Steun de verslaggeving van Chris Aalberts via crowdfundingplatform Voor de Kunst, voor meer verslaggeving over de Haagse en lokale politiek in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen van 2018. Doneer hier.
Ooit was ze gemeenteraadslid in Den Helder: het voormalige VVD-Kamerlid Ybeltje Berckmoes die vorige week een boek uitbracht over haar Haagse periode. Haar zesjarige Kamerlidmaatschap was niet echt een succes. Daarmee komt de vraag op hoe ze überhaupt op de kandidatenlijst voor de Tweede Kamer kwam. We moeten daarvoor terug naar de oorsprong van Ybeltjes carrière, jaren geleden in Den Helder. Hoe deed ze het daar? Was ze een groot aanstormend talent? Vond iedereen dat ze hoog nodig naar Den Haag moest?
Ybeltje werd in april 2006 raadslid en bleef dat – met een korte pauze – tot ze in november 2011 Tweede Kamerlid werd. In haar boek schrijft Ybeltje slechts twee alinea’s over deze periode. Ze vertelt dat ze ‘ineens’ in de gemeenteraad zat. Haar ervaring in de gemeenteraad moet voor de VVD een belangrijke reden zijn geweest om haar op de landelijke kandidatenlijst te zetten. Immers: de Helderse gemeenteraad was destijds haar enige politieke ervaring.
Uw verslaggever praat met een Helders oud-raadslid die in dezelfde periode actief was. ‘Een hele aardige vrouw, die Ybeltje,’ zegt het oud-raadslid. Waar Ybeltje zich mee bezig hield weet het raadslid niet meer. Iemand die deze periode actief was bij de VVD vat Ybeltje als volgt samen: ‘ze was niet opvallend.’
Toch kunnen zulke uitspraken zijn ingegeven door jaloezie: Ybeltje was immers het enige Helderse raadslid die de laatste decennia de Tweede Kamer betrad. Laten we daarom kijken naar de meest objectieve informatie die over haar beschikbaar is.
In maart 2010 werd Ybeltje niet herkozen in Den Helder en werd er afscheid van haar genomen door de Helderse burgemeester Koen Schuiling. Ze was vrij snel weer terug omdat een ander raadslid wethouder werd en er een plek vrijkwam. Die tweede periode eindigde in november 2011. Ook toen werd ze toegesproken door Schuiling. Deze speeches zijn ideaal om de prestaties van Ybeltje te evalueren: ze bevatten informatie die destijds bij veel betrokkenen bekend was, ze zijn niet controversieel en ietwat positief van toon. Ze geven een eerlijker en reëler beeld dan de herinneringen van collega’s van toen. Die kunnen immers gekleurd zijn door wat er sindsdien voorviel.
In beide speeches vertelt Schuiling dat Ybeltje zich bezighield met maatschappelijke ontwikkeling en duurzaamheid. Er kwam in 2011 in Den Helder een krant uit over duurzaamheid en bij haar afscheid gaf Ybeltje haar collega-raadsleden een knijpkat. In 2010 zegt Schuiling:
‘[Ybeltje] was de oprichter en voorzitter van de (…) werkgroep [duurzaamheid, CA] en die heeft al de nodige concrete resultaten geboekt, zoals de LED-verlichting bij het fietspad aan de Schoenerstraat en ik denk dat het verhaal daarmee pas begint en nog lang niet eindigt.’
Wat de werkgroep verder opleverde vertelt Schuiling echter niet. In 2011 prijst hij Ybeltje om haar ‘levendige presentatie.’ Of deze altijd erg goed was, is twijfelachtig, want een jaar eerder meldde hij:
‘Wat me vooral bij jou heel erg is opgevallen is dat je ook tijdens raadsvergaderingen met een laptop voor je zat, waardoor het af en toe even zoeken was waar je was. Ik heb altijd mij afgevraagd wat je nou eigenlijk aan het opschrijven was, maar het was vast heel belangrijk.’
In 2011 meldt Schuiling dat Ybeltje er direct na de verkiezingen ‘nooit bij was’: ze verving in 2006 tussentijds een fractielid die wethouder werd, in 2010 gebeurde dat nogmaals en in 2011 verving ze in Den Haag tussentijds een opgestapt Kamerlid. De betekenis hiervan is volgens Schuiling het volgende:
‘Een van de meest roemruchte sportmomenten van de vaderlandse geschiedenis was het EK Voetbal van 1988. De absolute uitblinker van dat toernooi was Marco van Basten. Met zijn optreden heeft hij Nederland toen op de wereldkaart gezet. En wat wil nu de geschiedenis? Ook Marco van Basten stond in het begin van het toernooi niet opgesteld en maakte pas later zijn entree. Welnu, als we deze late entree terugvertalen op die van mevrouw Berckmoes in de Kamer, staat Den Helder binnenkort dus op het wereldtoneel.’
Schuiling vindt het in 2011 jammer dat Ybeltje opstapt, maar hij is blij dat ze Kamerlid wordt. Hij hoopt dat Ybeltje ‘met haar specifieke kennis op ons gebied veel kan betekenen voor Den Helder en de Kop van Noord Holland.’ Hij voegt toe: ‘het is (…) fijn om zo’n ambassadrice in de Tweede Kamer te hebben.’
Het verhaal over Ybeltje in de Helderse gemeenteraad is al met al veelzeggend. De speeches van Schuiling laten zien dat Ybeltje weliswaar enkele nuttige dingen deed, maar echt bijzonder was het allemaal niet. Het weerhield de VVD er niet van Ybeltje op plaats 39 van de landelijke kandidatenlijst te zetten. Dat gebeurde wel vaker.
Politici in Den Helder hebben wel een verklaring voor die positie. Het oud-raadslid: ‘Ze is vulling geweest. Ook bij de PvdA waren er mensen die aan de onderkant van de lijst in de Kamer kwamen. Ze hebben bij de VVD misschien gedacht aan spreiding?’ Een VVD-er uit diezelfde periode is veel stelliger: ‘Ybeltje had onverkiesbaar moeten zijn. Ze stond daar omdat ze vrouw is en omdat men regionale spreiding wil.’
Zo kwam Ybeltje dus in de Tweede Kamer. Tegenwoordig foetert ze met Thierry Baudet op het zogenoemde partijkartel. De VVD’er: ‘Als iemand haar plek te danken heeft aan het partijkartel, is zij het. Ze heeft inhoudelijk gezien een hele rare draai gemaakt.’
Steun de verslaggeving van Chris Aalberts via crowdfundingplatform Voor de Kunst, voor meer verslaggeving over de Haagse en lokale politiek in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen van 2018. Doneer hier.
