waar ze haar hele ziel en zaligheid in gooit. Hier werd ze gevraagd voor een bestaand idee. ‘Een leerproces, goed om te oefenen. Opera is theater. Dat theatrale aspect moet je niet onderschatten, anders schiet je je doel voorbij. Bij een zwaar thema als de vluchtelingenproblematiek heb ik gekozen voor lichte en overzichtelijke muziek, die direct aanspreek. In het stuk staan moeder en zoon tegenover elkaar. Hun emotionele relatie hoor je vooral terug in de muziek, minder in de tekst. Het moet niet te rechtlijnig worden allemaal!’
Tsoupaki is niet bang dat de politieke lading deze opera minder tijdloos maakt. ‘Mensen maken altijd ellende mee, lijden onder de gevolgen van de politiek. Die pijn, daar kon ik wat mee als componist.’ Ze verwijst naar de geschiedenis van haar vaderland, ‘alle politici hebben Griekenland ten gronde gericht. Ik vind dat zij vergeten moeten worden, liever kijk ik naar de bootvluchtelingen. Hoeveel menselijk leed moeten we nog meemaken? We zitten goed hier in Nederland, dus waar is onze solidariteit?’
Regisseur Visser en componist Tsoupaki hopen een jonger publiek met deze productie aan te trekken. Visser: ‘ik wil met deze productie naar Oerol kunnen. Fortress Europe moet intense en heftige discussies oproepen. Geen links politiek pamflet, zo van ‘wat zijn de vluchtelingen zielig’.’ Visser gelooft in het Opera Forward Festival, dat een buzz creëert rond jonge makers en jonge zangers. Zo wil hij twintigers en dertigers naar het fenomeen opera lokken.
Andere producties op het festival zijn de wereldpremière van The New Prince en een nieuwe productie van Alban Bergs Wozzeck. De Amerikaans-Arabische componist Mohammed Fairouz is een lieveling van de internationale klassieke muziekwereld. Voor The New Prince werkt hij samen met een journalist van The Washington Post. De opera is een nieuwe versie van Machiavelli’s Il Principe, maar dan in het New York van 2032. Inclusief Clinton, Hitler, Bin Laden en de Clintons.
De rol van de klassieker Wozzeck uit 1925 op dit festival is niet helemaal helder, maar het Poolse regietalent Krzysztof Warlikowski heeft er een fascinerende productie van gemaakt. Tsja, je moet tegen tienjarige ballroomdancers kunnen, maar er wordt fantastisch gezongen en het Nederlands Philharmonisch Orkest onder leiding van Marc Albrecht speelt fenomenaal.
Foto’s: De Nat.Opera & Ballet, Schouwburg
Foto The New Prince: De Nat.Opera & Ballet, Schouwburg, Marco Borggreve
www.operaballet.nl
