Sommige sociale wetenschappers zeggen het al heel lang: feiten bestaan eigenlijk niet, er zijn alleen maar ervaringen, interpretaties, meningen en verhalen. Of die een relatie hebben met hoe de wereld écht in elkaar zit, weten we niet. Het mooiste voorbeeld van dit inzicht vinden we in de discussie rond het Midden Oosten. Als voorbereiding op zijn journalistenreis naar Israël, leest uw verslaggever boeken over de Joodse staat en het conflict met de Palestijnen. Twee boeken laten zien dat feiten niet bestaan.
Het CIDI stuurde de deelnemers een uitgebreide literatuurlijst. Ook ontving uw verslaggever een boek over het conflict rond de bezette gebieden. Het leek uw verslaggever slim de CIDI-literatuurlijst niet te veel te volgen en zelf een keuze te maken. Daarom las hij twee politiek-getinte werken waarin een specifieke visie op de Joodse staat wordt uitgewerkt. Zoals het de neutrale verslaggever betaamt een werk waarin Israël wordt geprezen en een werk waarin het land met de grond gelijk wordt gemaakt.
Ilan Pappé is een historicus van Israëlische komaf die tegenwoordig doceert in Exeter. Volgens Wikipedia is er zoveel kritiek op zijn werk dat hij zich elders heeft gevestigd. Als je Ten myths about Israël leest, begrijp je dat deze man gehaat moet zijn door iedereen die de Joodse staat een warm hart toedraagt. Tenzij hij de feiten weergeeft natuurlijk. In zijn boek ontkracht Pappé tien veel voorkomende ideeën over Israël die volgens hem allemaal onjuist zijn. Het levert geen fraai beeld op want zijn verhaal doet in veel opzichten denken aan de standpunten van Nederlandse Palestina-voorvechters.
Een belangrijke mythe over Israël is volgens Pappé dat het een leeg land was voordat er zich Joden vestigden. Deze mythe bevat dé rechtvaardiging voor de stichting van de staat Israël. Er was toch “niks” in Palestina, er woonde bijna niemand en dus was het prima dat de Joden dit deel van het Midden Oosten gingen bewonen. Dit is volgens Pappé fundamenteel onjuist. Zionisme – de strijd voor een Joodse staat – is eigenlijk een vorm van kolonialisme, zegt hij. De Joden kochten land, vestigden zich er en langzaam verdreven ze de oorspronkelijke bevolking.
Een belangrijk moment is de vluchtelingenstroom die op gang kwam in 1948 nadat Israël was gesticht. Toen vluchtten heel veel Palestijnen naar buurlanden en daar zitten ze nog steeds. Er is veel onenigheid over hun terugkeer. Volgens Pappé werden de Palestijnen verdreven door de Israëli’s, terwijl de Israëlische lezing is dat de Palestijnen vrijwillig hun biezen pakten. Pappé ziet deze verdrijving als een voorbeeld dat Israël het hele gebied onder controle wil hebben, geen Palestijnen op haar grondgebied wil en dus ook geen vrede wil. De bedoeling zou zijn om alle Palestijnen te verjagen.
Maar feiten zouden feiten niet zijn als we niet exact het omgekeerde kunnen lezen in een ander boek wat ook door een wetenschapper is geschreven en even wetenschappelijk aandoet, met alle voetnoten en literatuurverwijzingen van dien. Dit is een boek van de literatuurlijst van het CIDI, geschreven door Alan Dershowitz, een hoogleraar van Harvard: The Case for Israel. Hij bespreekt in dit werk 32 beschuldigingen aan het adres van Israël die zo uit het boek van Pappé zouden kunnen komen. Bijvoorbeeld de vraag of de Israëli’s de Palestijnen in 1948 hebben verdreven.
U raadt het al: volgens Dershowitz is Israël geen kolonialistisch land, is het Zionisme geen poging om de Palestijnen te verdrijven, willen de Israëli’s het land wel delen met de Palestijnen en staan zij als enigen een tweestatenoplossing voor. Volgens hem zijn al dit soort beschuldigingen ten aanzien van Israël onjuist of onbewijsbaar. Volgens Dershowitz is de Joodse staat letterlijk “Joods”. Fouten van Israël worden altijd opgeblazen en uitvergroot, terwijl de fouten van buurlanden en vijanden vele malen ernstiger zijn. Zijn kern is: ga maar eens op zoek naar een beter functionerende rechtsstaat in het Midden Oosten.
Dershowitz maakt één belangrijk punt: om iets over de geschiedenis te zeggen, heb je wel bewijs nodig. Als men stelt dat de Joden het land gestolen hebben van de Palestijnen, moet je dat wel kunnen bewijzen met rapporten, eigendomsbewijzen of demografische data. Hij heeft die data nooit kunnen vinden maar vermoedelijk wil Dershowitz dat ook helemaal niet. En stel dat Pappé met dat soort bewijs aankomt, zou iemand het geloofwaardig vinden? Nee, want Pappé is net als Dershowitz een activistisch ingestelde wetenschapper. Hun visies overtuigen alleen de eigen achterban. Zo strijdt men ongetwijfeld nog honderden jaren door.
Onlangs zei een Joodse vrouw tegen uw verslaggever: “We zullen het nooit eens worden met de Palestijnen over onze geschiedenis, maar misschien wel over onze toekomst.” Zo is het.
