Het zwarte schaap in de Rolling Stonesfamilie. Toen Their Satanic Majesties Request in december 1967 het licht zag, moest de wereld nog bijkomen van dat ene Beatlesalbum. Sindsdien is de plaat van de Stones een minderwaardigheidscomplex en imagoprobleem aangepraat. 1967 was toch al een rampjaar voor Mick Jagger, Keith Richards en Brian Jones. Om zich te verantwoorden voor drugsbezit kwamen de heren elkaar vaker tegen in de rechtszaal dan in een muziekstudio. Verspreid over enkele maanden werd met frisse tegenzin alsnog het album voltooid.
Schrikken geblazen. Het rauwe geluid van de Stones opzij gezet voor een op muziek gezet experiment; om de geest te verruimen en in het geval van de band, het geluk weer op gang te brengen. En geluk is zoals we weten los zand, ongrijpbaar, iets dat soms vlak voor je neus ligt zonder dat je het in de gaten hebt. Zo is het ook met Their Satanic Majesties Request. Een aantal songs balanceert aanvankelijk halfslachtig tussen vorm en improvisatie, maar kiep als luisteraar de ballast van het verleden achterover, ga er eens goed voor zitten en ontdek patsboem dat de meeste nummers zich inventief en flamboyant uitkristalliseren. Met dank aan de superieure geluidskwaliteit van deze heruitgave.
En The Rolling Stones zoals we ze kennen duiken bij nader inzien regelmatig op tussen de hoeveelheid uitheemse instrumenten en de fijnzinnig gearrangeerde strijkers (door John Paul Jones de latere bassist van Led Zeppelin). Over vrijwel de hele plaat prikkelen gitaarriffs als rotsjes in de psychedelische branding. Best uitdagend om al herontdekkend terug te horen: dat gitaarwerk en Jaggers stem van elastiek in een sfeer die exotisch, oriëntaals en uitgelaten is. Tijdens de intro van Sing This All Together (And See What Happens) vraagt Jagger: “where’s the joint?”. En net als bij The Beatles en andere bands die toendertijd de psychedelica omarmden, begint de hallucinerende trip van de Stones bij het hoesontwerp: op de cover een duizelig makende driedimensionale foto (uniek in 1967!), in de klaphoes een doolhof tegenover een Jeroen Bosch-achtig schilderij.
De beste nummers zijn ook vijftig jaar later nog de beste nummers: Citadel, She’s A Rainbow en natuurlijk 2000 Light Years From Home, waarin een glansrol voor Brian Jones. Met de sinistere klank van een mellotron stuurt hij de song richting onheil. Mick Jaggers tekstuele metafoor over eenzaamheid wordt zo wel heel erg wrang. Naar verluidt schreef hij de tekst in een politiecel. Een liedje geschreven door bassist Bill Wyman, In Another Land, is een ‘druggy’ sprookje dat herinnert aan de vroege Pink Floyd.
Zo zie je maar weer. Een jubileumuitgave kan zoveel meer zijn dan een marketingconcept. Zeker in dit geval maakt de speciale editie een weerloos album weer waardevol.
Bovendien ziet deze handgenummerde “50th anniversary edition” er prachtig uit. Meervoudig valt de hoes uit te vouwen en op de voorzijde pronkt de bandfoto in het bekende 3D effect. In bijgaand boekje heeft muziekhistoricus Rob Bowman zo zijn eigen opvattingen. Het instrumentale deel van Sing This All Together (And See What Happens) verwijst volgens hem naar de muzikale gekte in The Return Of The Son Of Monster Magnet van The Mothers Of Invention. Inderdaad, dat zou zomaar eens kunnen, maar om vervolgens te beweren dat de Stones met hun aanpak vooruitblikken op de “sonic textures” van Miles Davis’ Bitches Brew is op zijn zachtst gezegd nogal vergezocht. Wel houdt Bowman terecht een pleidooi om Their Satanic Majesties Request te beschouwen als een belangrijke stap in de ontwikkeling van de Stones, van rhythm-and-blues band naar uitvinders van moderne rock voor de jaren zeventig.
De luxe set bevat lp’s en sacd’s in zowel mono als stereo. Met name de stereoversie op vinyl laat een ongekunstelde plaatsing horen van zang, muziek en geluidseffecten. De weergave is zo helder en energiek dat het experiment met effecten en afwijkende instrumenten er volop van profiteert. Hierbij vergeleken klinkt de monovariant stug en eendimensionaal. Opvallend is de gelijkenis tussen de heruitgave en een originele Engelse lp in stereo. Op de laatste is de muziek misschien iets pittiger, maar ook rommeliger in details (o.a. bekkens).
Het geluid van de reissue bezit een prettige schwung waarnaar het heerlijk luisteren is. Voor beide sacd’s gaat min of meer hetzelfde op, maar zoals wel vaker klinken opnamen uit de jaren zestig gewoon veel beter op vinyl. Vanzelfsprekend zijn audiovergelijkingen vaak afhankelijk van smaak, persoonlijke voorkeuren en kwaliteit van de afspeelapparatuur. Over details gesproken. Op het vinyllabel van de lp’s is de vermelding van de oorspronkelijke platenmaatschappij Decca gehandhaafd in het originele lettertype. Voor de kenners: unboxed!
The Rolling Stones – Their Satanic Majesties Request (ABKCO/Universal 2017)
