In juli verscheen America in the age of Trump van Douglas Schoen en Jessica Tarlov. Schoen is een merkwaardig man. Hij noemt zich een democraat, maar werkt voor Foxnews. Hij wordt dan weer aangevallen door de democraten, dan weer door de republikeinen. Dat zit dus goed. Hij is een jurist die magnum cum laude afstudeerde in Harvard. Schoen had eerder een consultatiebureau voor politieke strategie. Ooit heeft Schoen gewerkt voor Donald Trump, van wie hij zeer stellig zegt dat Trump geen racist is en niet discrimineert.
Dit boek is gelukkig niet de zoveelste scheldtirade tegen president Trump. Het is een evenwichtig betoog, waar op een constructieve manier gezocht wordt naar een oplossing voor de impasse waarin de Verenigde Staten nu zijn terechtgekomen. Die impasse is niet te wijten aan Trump, maar werd al zichtbaar onder Bush senior. De auteurs hebben het over een existentiële crisis, waarbij zowel de politieke leiders als de instituties niet in staat zijn de enorme fiscale, economische, culturele en morele uitdagingen op te lossen.
Van hun analyse kunnen we ook voor Europa belangrijke conclusies trekken. Veel van de problemen die worden genoemd, zijn bij ons al te zichtbaar. Als pedagoog vond ik het bijzonder dat het eerste probleem dat in America in the age of Trump wordt genoemd het onderwijs betreft. Een groot probleem is dat vooral kinderen uit de lagere sociale klasse onvoldoende voorbereid worden op de arbeidsmarkt. We kunnen dit in ons land toepassen op de allochtone leerlingen. Ook faalt de school in het aanleren van belangrijke vaardigheden zoals spelling en schiet de school tekort wat de morele opvoeding betreft. Ook het opstapelen van studieschulden is een probleem, waardoor afgestudeerden steeds meer moeite hebben om op het niveau van de middenklasse te komen.
Het uithollen van de middenklasse is een ander probleem. De werkloosheid in de VS is weliswaar zeer laag, maar door de lage lonen is de levensstandaard van de middenklasse sterk afgenomen. Nooit eerder is de kloof tussen rijk en arm zo groot geweest en dat geldt ook voor de kloof tussen de hogere klasse en de middenklasse. In de American Dream gelooft niemand meer.
In de VS zitten 2,2 miljoen mensen in de gevangenis, dat is 25 procent van alle gevangenen in de wereld, terwijl slechts vijf procent van de wereldbevolking in de VS woont. Dat komt omdat ook misdrijven zonder geweld tot lange gevangenisstraffen kunnen leiden. Er is verder een enorm gebrek aan reclassering, terwijl de gevangenen vaak nauwelijks zijn opgeleid en weinig bindingen hebben met familie.
De kosten van de gezondheidszorg zijn compleet uit de hand gelopen. Obamacare heeft dit nog verergerd. Dat is ook een van de redenen waarom het publiek het vertrouwen in de instituties heeft verloren. Nooit eerder werd het Congres zo laag gewaardeerd.
De existentiële crisis waarin het land zich bevindt is een gevolg van een de afkalving van de sociale cohesie. Die cohesie was geworteld in joods-christelijke waarden en die worden nu ondermijnd, zowel in de scholen, de instituties als in de populaire cultuur door de zogenaamde ’liberalen’. In Europa is het vooral ’links’ die op scholen en in de media onze tradities heeft ondergraven.
Deze crisis van de traditionele normen en waarden gaat ongelukkigerwijs samen met een crisis van het gezin. Obama had het over zwarte kinderen die te vaak geen vaderfiguur gekend hebben en daardoor respect voor de autoriteit missen. Maar dit geldt nu evenzeer voor de blanke kinderen. Een derde van alle kinderen in de VS groeien op in een gezin zonder vader.
Tenslotte wordt genoemd het gebrek aan leiderschap en de onbereikbaarheid van de American Dream voor de massa. In Washington slaagt men er niet in het budget op orde te stellen. Met de immigratie kan men niet omgaan. De infrastructuur in het land is hopeloos verwaarloosd. De toestand in de gezondheidszorg is onhoudbaar. Democraten en Republikeinen stellen zich steeds extremer op, waardoor een constructieve samenwerking onmogelijk wordt. Gevolg hiervan is dat zowel de president als het congres machteloos is. In een toespraak in de Nixon Library zei Schoen dat de samenwerking die Trump onlangs zocht bij de democraten om uit de budgettaire impasse te komen gezien kan worden als een eerste lichtpuntje. Misschien komt onder Trump toch nog een poldermodel tot stand.
De oplossing van al deze problemen ligt eigenlijk voor de hand. Ten eerste moeten zowel ‘links’ als ‘rechts’ minder extreme standpunten innemen. Slechts op die manier kan toenadering gezocht worden zodat samengewerkt kan worden om de enorme uitdagingen aan te kunnen. Ten tweede moeten onze joods-christelijke waarden met alle kracht worden verdedigd. Als een volk geen gemeenschappelijke waarden heeft, dan mist het de kracht om het land op te bouwen.
