Wat hebben de invoering van de censuurwet en het plotselinge, emotionele debat over invoering van het homohuwelijk met elkaar te maken – afgezien van wat je persoonlijke opvattingen zijn? Ze werden allebei vandaag met meerderheid in het parlement ondersteund, de eerste zonder blijdschap, de tweede met confetti.
Een schandelijke dag voor de Bondsdag, schreef de journalist van het liberaal-conservatieve ‘Tichy’s Einblick’, Roland Tichy, omdat de zaken in samenhang met elkaar de ‘minachting voor de grondwet tonen’:
“Maar meer recentelijk is de grondwet een wet zonder grond geworden: het kan zo gebogen worden in elke richting, ook in de richting zoals de federale regering het wil. En het gaat razendsnel. Tussen het wetsvoorstel om de snelwegen te privatiseren, het besluit in de Bondsdag en het besluit in de Bondsraad zat maar 48 uur.”
Zo ging het ook bij de “Ehe für Alle” (huwelijk voor allen). Maandag maakte Angela Merkel het plan vanuit een comfortabele fauteuil bekend en vrijdag werd de grondwet gewijzigd, door de betekenis ervan te herdefiniëren. Zo makkelijk gaat dat dus. Het gaat niet om de wet, maar wat de meerderheid eronder wil verstaan. Vandaag doen we het zo, morgen doen we het anders.”
Het woord van de grondwet is betekenisloos geworden, betoogt Tichy. En hij heeft een belangrijk punt. De waan van de dag en de partijpolitieke belangen, hoe breed de (maatschappelijke) steun voor het homo huwelijk ook mag zijn, bepalen tegenwoordig of de grondwet voldoet of niet.
En het is ook een wonderlijke aanblik, de regen van confetti was nog niet opgeruimd of de ‘Netzwerkdurchsetzungsgesetz’ – de censuurwet (die Facebook en andere sociale media verplicht om ‘hate speech’ te verwijderen) – werd er ‘doorheen gejaagd’. Dat laatste was overigens geen herdefiniëren van de grondwet maar eerder een regelrechte aanval erop, zoals al door deskundigen en tegenstanders van de wet nadrukkelijk kenbaar was gemaakt. Een aanval op het gewaarborgde recht van vrijheid van meningsuiting.
Vooruitblikkend kun je je afvragen welke waarde de grondwet nog vertegenwoordigt. Angela Merkel heeft ook gezegd in het integratiedebat dat vluchtelingen en migranten moeten voldoen aan de Duitse grondwet. Dat zijn holle woorden als we de flexibiliteit van de grondwet – die vooral ook bedoeld is om de macht van de staat te beperken en aldus de burgers te beschermen tegen machtsmisbruik – als ‘normaal’ gaan zien.
De advocaat Joachim Steinhöfel die zich publiekelijk verzette tegen de invoering van de censuurwet berichtte vandaag op twitter:
Abstimmung über das NetzwerkdurchsetzungsG. Maas hat gewonnen. Eine erbärmliche Darbietung von Opportunismus und Rückgratlosigkeit. pic.twitter.com/tJgjFLVqRa
— Steinhoefel (@Steinhoefel) 30 juni 2017
