Al 405 jaar bestaat een sterke vriendschap tussen Turkije en Nederland, maar door die wereldberoemde diplomatieke rel van maart 2017 dreigen deze diplomatieke en culturele betrekkingen enorme schade op te lopen. In maart waren de zogenaamde crisis en de consequenties van de schokkende ruzie het populairste onderwerp van Nederlandse media.
De aandacht in Nederland was meestal gericht op Turken in Nederland. Men zocht overal in de media wat er mislukt was met het integratieproces van Turken en hoe dit probleem opgelost moet worden. Maar Nederland vergeet bijna dat 5.538 Nederlanders wonen in Turkije, volgens het Turkse kadaster. En niemand maakte zich zorgen wat voor invloed deze crisis zou hebben in hun leven.
Ik wel. Daarom ging ik op zoek Nederlanders in Turkije en heb ik een aantal mensen bereikt in verschillende steden. Maar de uitkomst van mijn zoektocht was schokkend.
Nederlanders uit Bodrum, Dalyan en İstanbul hebben eerst bevestigd om zich te laten te interviewen maar later hebben ze afgezegd. Ze zeiden allemaal dat ze het niet durven om hun mening te geven over politieke onderwerpen omdat ze buitenlanders zijn in Turkije en een problemen willen hebben wegens zo’n reportage.
Het was een eye opener voor mij. De Nederlanders die wereldwijd bekend zijn om hun zorgen over de vrijheid van meningsuiting waren bang om hun ideeën onder woorden te brengen in Turkije!
Natuurlijk heb ik begrip voor hun zorgen. En toch heb ik uiteindelijk mijn heldin gevonden.
“De eerste dagen van de crisis waren we ongerust als mensen ons vroegen naar onze ‘memleket’ (geboorteland). Dat bleek onterecht. De opmerking dat we de indruk hadden dat de media de zaak wat eenzijdig hadden belicht, leidde tot vragen en -na onze toelichting- tot begrip voor het standpunt van de betrokken Nederlandse bewindslieden,” zegt Elisa Panken uit Kaş, een prachtige kuststad vlakbij Antalya.
Elisa komt uit Brabant en is samen met haar echtgenoot Geert Panken naar Turkije geëmigreerd, omdat het klimaat beter is voor haar gezondheid. Ze voelen zich beiden nog steeds erg thuis en welkom in Turkije en genieten van de vriendelijkheid van de bevolking. Tijdens en na crisis hadden ze het geluk dat de regio waar ze wonen ruimdenkend is.
Elisa houdt van werken op haar terras
“We hebben ook meegemaakt dat mensen met wie we aan de praat raakten aangaven dat ze zich geneerden over de gang van zaken en het optreden van de Turkse regering onacceptabel vonden tijdens de crisis. In wezen is dat niet zo vreemd in een streek die uitgesproken CHP (centrum – democratisch) stemt. Velen realiseren zich dat de Turkse regering hier electoraal mee wilde scoren bij de behoudende Turkse gemeenschap in Nederland.”
Zij denkt dat er beide kanten fouten zijn gemaakt tijdens de crisis. “Het was beter geweest als de Nederlandse regering vanaf het begin had gezegd, dat de beoogde verkiezingsrally’s conform de Turkse kieswet ongrondwettelijk zijn en dat de kans groot was dat een openbaar optreden daarom tot nieuwe spanningen binnen de Turkse gemeenschap zouden leiden” zegt zij en voegt toe:
“Gesteld had kunnen worden dat de minister van Buitenlandse Zaken formeel op basis van zijn status welkom was in Nederland maar dat een openbaar optreden vanwege de te verwachten spanningen binnen de sinds de coup sterk verdeelde Turkse gemeenschap niet toegestaan kon worden. De pogingen van de Nederlandse regering om via diplomatieke weg een oplossing te vinden, zijn later uitgelegd als hypocriet gedraai. De Turkse overheid heeft naar mijn mening de kwestie bewust op spits gedreven, in de verwachting dat veel Turkse medelanders zich in hun nationalistische gevoelens gekrenkt zouden voelen, en zich vanwege de spierballentaal aan de zijde van AKP zouden scharen.”
Elisa en Geert Panken houden van de mooie natuur in Turkije
Hoewel Elisa zich comfortabel voelt in de regio waar zij woont is zij niet zo optimistisch over de economische en politieke situatie in Turkije. Zij maakt zich zorgen over mogelijke terreuraanslagen in de grote steden.
Daarnaast gelooft zij dat het sprookje van de Turkse economie helemaal voorbij is:
“Economisch gezien, verwacht ik dat Turkije flinke klappen gaat krijgen. Er zijn schulden die in dollars of euro’s terug betaald moeten worden. Met een sterk gekelderde lira gaat dat een probleem worden. Ik vrees dat het toerisme ook dit jaar weer zal teruglopen. Tenzij westerse toeristen een bijzondere band hebben met land en volk, zullen ze niet geneigd zijn naar een land te gaan waarvan de president en een aantal ministers Nederlanders en Duitsers als fascisten betitelen. Veel mensen hebben terecht of onterecht angst voor de veiligheid in het land. Angst laat zich moeilijk wegpraten. Toeristen die normaal binnen de muren van een all-inclusive resort blijven, zullen naar een ander land aan de Middellandse Zee uitwijken ook als dat ietsje duurder uitpakt. Of het Russische toerisme blijft stijgen is de vraag, omdat president Erdoğan uitsproken heeft dat Turkije samen met de Verenigde Staten Bashar-al-Assad wil wippen. Dat zal hem door president Poetin niet in dank worden afgenomen. Als het daadwerkelijk zou gebeuren, leidt dit ongetwijfeld tot een nieuwe boycot, één waar Poetin niet op terugkomt.”
Elisa voelt en gedraagt zich als een lokale Turk
Elisa en ik praatten ook over het Presidentieel Systeem Referendum van 16 april. Elisa zou liever ‘Nee’ stemmen als ze de stemrecht had gehad. Zij vond het jammer dat de uitslag ‘ja’ is maar zij gelooft dat er gefraudeerd is met de uitslag:
“Ik denk dat er mogelijk gefraudeerd is. Van bepaalde berichten kun je je afvragen of ze juist zijn of niet, maar berichten over het niet toelaten van internationale waarnemers bij bepaalde stembureaus geloof ik en die geven te denken. Niet toelaten van waarnemers wekt de verdenking dat er iets te verbergen valt. Een andere zaak waarbij je grote vraagtekens kunt zetten is dat de kiescommissie toegeeft dat er niet – gewaarmerkte stembiljetten toch zijn meegeteld. Ondanks het feit dat dit strijdig is met de kieswet, vinden ze dat geen probleem. Dat betekent dat er gesjoemeld kan zijn.”
Ondanks dat zij zeer kritisch is op de Turkse regering en op het huidige politieke klimaat, zijn zij en haar partner nog niet van plan om terug te keren naar Nederland:
“We verwachten hier in onze plattelandsgemeente geen problemen. Mochten we ons na verloop van tijd toch niet meer op ons gemak voelen, is dat het moment die keuze te maken. We houden van het land, van zijn bevolking en van ons leven hier. We zouden het heel erg vinden om dat achter ons te laten. Hopelijk is dat niet nodig en blijven maatschappelijke spanningen uit.”
Foto bovenaan: De Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlüt Çavuşoğlu ontmoette met Nederlands in Alanya na de diplomatieke crisis.
