Tien jaar duurde het, voor Benali’s Panacee, zijn poëziedebuut, een opvolger kreeg. Wax Hollandais, een titel die geïnspireerd is op het Nederlandse textielbedrijf Vlisco, mag gerust een waardige opvolger genoemd worden.
De bundel bestaat uit verschillende delen, met elk een eigen titel. Het begin ligt bij Urbi et orbi (Latijn voor ‘de stad en de wereld’), een passende titel voor twaalf gedichten die ogenschijnlijk over het lokale gaan, maar tegelijkertijd op een dieper niveau opereren. Zo is er het gedicht Leeuwarden, waarin de eerste paar strofen direct een gevoel oproepen van verlangen naar het andere, het nieuwe: “In het binnenland ontdekte men een buitenland // vol van eigenzinnige klanken. Het verlangen // groeit om een visum aan te vragen, in de rij […]”. Dit wordt in het vervolg van het gedicht nog eens versterkt, wanneer er gesproken wordt over de wens om die tot dan toe ‘onbekende stam’ te leren kennen. Het gedicht gaat over zoveel meer dan simpelweg de verschillen tussen streken: het gaat over verwondering en verlangen. Dit is kenmerkend voor de gedichten in dit deel, maar ook voor de bundel als geheel.
Wat daarnaast erg opvalt, is dat Benali er niet voor schuwt om van het klassieke gedicht af te stappen en ook hier en daar heeft geëxperimenteerd met de vorm waarin hij zijn poëzie heeft gegoten. Dit komt het duidelijkst naar voren in de reeks gedichten De hermafrodiet, waarin gespeeld wordt met de hoeveelheid wit op het papier. Zo roept het gedicht De hermafrodiet I op het eerste gezicht de vraag op of het hier nog op poëzie gaat, of om proza. Een nadere bestudering levert het antwoord echter direct op: poëzie.
Het zijn dit soort uitstapjes die laten zien dat Benali meer is dan een schrijver die eventjes een bundel gedichten uit zijn mouw schudt. Hier is een woordsmit aan het werk die zeer wel heeft nagedacht over de richting die hij uit wil. Erg plezierig zijn ook de verschillende verwijzingen naar andere cultuurdragers, bijvoorbeeld in het gedicht Nijmegen: “[…] Men werkt er serieus aan een mystiek // lichaam dat zichzelf bezweet in slaap wiegt.” Dit is een zeer expliciete verwijzing naar de roman Mystiek lichaam van de Nederlandse schrijver Frans Kellendonk, die ook uit Nijmegen afkomstig was. Dergelijke verwijzingen geven de poëzie een diepere lading en maken de interpretatie niet zomaar eenduidig.
Naast deze aspecten bevat de bundel ook een aantal tedere gedichten over het ouderschap en het gezinsleven, in het deel Op vaderlijke toon. Een aantal gedichten zit zeer dicht op de werkelijkheid, zoals Modern huishouden, dat opent met: “het blauwe licht huil jij wakker // de ochtend jij kind van de nacht”, maar daarnaast is in dit deel ook het gedicht Courier new aanwezig, waarin de liefde van een ouder voor zijn of haar kind vergeleken wordt met een lettertype, courier new. De liefde wordt op die manier op een vernieuwende, maar desalniettemin herkenbare, wijze bezongen. Het zijn dit soort elementen die de bundel zijn frisse levendigheid meegeven en ervoor zorgen dat je telkens weer verrast wordt bij het lezen.
Abdelkader Benali – Wax Hollandais. De Arbeiderspers, Amsterdam. 104 blz. €17,99
