Vandaag is het ‘Bruckentag’, de maandag-overbrugging met ‘de Dag van de Duitse Eenheid’ op 3 oktober. Maar veel bruggen worden er niet gebouwd sinds de Duitse verkiezingen. De aanval op de Oost-Duitsers is geopend. In de Frankfurter Allgemeine Zeitung (FAZ) werd in een tv-kritiek over het populaire praatprogramma Anne-Wil een verband gelegd met de Catalanen in Spanje, waarbij de sentimenten tenminste te verklaren zouden zijn. ‘Wat in Spanje gebeurt is tenminste eenvoudiger te duiden,’ schrijft de journalist van FAZ. Hij nam het op voor de Oost-Duitsers, want de ‘obscure ideeën’ die nu rondgaan over ‘het democratisch onvermogen’ van de Oost-Duitsers en een ‘Wiederbeheimatung’ (een soort herintegratie) van Oost- en West-Duitsers vindt hij onzin. “Ze hebben al een thuis”, schreef hij. Hij signaleerde goed hoe in het programma Anne-Wil de coalitievorming ineens een Oost-Duits probleem was geworden.
Het is overal te merken hoe gemakkelijk de media verklaringen over de verkiezingsuitslag – en dan met name de keuze voor AfD – in de mentaliteit van de voormalige DDR’ers, die al voor de achtste keer stemden voor de Bondsdag, zoeken. In Welt am Sonntag werd de Oost-Duitser in een artikel afgebeeld als de hoofdfiguur uit de klassieke DDR-kinderserie ‘Unser Sandmännchen‘. Daarmee reduceerde de krant de ‘Ostmann’ tot een infantiel wezentje waarover in een soort crisisberaad overlegd moet worden, buiten zijn aanwezigheid om uiteraard. En als ze niet worden afgeschilderd als infantiel, dan wel als racistisch, xenofoob of ‘gefrustreerd’. De ‘Westmann’ wil eigenlijk vooral een gedragsinterventie (“wel heel eerlijk!”) – geen analyse van het huidige politieke klimaat.
Dat de reden waarom in verhouding meer Oost-Duitsers op de AfD hebben gestemd te maken heeft met het huidige vluchtelingen- en immigratiebeleid van Angela Merkel wordt niet benoemd. ‘Terwijl dat hetgeen is wat zorgt voor de polarisatie’, stelt ook de journalist van de FAZ. Het klassieke zondebokmechanisme doet momenteel dienst als afleiding voor deze ongemakkelijke waarheid – compleet met fantasiefiguurtjes, verdraaiing van feiten, zwart/wit denken en projectie (want de Oost-Duitser ‘ondemocratisch’ noemen vanwege hun ‘verkeerde stemgedrag’ is natuurlijk pas echt ondemocratisch).
Bij Anne-Wil werd de kijker teruggegooid (‘gekatapuliert‘) naar lang vervlogen tijden, schrijft de FAZ-journalist. ‘Toen destijds op goede gronden de hereniging van de twee politieke energieën dit land absorbeerden.’
“In ieder geval tot vier jaar geleden werden de deelstaten in het oosten als gelijkwaardig beschouwd, met hun eigen sterkten en zwakten. Van deze vooruitgang in de zogenaamde innerlijke eenheid is echter niets meer te merken als men het verkiezingsresultaat uit ondankbaarheid als een Oost-Duits probleem verklaart.”
Waartoe zo’n standpunt leidt liet een journalist van de Suddeutsche Zeitung zien (ook aanwezig bij Anne-Wil), Heribert Prantl. Hij sprak over het gebrek aan democratische vaardigheden van de Oost-duisters. De West-Duitse ervaring dat met de welvaart ook de democratie volwassen wordt, zou in Oost-Duitsland niet hebben gefunctioneerd, aldus Prantl. Als bewijs daarvoor diende de uitslag van de AfD. Dat de nieuwe deelstaten na 1990 in meerderheid op West-Duitse partijen stemde werd gemakshalve maar even vergeten.
Deze sfeer van beschuldiging op valse gronden is een slecht teken. Een moraliserende beoordeling van opinies en gevoeligheden die niet politiek correct zijn, is een ernstig teken van verzwakking van de democratie. Mensen die anders denken, zo ook de Oost-Duitsers (hoewel ze niet eens zo anders zijn in hun stemgedrag als de politiek correcten ons willen doen geloven) zijn nooit de vijanden van een democratie, maar de symptomatische dragers van sociale onjuistheden. Maar dat besef daalt voorlopig nog niet in.
Unser Titel @welt am sonntag kompakt pic.twitter.com/fR0SMaeHoX
— Peter Huth (@PeterHuth) 30 september 2017
