Een van de grootste verdiensten van George Orwells 1984, is dat deze roman laat zien hoe belangrijk het is voor totalitaire systemen om het taalgebruik van een gemeenschap te beheersen. Hiertoe heeft het gezag van Big Brother in de roman de ‘Nieuwspraak’ ontwikkeld: de nieuwe officiële taal van Oceanië met de unieke eigenschap dat de woordenschat elk jaar kleiner wordt:
“Elke inkrimping was winst, omdat, hoe kleiner het terrein van de keuze was, des te kleiner was ook de verleiding om te gaan denken.”
Niet alleen doen de machthebbers in 1984 er alles aan om een zo beperkt mogelijke woordenschat te creëren, ze proberen ook de betekenis van woorden zoveel mogelijk uit te hollen.
Ik moest aan Orwells scherpzinnige analyse van taalgebruik binnen totalitaire systemen denken toen ik Rosanne Hertzberger bij Pauw weer eens te pas en vooral te onpas met het woordje ‘seksisme’ hoorde smijten. Nu wordt dit woord zo vaak gebruikt in discussies rond seks, dat je bijna zou vergeten dat het woord ‘seksisme’ een vrij helder omschreven betekenis heeft:
“Seksisme is het vellen van een waardeoordeel om grond van iemands sekse.”
Deze eenvoudige definitie laat al zien dat er in de hele discussie rond Dumpert-Reeten nauwelijks sprake is van seksisme. Bij Dumpert-Reeten worden vrouwen geseksualiseerd, wat essentieel iets anders is dan seksisme. Vrouwen worden bij Dumpert-Reeten gereduceerd tot ‘een lekker achterwerk’. Dat is misschien niet chique, maar met het vellen van een waardeoordeel op grond van iemands sekse heeft het weinig te maken. Ik geloof niet dat op Dumpert vaak wordt verkondigd dat vrouwen niet zouden kunnen werken/autorijden/voetballen/programmeren of wat je maar kan verzinnen, omdat het nu eenmaal vrouwen zijn. Pas wanneer dit wel gebeurt kan met recht het woord ‘seksisme’ in de mond worden genomen.
Wat op Dumpert gebeurt is dus seksualisering, of seksuele objectivatie, en dat is ironisch genoeg nu juist een van de weinige terreinen waarop bijna iedereen seksistisch is. Je kunt van heteroseksuele pubers nu eenmaal niet verwachten dat ze hun geseksualiseer netjes over de beide geslachten verdelen. En ook heteroseksuele vrouwen hebben de neiging om met name slechts mannen te seksualiseren.
Als het in het overgrote deel in deze discussie dus over seksualisering gaat, en niet over seksisme, waarom wordt de laatste term dan toch zoveel gebruikt? Voor een deel zal dit gemakzucht en onwetendheid zijn, maar ik vrees dat er nog meer aan de hand is. Het altijd maar weer smijten met een term als ‘seksisme’ (en ook ‘racisme’) past in de door Orwell beschreven semantische tactiek van totalitaire systemen. Orwell schrijft:
“Het was de bedoeling om het spreken, en met name het spreken over een onderwerp dat ideologisch niet neutraal was, zoveel mogelijk buiten het bewustzijn om te doen.”
Progressief links, want dat is natuurlijk het naar totalitarisme neigende systeem waar we het hier over hebben, lijkt de betekenis van het woordje ‘seksisme’ volledig gekaapt te hebben. Op alles wat maar enigszins met mannelijke seksualiteit te maken heeft wordt onmiddellijk het woord ‘seksisme’ geplakt. Interessant is om bijvoorbeeld eens te kijken naar het gedrag van een van de drijvende krachten achter het pamflet tegen Dumpert-Reeten: de LINDA.
Dit blad gaf zeven jaar geleden 25 gigolo’s weg aan vrouwen die een abonnement namen. Veel seksualiserender wordt het niet, toch zou niemand het in zijn hoofd halen om hier het woord ‘seksisme’ bij te halen. De ijverige Nieuwspraakmedewerkers van progressief-links hebben inmiddels voor elkaar gekregen dat seksisme een unieke, zij het wat vage betekenis heeft gekregen: alles wat met (heteroseksuele) mannen en seks te maken heeft, is ‘seksistisch’ geworden.
Het gevolg van deze semantische coup is dat mannelijke seksualiteit bij voorbaat in een verdacht daglicht komt te staan. Rond mannelijke seksualiteit wordt per definitie een sfeertje van vrouwenonderdrukking, vrouwenhaat en ‘online verkrachting’ (nog zo’n waanzinnige term) gecreëerd, terwijl vrouwelijke seksualiteit per definitie gevierd wordt als ‘bevrijdend’ en ‘progressief.’
Door dit gegoochel met termen kan het gebeuren dat de LINDA. vrolijk mannelijke prostituées kan ‘weggeven’ zonder dat er een haan naar kraait, terwijl datzelfde blad moord en brand kan schreeuwen als een paar pubers balorig doen met vrouwenbillen.
Ironisch genoeg bestaat er een woord voor deze dubbele moraal met betrekking tot mannelijke en vrouwelijke seksualiteit: wanneer er in gelijke gevallen op grond van geslacht verschillend op gedrag gereageerd wordt, zouden we dit heel goed ‘seksistisch’ kunnen noemen. Maar geen mens die dat doet, omdat we allemaal braaf naar de Nieuwspraak-kakelende Rosanne Hertzberger zitten te luisteren, zonder dat we doorhebben dat Big Sister in haar vuistje zit te lachen.
