De Duitse Bondskanselier Angela Merkel (CDU) heeft dinsdag in Berlijn haar jaarlijkse zomerpersconferentie gehouden. ThePostOnline was daarbij. “Kunt u niet wat vaker komen?” vroeg een journalist aan het einde. “Hoe vaak wil je me dan hebben?” antwoordde Merkel. De zaal, met zo’n 250 journalisten, lachtte. “Zoals nu doen we dat al 21 jaar”, antwoordde haar woordvoerder, Steffen Seibert. “Het blijft zo”.
De sfeer was afwachtend, journalisten kregen via een lijst de beurt voor een vraag. Niemand sprak door elkaar. Merkel leek door haar neon-oranje jasje een soort verkeerskegel tegen de enorme lichtblauwe achterwand. Iemand om rekening mee te houden, de koningin in de kamer. Maar ze oogde ook ‘sensibel’ en kwetsbaar, ze maakte plichtsgetrouw een grapje als het persoonlijker werd en leek licht geërgerd als antwoorden niet bevielen.
Het ging allereerst over Turkije. De vrijlating van Duitsers die daar vastzitten was voor Merkel een ‘eenduidige eis’. Verder uitte ze haar zorgen over de Duits-Turkse betrekkingen die momenteel “in een zeer gecompliceerde fase verkeren”. Merkel gaf aan dat de rechtsontwikkeling in Turkije de verkeerde kant op gaat en – hoewel ze de betrekkingen met het land goed wil houden – ze ook “realistisch moet zijn”.
Merkel verdedigde na afgelopen weekeind wederom haar vluchtelingenbeleid. De stappen die ze recentelijk had genomen tegen de sleepboten in de Middellandse zee, voor meer ontwikkelingshulp en humanitaire onderkomens in Libië, “zijn uit dezelfde geest ontsproten” als de hulp aan vluchtelingen in de zomer van 2015 (toen vluchtelingen massaal de grens met Duitsland overstaken, red.). Dat ze in 2015 besloot de grenzen open te doen was een “belangrijke en juiste beslissing” in een humanitaire opname-situatie geweest, zei ze. “Nu echter zijn maatregelen nodig voor de lange termijn,” aldus Merkel. “We kunnen ons niet isoleren en gewoon doorgaan.” De Europese landen moeten hun “huiswerk doen” en “solidariteit verdelen”, aldus de bondskanselier.
“Europeanen kunnen alleen in welstand en zekerheid leven als we over onze muren heenkijken en ons meer met onze buren en met hun economische ontwikkeling bezighouden.”
Op de vraag wat haar morele grens was, antwoordde Merkel dat het haar gaat om “de claim, dat de realiteit voor mensen beter wordt dan nu”. Ze noemde daarbij geregeld haar vertrouwen in de organisatie UNHCR, met wie ze deze doelstellingen zou delen.
De bondskanselier bekritiseerde fel de Poolse regering voor haar omgang met de rechtsstaat. “Dit is een ernstig probleem omdat de voorwaarde voor samenwerking in de Europese Unie de beginselen van de rechtsstaat zijn.” Ze wenste zich een goede relatie met Polen en de betrekkingen met het land.
“Maar het kan niet zo zijn dat we onze mond houden en niets zeggen ter wille van de vrede. Dit zijn de grondslagen van samenwerking in de EU.”
Haar mening over de AfD stak ze niet onder stoelen of banken. De uitlatingen van AfD-kandidaat Alexander Gauland (die een integratie commissaris, Aydan Özoguz, wegens de opmerking dat ‘de Duitse identiteit niet bestaat’ wilde ‘terugsturen naar Turkije’) noemde Merkel “racistisch” en “absoluut te veroordelen”.
“De poging van de AfD om eerst met een provocatie te komen en zich dan weer half terug te trekken, daaruit spreekt en toont zich welk geestelijk kind de auteur van zulk misbruik kan zijn.”
Over AfD aanhangers zei Merkel nog: “Het is moeilijk om met die mensen te praten. (…) Godzijdank zijn ook heel veel mensen anders”. Merkel gaf uitdrukkelijk aan niet te willen samenwerken met de Afd of ‘Die Linken’.
Over andere partijen zweeg Merkel, alleen de naam van Martin Schulz (SPD) viel nadrukkelijk, met wie ze wel “een sterke dialoog” wilde, iets wat de Duitse pers opmerkelijk vond, bleek later uit de Twitterberichten over de persconferentie. De naam van je tegenstander noemen is normaal gesproken niet haar stijl, werd er gezegd. Tot nu toe had ze het noemen van zijn naam juist vermeden.
Of ‘Frau Bundeskanzlerin’ het niet een wat saaie verkiezingscampagne vond, vroeg iemand nog. “Tja, wat is uw definitie van een verkiezingsstrijd?” antwoordde Merkel. “Wat dat voor mij betekent is dat we als partij onze plannen voor de komende vier jaar uitleggen, wat wij willen, en dan kunnen mensen kiezen. Ik vind dat niet saai, maar interessant. (..) Ik heb nog genoeg kracht, zin en plezier in mijn werk.” Het kwam er allemaal weinig overtuigend en gepassioneerd uit. Hier werd deze ochtend vooral de gelopen race van Angela Merkel gecommuniceerd.
