In Die Welt stond een interview met de Oostenrijkse minister van Buitenlandse Zaken, Kurz. Na zijn opmerking dat de migratieroute over de Middellandse Zee afgesloten moet worden, kreeg hij de vraag of hij hardvochtig is. Deze vraag belichaamt het probleem van de vastgelopen discussie. Allereerst is het niet aan een journalist om dergelijke onzakelijke vragen te stellen, hij moet de feiten boven tafel krijgen en de lezer laten concluderen. Ten tweede is het een dwingelandij om hardvochtigheid te noemen, je wint altijd als moreel hoogstaand, want wie wil er nu hardvochtig zijn? Je zet op een onzuivere manier de discussie naar je hand, doordat je de ander vanuit je moral high ground in de verdediging drukt.
Ten derde is het stellen van de vraag voorbarig, want eerst moet je duidelijkheid hebben over het gehele complex. En hier zit meteen de domheid van het moraliseren, want de vraagstukken zijn zo complex dat moraal vele kanten heeft, het is maar net wat je het meest waard acht. Laten we het voorbeeld van de migrant eens uitbenen. Ik weet dat ik het begrip moraliteit iets zwaar aanzet, dat is omwille van het punt dat ik wil maken.
Een ongeschoolde Afrikaan wil naar Duitsland, hij leent daarvoor geld met wellicht een hoge rente of andere verplichtingen, de arme man wordt vastgezogen in een moeras van verplichtingen. Dat is immoreel, dat moet je voorkomen. Vervolgens geeft hij het geld aan gewetenloze criminelen die immoreel zijn en geen waarde hechten aan mensenlevens. Het is immoreel dat je geld geeft aan criminelen.
De Afrikaan gaat vrijwillig op een onzeewaardige boot, stelt zich bloot aan de verdrinkingsdood om op die manier anderen te dwingen hem te redden, er zijn immers wetten over zeenood die niet voor deze gevallen zijn gemaakt. De arme man neemt een op valse gronden een risico om anderen te dwingen. Dat is immoreel.
Vervolgens komt deze ongeschoolde in een land waar hij volledig afhankelijk is van het geld van belastingbetalers, die niet op hem zitten te wachten, hij dringt zich op. Dat is immoreel. Hij is “in veiligheid” volgens het Vluchtelingenverdrag (waar hij onterecht een beroep op doet: immoreel). Maar omdat hij liever naar een rijker land gaat, lapt hij voor zijn economisch belang de EUregels aan zijn laars, dat is immoreel.
Hij gaat uit eigenbelang een stap verder, hij maakt zijn identiteitspapieren kwijt om het het ontvangende land zo moeilijk mogelijk te maken en zijn eigen speelruimte zo groot mogelijk te maken. Door dit te doen zadelt hij de belastingbetaler die niet op hem zit te wachten, met extra kosten op van onderzoek en opvang in afwachting van uitzetting. Dit is immoreel.
De Afrikaan liegt en bedriegt om in de ex protestantse landen in Europa een beter leven de krijgen. Het kenmerk van deze landen dat de omgang gebaseerd is op een grote mate van onderling vertrouwen. Wat moet je met inwoners die al beginnen met zich niet te houden aan dit beginsel, dan kan je ze verder toch ook niet vertrouwen.
En dan aan iemand die deze opeenstapeling van misdragingen wil stoppen, vragen of je hardvochtig bent?