“Volgens de Amerikaanse professor geesteswetenschappen draait identiteitspolitiek om zelfmedelijden, narcisme en slachtofferschap. Juist bij progressieve partijen, die zich opwerpen als beschermer, zien we een fixatie op kwesties rondom culturele diversiteit en gender, waarmee ze groepen onbedoeld tegen elkaar opzetten en andere buitensluiten.
Steeds meer groepen die zich onderdrukt voelen, laten van zich horen. Wat vindt u daar mis mee?
‘Ik vind het niet verkeerd dat deze groepen zoeken naar rechtvaardigheid en gelijkheid. Wel vind ik het verkeerd hóe zij dat in toenemende mate doen. Het lijkt of ze helemaal door zichzelf in beslag worden genomen, geobsedeerd door hun eigen leed en het onrecht dat hen wordt aangedaan. Ze zijn uitsluitend gericht op het clubje waartoe zij behoren, een clubje dat gesloten blijft voor anderen, en zetten zich af tegen alles en iedereen. Dat is een doodlopende weg. Om politieke invloed te krijgen, moet je juist jezelf en je eigen ego overstijgen, en in gesprek gaan met mensen die niet zijn zoals jij.’
Misschien voelen sommigen van hen zich zo bedreigd en kwetsbaar, dat ze een veilige omgeving voor zichzelf wensen.
‘Dat geloof ik niet. Ik denk dat hun opvatting van politiek fundamenteel verkeerd is. Zij zien het politieke speelveld niet als een vrij, open debat dat erop is gericht om anderen te overtuigen en achter je te scharen om invloed uit te oefenen. Zij zien het als een plek om zich te beklagen over persoonlijk onrecht en leed, en om anderen bestraffend toe te spreken en op te roepen hun zonden op te biechten en zich te bekeren. Als je de politiek op deze manier benadert, maak je het jezelf heel moeilijk om bruggen te bouwen en coalities te smeden met anderen die niet zijn zoals jij.’
Was het dan ooit anders? Toen arbeiders, vrouwen en zwarten streden om burgerrechten en erkenning, hebben ze zich toch ook afgezet tegen de gevestigde orde?
‘Dat was in een tijd waarin je kon praten over rechtvaardigheid en gelijkheid zónder al snel verzeild te raken in twisten die heel persoonlijk werden opgevat. Het is pas een recent verschijnsel dat mensen hun politieke opvatting ten diepste zien als een onderdeel of uiting van hun identiteit. En tja, dan is het lastig wanneer die opvatting wordt bekritiseerd.’
U bedoelt: zo blijven we eeuwig langs elkaar praten?
‘Ja, maar ik wil graag toevoegen dat er iets geks aan de hand is bij de volgers van identiteitspolitiek. Zij stellen dat ik, als witte man, hen niet zou kunnen begrijpen, maar zíj zouden mij wél begrijpen. Zíj hebben namelijk een hele theorie over hoe het is om wit te zijn en hoe racistisch witte mensen zijn en hoe wij voortdurend aanmatigend zijn, maar van míj zeggen ze dat het pretentieus en arrogant is om te denken dat ik me in hen kan verplaatsen. Dat klopt dus niet.'”
Mark Lila (61), hoogleraar geesteswetenschappen aan de Columbia University in New York, schreef onlangs het boek The Once and Future Liberal: After Identity Politics waarin hij de ‘pseudopolitiek’ van ‘identity politics’ volledig sloopt en de opkomst en winst van Trumpverklaart door het falen van de progressieven die geen idealen meer hebben maar alleen zichzelf nog belangrijk vinden.
Een boek vol feiten en waarheden kortom. Dus werd Lila, zoals dat hoort bij mensen die de waarheid vertellen, stevig afgefikt en gedemoniseerd. Wat gelijk zijn volledige gelijk bevestigt. Waarvan akte.
Citaat uit Trouw, via Marco Visscher van Tegengeluid.nl.
