Miriam Shaded (ze wil haar geboortedatum niet vertellen) is geboren en getogen in Warschau, Polen. Haar moeder is Poolse, haar vader een Syrische presbyteriaans-christelijke priester. Ze studeerde theologie, werkte daarna in het bedrijfsleven als manager (en deed IT-projecten) maar liet alles vallen om in 2014 de Stichting Esther op te richten nadat een priester uit Syrië haar vader had benaderd om 300 Christelijke gezinnen te helpen aan opvang. Haar vader kon de hoeveelheid werk niet aan, vertelt ze.
De overgang naar de politiek in 2015 was voor haar een logische,’ ik had geleerd hoe je dingen moest regelen’. Ze deed mee aan verkiezingen voor de ‘Sejm’ (het Poolse parlement) in 2015, als kandidaat voor de rechts-libertijnse en eurosceptische Wolność (Vrijheid)-partij. Ze werd binnen de partij de tweede kandidaat – het was echter onvoldoende voor een zetel. Ook nam ze deel aan een schoonheidswedstrijd in 2015, waar ze voor de finale moest vertrekken. De officiële verklaring was dat ‘haar verdeelde houding tegenover andere mensen tegen de principes van de organisatie’ was. Zelf zegt ze dat ze meedeed om aandacht te krijgen voor het lot van Syrische Christenen die door politiek en media genegeerd werden. (Dit blijkt ook uit video’s van haar tijdens die wedstrijd).
Ik spreek – aan de telefoon – een nuchtere, rustige vrouw, die in haar doen en laten nog erg jong is, merk ik. Ze vergeet onze eerste afspraak in Warschau en wil graag weten ‘hoe ze het weer goed kan maken’. Ik vraag haar om een paar foto’s van zichzelf te sturen – en hoor mezelf zeggen dat ze dat even moet opschrijven zodat ze het niet vergeet. Later stuurt ze me vooral veel selfies, met vriendinnen, een baby. Haar kennis over de Poolse politiek en religie is echter consistent en goed onderbouwd. Ze is niet voor de poes, maar ook wat onpeilbaar en dromerig. Gevoelig. In een You-Tube video is te zien hoe ze op tv huilt als haar beelden van een islamitisch kindbruidje worden getoond.
Hoe is het afgelopen met die driehonderd gezinnen?
“Ik ging langs een hoop advocaten en kreeg een afspraak met een minister en zij zei, okay, ga alles maar regelen, maar we beloven niets. Zo ben ik onderdak gaan zoeken binnen de kerkelijke gemeenschap, vrijwilligers. Het is vreselijk stressvol, omdat je niet weet of je groen licht krijgt. Uiteindelijk mochten we 52 gezinnen onderdak bieden in Polen (waarvan de meerderheid van deze vluchtelingen alweer het land verlaten heeft, red.). Daarna ben ik gestopt met het organiseren van opvang, het is gewoon te zwaar om steeds tegenover de overheid te staan.
Hoe leerde je over islam?
“Thuis vroeger bestudeerden we de bijbel, en zowel protestanten als de Arabische Wereld hebben één ding gemeen: het bestuderen van de heilige teksten. Ik leerde van huis uit ook over wat er in Koran stond, over het leven van Mohammed. Ik las veel, leerde de verschillen. Ik leerde dat moslims geen vrijheid van religie hebben. Als je een moslim bent en je wilt een Christen worden, dan loop je het risico vermoord te worden en dat geldt ook voor de ongelovigen. Moslims worden van kinds af aan gedemoraliseerd en gehersenspoeld, vrouwen wordt onderwezen dat hun lichaam een vagina is, dat vind ik gewoon geweld. Het is een vorm van marteling, helemaal als we het hebben over genitale verminking.”
In Nederland en Duitsland gaat de discussie over de ‘vrijheid om een hijab te dragen’. Is die vrijheid er?
“Ze hebben helemaal geen keuze. Dit is onderdeel van de hersenspoeling, Ze kunnen echter niets anders zeggen dan dat het vrijheid is. Het is puur sociale druk.”
Waarom gaan Europeanen hier in mee?
“Ze zien niet dat deze vrouwen gedwongen worden. Dat als er een druk is van buitenaf om iemand te zijn, dat de enige manier van leven is. Er waren ook tijden in islamitische landen dat die druk er niet was. Een manier om te achterhalen of de vrouwen onder druk staan is of ze gestraft worden als ze de hijab niet dragen, daarin ligt het bewijs.”
Zou je jezelf een feministe noemen?
“Ja, in de traditionele zin van het woord. Waarbij ik geloof dat als iets gedwongen gebeurt, zoals de hijab, je het alleen voor die vrouwen kunt opnemen als je die bepaalde vormen van onderdrukking als land verbiedt.”
Vorige week in Warschau – in het oude centrum, bij het Centraal Station – zag ik nergens een vrouw met een hoofddoek. Dragen moslimvrouwen ze niet, of zijn er niet veel moslims?
“In Polen leven ongeveer 500.000 moslims* (op een totale bevolking van 38 miljoen inwoners, red) – en nee, de vrouw met hoofddoek is geen onderdeel van ons straatbeeld.”
In 2014 werd er een wet aangenomen in het Poolse parlement waarin bepaald werd wie er als ‘vervolgde groep’ in aanmerking mocht komen voor een verblijfstatus in Polen. Heeft de werkelijkheid die wet niet ingehaald?
“Die wet bepaalde dat Yezidis en Christenen in aanmerking kwamen, dat de hulp vooral daar naartoe moest gaan. Vluchtelingen die hun documenten weggooien maar wel recht op hulp claimen nadrukkelijk niet. Die wet kwam voordat ze wisten dat er stroom vluchtelingen op gang zou komen, maar de meningen over die wet en het beleid zijn er niet door veranderd.”
In Hongarije wordt een strikt nationalistisch, protectionistisch beleid gevoerd onder Victor Orbán, hoe kijkt Polen hier naar?
“Ook voor Polen geldt, wij vinden dat het openzetten van de grenzen niet de juiste manier is om mensen te helpen, niet zonder te weten wie we binnenhalen. En nationalisme is geen vies woord voor ons, helemaal niet.”
In de meeste EU-landen wordt zo’n opvatting als racistisch en inhumaan beschouwd, omdat wie wél en wie geen verblijfsrechten heeft onmogelijk op voorhand vast te stellen zou zijn. Is er wel een dialoog mogelijk in Polen hierover, zonder dat men elkaar voor racist uitmaakt en in de haren vliegt?
“Ja, absoluut! Mijn taak is om de mening van de samenleving te veranderen waar nodig. Momenteel vindt 97 procent van de bevolking in Polen wat ik vind, maar die laatste drie procent wil ik ook overtuigen, want dat is de groep met al het geld en de media. Duitse media. De met publieke middelen gefinancierde zenders zijn inmiddels wel een stuk kritischer geworden op het multiculturele beleid van de Europese Unie en vertolken gewoon wat de gemiddelde Pool denkt en zegt.
Ik zag je in een tv-programma waarin jouw kritiek op de Koran ‘ook maar een mening’ werd genoemd, en: ‘niet hoe de meeste mensen erover dachten’, aldus de presentator, terwijl hij nerveus door zijn aantekeningen bladerde. Over welke ‘meeste mensen’ heeft hij het? En wat is je relatie met de media in het algemeen?
“Dat was zo’n Duitse zender. Naderhand kwam er een producer naar me toe die zich verontschuldigde voor het optreden van de presentator, zo gaat dat. Kijk, de mensen in Polen hebben hun waarden en hun eigen ideeën, dus daar veranderen ze niet zoveel aan. Die linkse kritiek is meer een tv-format. Zo zat ik ook een keer bij de zender ‘TVN’, zo’n Duitse zender voor zakenmannen, een soort CNN eigenlijk, toen kreeg ik een een oortje in met ‘delayed auditory feedback’. Normaal hoor je dan wat anderen zeggen maar ik hoorde alleen mezelf, waardoor je lichaam heel gestrest wordt. Ik krijg dus niet altijd respect, of ze zetten je in een warme kamer, met een vreemde lawaaierige achtergrond, om je uit balans te brengen. Eén journalist in een krant noemde me de Poolse Trump. Haha, bedankt voor het compliment, denk ik dan.”
Wat zijn die Poolse waarden?
“God, eer en de natie.”
Ik zag een rij van wel 50 meter voor de Sint-Anna kerk in het oude centrum van Warschau. Vrouwen met hoedjes op, in keurige jurken. Het maakte indruk op me…
“Kijk, we hebben heel lang geleefd onder het communisme, toen religie niet mocht. Nu hebben we die vrijheid weer. En als wij kijken naar de EU, hoe zij weer opschuiven naar het communisme, wij willen daar geen deel van zijn. Ik probeer de mensen echt te onderwijzen over wat er in de EU aan de hand is – aan de frontlinie. Mag ik je een vraag stellen? Wat zou jij doen als je het hoofd van een lagere school was en er zou een pedofiel solliciteren? Zou je die aannemen, in de buurt van kinderen laten?”
Nee.
“Helaas gebeurt dit nu elke dag in Europa. Het spijt me vreselijk voor al die vrouwen die worden blootgesteld aan groepen moslimmannen die denken dat ze vrouwen mogen verkrachten en aanranden, en jullie overheden laten het toe.”
Zijn moslimmannen nooit een vluchteling?
“Nee. Ze worden niet vervolgd – en ze kunnen terecht in eigen land, zolang ze moslim zijn lopen ze om die reden al geen gevaar.”
Wat vind je van het werk van Ayaan Hirsi Ali? Zij signaleert dezelfde problemen als jij maar ziet ook dat we moeten werken aan hoe we vreedzaam met moslims en islam kunnen samenleven.
“Zij gelooft in de hervorming van de islam, ik niet. Zelfs als je de Koran wegdenkt uit de islam, dan is er nog Mohammed. Hij was een seksist, een pedofiel, dat is de man die moslims volgen. Wat Hirsi Ali doet leidt nergens toe. Moslims moeten resocialiseren, gedeprogrammeerd worden.”
Wat doen we met de pro-sharia activiste en feministe Linda Sarsour, de vijand van Hirschi Ali?
“Het moet gecriminaliseerd worden wat zij doet. Ze is gehersenspoeld en de mensen die haar volgen moeten geresocialiseerd worden. Moslims als zij staan momenteel boven de wet. Ze kunnen doen wat ze willen, bijna alles, zonder gevolgen. De overheid zegt niet: dit is niet acceptabel, waardoor ze als gemeenschap niet toekomen aan het afwijzen van islamitisch geweld.”
Komen slachtoffers van geweld naar jou toe?
“Ja, zeker. De meeste vrouwen die naar me toekomen zijn Poolse vrouwen die een relatie zijn aangegaaan met een moslimman. Een typische Poolse vrouw is blond en als ze een aantrekkelijk donkere man ziet die haar overlaadt met liefde en aandacht, die ‘de koe wil kopen’, dan trapt ze daar in. In Europa onderhandelen vrouwen met mannen, maar Poolse vrouwen weten niet dat dit binnen de islam niet bestaat.”
Poolse vrouwen lijken me heel assertief en onafhankelijk…
“De meeste Poolse mannen waarderen en respecteren vrouwen. Dat is ook onderdeel van die eer, het eren van de vrouw, vechten voor een vrouw. Als je als man in Polen een vrouw slaat op straat, dan slaan ze je in elkaar.”
Wat is je missie voor de komende jaren?
“Ik wil blijven voorlichten over islam, via de media en politiek. Ik hoop gekozen te worden in 2019, om iets te kunnen doen tegen de verdeeldheid in Polen, tegen de macht van linkse partijen en media. Kijk, de communisten zijn nooit weggegaan na de jaren tachtig, ze hebben nog altijd hoge posities in Polen. Die communisten zijn rijk, en hun kinderen ook. Ze pakken het geld en gebruiken het voor zichzelf. Het zijn slapende cellen, zeg maar. Ze zitten in de oppositie en de media en hebben relaties met invloedrijke Duitse zakenlui. Dit is de groep waar Polen tegen vecht.
Wat vond je van de toespraak van Trump in Warschau deze maand?
“Ik vond het geweldig. Ik ben Trump zo dankbaar voor alles wat hij hier gezegd heeft. Hij verdedigde de soevereiniteit en vrijheid van de Polen en Europa. We waren zo blij om het te horen. Elk detail was zo betekenisvol voor ons.
*Noot van redactie: Uit divers onderzoek blijkt dat het werkelijk aantal moslims in Polen waarschijnlijk tussen de 10.000 en 100.000 ligt (0,1 procent van de bevolking). Shaded baseert zich op hogere cijfers vanwege informatie die zij zou hebben gekregen van de Poolse veiligheidsdienst, alsmede tijdens een conferentie in Krakow over Islam waar in 2014 alternatief onderzoek werd gepresenteerd over de toename van het aantal vrouwen dat zich in Polen bekeert tot islam vanwege een interreligieuze relatie.
