Tijdens hun vakantie heb ik op de woning van mijn buren gepast. Zo had ik de gelegenheid drie weken lang de Volkskrant te lezen, waarop zij zijn geabonneerd. Ik was verbijsterd.
Gewoonlijk lees ik geen kranten. Vanuit mijn wetenschappelijke achtergrond erger ik mij te vaak aan de gebrekkige fundering van krantenartikels. Weliswaar is de Volkskrant prettig om lezen. Elke dag is er wel een interessant artikel in te vinden. Er wordt heel wat belangrijke informatie voorgeschoteld. Het is duidelijk dat de redactie elke dag een hoge kwaliteit nastreeft. Uitzondering vormt de column van Arnon Grunberg. Wie zich elke dag de plicht oplegt een column te schrijven, loopt de kans er gek van te worden. Dit is hier blijkbaar gebeurd.
Waarom was ik zo gechoqueerd bij het lezen van de Volkskrant gedurende drie weken? Het werd mij steeds duidelijker dat deze krant, zoals trouwens de meeste mainstream media, de polarisatie in de samenleving, hoogstwaarschijnlijk totaal onbedoeld, in de hand werkt. Het pad naar de hel is geplaveid met goede bedoelingen is hier een toepasbare typering.
Neem bijvoorbeeld de berichtgeving over Donald Trump. Op elke gelegenheid om hem aan te vallen wordt gretig ingegaan. Veroordeelt hij in scherpe bewoordingen het geweld in Charlottesville, dan valt iedereen over zijn toevoeging dat het geweld van twee kanten komt. Een onbevooroordeeld iemand weet niettemin dat zonder tegenbetoging er geen geweld was geweest en geen dode zou zijn gevallen. We worden stilaan moe van die hetze tegen Trump. In wezen is dit een aanval tegen de democratie, want hij is tenslotte door het volk gekozen.
De Volkskrant is, net als de NOS, blijkbaar dolgelukkig als een neo-nazi een terreurdaad pleegt. Dan kan eindelijk eens het blanke ras aangeklaagd worden. Een artikel van een dubbele pagina wordt daar steevast aan gewijd. Vergeten wordt dat in alle westerse landen de neo-nazis en ander extreem-rechts tuig een minuscule minderheid vormen. Hun wandaden vallen in het niets tegenover de onnoemelijke wreedheden gepleegd door moslimextremisten.
Wat ook opvalt is dat deze krant heel graag allochtonen of gekleurde medemensen in de bloemetjes zet. Dat mag natuurlijk. Ik las bijvoorbeeld een heel mooi interview met Iris van Lunenburg. Zij was als vondeling uit Haïti door Nederlandse ouders geadopteerd. Zij zei nooit last te hebben gehad van racisme, wel van antiracisten die haar in een slachtofferrol wilden plaatsen. Het was wel mooi van de Volkskrant om dit te publiceren. Over het geheel genomen lijkt het, voor wie de Volkskrant dagelijks leest, alsof de multiculturele samenleving het paradijs op aarde heeft gebracht. Ik weet niet of de gewone vrouw of man in de volkswijken van de grote steden er ook zo over denkt.
Een laatste voorbeeld is de berichtgeving over de Armeense moeder die haar kinderen in Nederland heeft achtergelaten. Hier plaatst de krant zich boven de wet. In zekere zin worden de lezers ertoe aangezet de rechtstaat in twijfel te trekken.
Waarom werkt deze berichtgeving de polarisatie in de samenleving in de hand? De mensen zijn niet dom. Zij hebben natuurlijk door dat er hier iets niet klopt. Dit voedt hun wantrouwen en ze gaan nog sterker geloven in wie het tegendeel beweert van wat in de krant staat. In zekere zin is het succes van Wilders te danken aan de eenzijdigheid en de bevooroordeeldheid van de mainstream media. In de beleving van de mensen is hij diegene die tenminste de waarheid durft te zeggen. Of het waar is wat hij zegt, laat ik hier in het midden.
De oplossing ligt, en hier kom ik terug op wat ik in het begin schreef, in de wetenschap. Helaas is de wetenschap in deze tijd ook al bevooroordeeld, want de waarheid zeggen betekent verlies van subsidie. Of de wetenschapper wordt het slachtoffer van de terreur van antifascisten en ander tuig.
De wetenschap zou een oplossing kunnen zijn indien de media zich strikt aan de feiten houden en de gebeurtenissen in het juiste perspectief plaatsen. Is eerlijkheid geen kenmerk van ethiek en is ethiek niet het fundament van vrede tussen de bevolkingsgroepen?
