Een raadgevend referendum over de nieuwe wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten is een stapje dichterbij gekomen. De Kiesraad heeft ruim 19.000 verzoeken voor zo’n niet-bindend referendum goedgekeurd. Dat moesten er in deze fase minimaal 10.000 zijn.
Door het groene licht van de Kiesraad hebben de voorstanders van een referendum nu tot 16 oktober de tijd om 300.000 handtekeningen te verzamelen. Als dat lukt, dan komt er een referendum over de wet, die in juli werd aangenomen door de Eerste Kamer.
De wet geeft de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) en de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) ruimere toegang tot telefoon- en internetgegevens van burgers. Gegevens mogen drie jaar worden bewaard. Volgens minister Ronald Plasterk (Binnenlandse Zaken) was de huidige wet, opgesteld in 2002, alweer verouderd. Het aftappen van grote hoeveelheden informatie draagt volgens hem en een meerderheid van het parlement bij aan de bescherming tegen terrorisme en cyberaanvallen.
De initiatiefnemers van het referendum zijn bezorgde studenten uit Amsterdam. Ze spreken van een ‘sleepwet’ met ‘grote gevolgen voor de vrijheid van burgers’.
In het parlement stemden D66, SP, GroenLinks en de Partij voor de Dieren tegen. Zij vonden onder meer dat de wet te veel inbreuk maakt op de privacy. Met steun van onder meer VVD, PVV, CDA en PvdA stemde in Tweede- en Eerste Kamer een ruime meerderheid voor de wet.
Het raadgevend referendum is mogelijk sinds 2015. Het enige referendum tot nog toe ging over het associatieverdrag met Oekraïne. Iets minder dan een op de drie kiezers ging toen stemmen, 61 procent stemde tegen.
Het is maar de vraag of het referendum in zijn huidige vorm nog lang zal bestaan. Het onderwerp ligt op tafel bij de kabinetsformatie en diverse partijen zijn ontevreden over de huidige wet.
ANP
