Alsof het curriculum van scholieren nog niet genoeg gevuld is met overbodige kulvakken, gaat nu de ICT-les zijn herintrede maken in het onderwijs. Tenminste, als we de Nederlandse ICT-experts moeten geloven. Volgens een recente peiling bleek zelfs dat 85% van de ondervraagde ICT-ers vóór de herintroductie van computerlesjes zijn op school. Waarom? Om werkloosheid te voorkomen. De kortzichtigheid van deze oproep druipt er echter van af.
Dat de digitale competenties die kinderen en studenten aangeleerd krijgen op school niet goed aansluiten op de behoeftes van de arbeidsmarkt, is al lang geen geheim meer. Heel leuk hoor, dat die verwaande koter van je handig is met een iPad, maar daar geeft een werkgever geen zier om. Die zoekt namelijk een programmeur. Vandaar het verzoek vanuit de ICT-community om kinderen van af jongs af aan deze IT- en informatievaardigheden aan te leren. Maar dat deze bede nu pas zijn ontstaan vindt, nota bene vanuit economische zorgen, is doodzonde; de politiek had hier namelijk jaren geleden al bovenop moeten zitten.
De beoogde 21st century skills die verbeterd zouden worden met ICT-lessen zijn namelijk veel meer dan enkele praktische handelingen zoals programmeren, het manipuleren van spreadsheets of het zoeken naar data. Digitale vaardigheden zijn namelijk ook essentieel voor het functioneren van de moderne democratie en voor de gelijke deelname hieraan door haar burgers.
Actief burgerschap is anno 2017 onlosmakelijk verbonden met een digitale aanwezigheid, of we dit willen of niet. Probeer maar eens op de hoogte te blijven van alle politieke evenementen bij jou in de buurt zónder Facebook. Dat lukt je niet. Voor actief burgerschap wordt echter niet alleen verwacht dat inwoners deelnemen aan maatschappelijke activiteiten, maar dat zij ook bijdragen leveren aan het democratisch discours. Dat kan dus ook digitaal; al is het maar via je ultralinkse hippie WordPress-blogje, een Tumblr-pagina die alleen door je tantes gelezen wordt, of een scherpzinnig berichtje in de commentsectie van dit stuk; it’s all about the little things. Maar zelfs deze kleine handelingen zijn voor een deel van de bevolking onmogelijk.
Hè, onmogelijk? Maar het is toch allemaal gratis? Helaas beschikt niet iedereen over de vaardigheden om de nieuwste apps, platformen, en software verantwoord te gebruiken. En denk nou niet dat dit alleen seniele ouderen zijn; juist de jonge generaties zijn berucht om hun a-kritische en oppervlakkige houding ten opzichte van technologie en informatie. Digital natives of niet. Het vrij toegankelijk maken van applicaties en online content is niet genoeg; het verantwoorde gebruik moet aangeleerd worden en betekenis krijgen. Dan wordt dat ICT-lesje pas echt zinvol.
Hoe een moderne democratie kan functioneren als een deel van de bevolking niet actief digitaal kan deelnemen, is een raadsel. Harstikke handig als burgers al vroeg kunnen programmeren op hun Raspberry Pi, maar als zij zich iedere dag laten paaien door eenzijdige of foutieve berichtgeving op social media of zelfs geheel onttrokken zijn aan de digitale fora kan actief burgerschap nauwelijks verwacht worden.
Dus beste ICT-ers, laat scholieren en studenten lekker zelf kiezen of zij willen leren programmeren of niet, bijvoorbeeld op het MBO of HBO. Als iemand buschauffeur wil worden, zijn veel IT-lesjes tevens gewoon weggegooid. En programmeren is natuurlijk ook hartstikke kut.
Wijs ze daarom liever op het belang van een gezond informatielandschap en waarom zij op een verantwoorde manier hier informatie uit moeten halen. En besteed vooral ook aandacht aan de manier waarop zij zelf digitale bijdragen kunnen leveren. Dan pas krijgt iedere burger gelijke kansen én komt zelfs die felbegeerde en vervloekte participatiesamenleving een stapje dichterbij. Heel jammer voor de werkgevers die iets harder op zoek moeten IT-personeel, maar ik heb liever een goedwerkende democratie.
