De Duitse redacteur Hanno Vollenweider deed een interview met ‘Melanie’ (naam bij redactie van Die Unbestechlichen bekend), een voormalige uitzendkracht van de ‘Facebook-Verwijderafdeling’ (uitbesteed aan commerciële internetbedrijven). Hiermee komen in feite de ergste vermoedens en angsten die er sinds de invoering van de ‘Netzwerkdurchtsetzungsgesetz’ (de censuurwet in Duitsland tegen ‘hate speech‘ en ‘fake-news’) bij vele critici in Duitsland waren, volledig aan het licht.
De praktijk van de werving van ‘Löschungsarbeitern’, de vereiste politiek correcte-ideologie, de geheimhoudingsplicht en de gerichtheid op de manipulatie van meningen is stuitend. Melanie werkte drie maanden voor Facebook waar haar verteld werd dat haar werk “belangrijk” was “zo vlak voor de verkiezingen”. In werkelijkheid, vertelt ze, worden vooral rechtse media via zwarte lijsten en shadowbanning aangepakt. Dat werd ook verdedigd door haar supervisors: ze wilde ‘toch zeker geen nieuw Derde Rijk op haar geweten hebben’?
Oud CDU-politica en slachtoffer van het DDR-regime, Vera Lengsfeld (ze werd opgepakt in 1988 door de Stasi vanwege demonstraties en het organiseren van ‘vredes-bijeenkomsten en richtte in 1996 een bureau op voor herstelbetalingen aan ‘slachtoffers van de SED-diktatuur’), noemt het interview in een artikel een bewijs dat “eine Zensur sehr wohl statt findet, sehr aktiv sogar und so heimtückisch ist, dass es für den Konsumenten kaum merkbar ist” (censuur zeer zeker plaatsvindt, zeer actief zelfs en zo geniepig is, dat het voor consumenten nauwelijks merkbaar is). Lengsfeld herinnert iedereen aan artikel 5 van de Duitse Grondwet waarin ‘een ieder het recht heeft op zijn mening in woord, schrift en beeld en deze te verspreiden en (…) dat censuur niet plaats vindt.’
De meest opmerkelijke onderdelen uit het interview met ‘Melanie’ (zie de video hier onderaan) staan hier vertaald:
“Ik was deze zomer klaar met mijn studie en wilde wat geld verdienen, ik had me bij een uitzendbureau aangemeld voor een baantje van 2-3 maanden. Ze hadden iemand nodig zeiden ze tot kort na de landelijke verkiezingen. Ik werd toen uitgenodigd voor een gesprek bij ‘Arvato’.”
Een bedrijf dat, zo weet zij later, in opdracht van Facebook activiteiten van gebruikers monitort, inhoud verwijdert en gebruikers blokkeert en vlak voor de verkiezingen speciale filtermechanisme gebruikte om meer informatie te krijgen zo dat de ‘Facebookmassa’ er niets van zou merken:
“Er zou ook een groepsdiscussie plaatsvinden, waar ik aan deel moest nemen. Ik dacht dat het ging om flyeren, of verkiezingsposter ophangen. Toen ik aankwam zaten er zo’n 10 mensen in een ruimte te wachten. Ik werd netjes ontvangen. We spraken kort over mijn studie, waar ik vandaan kwam en dat soort dingen. Toen vroegen ze mij of ik politiek actief was. Toen heb ik verteld dat mijn hele familie eigenlijk lid van de SPD is, maar dat ik zelf geen tijd heb om me politiek te engageren. Toen vroegen ze me of ik me kon voorstellen dat ik in een asielzoekerscentrum met vluchtelingen zou werken, of ze zou onderwijzen. Toen zei ik ja, en dat vonden ze goed, ik kreeg de indruk dat ze een goede indruk van mij hadden.
We werden in een ruimte gezet met zes tegelijk en twee moderatoren. Die vroegen ons wat we van de ontwikkelingen in de Verenigde Staten vonden, van Trump. Behalve eentje hebben allen toen gezegd dat ze Trump een seksist vonden, dat hij zwarten onderdrukt en de klimaatverandering verergerd. Ik geloof dat de moderatoren het een goede discussie vonden. Toen hebben we over vluchtelingen gesproken en Angela Merkel. Toen vroeg die enige persoon die voor Trump was ons te verklaren dat ‘Duitsland deze mensen niet allemaal kon opnemen en dat we geen geld meer voor scholen en ouderen zouden hebben’. Maar ik heb zelf alleen gezegd dat men vrouwen en kinderen toch niet in een oorlog kon laten? De laatste vraag was of ik vrienden had die rechts waren, zulke die de AfD stemmen. Ik heb toen gezegd dat ik zulke vrienden niet in mijn vriendenkring wil hebben.”
(Grote kans dat de Trump ‘fan’ hier een acteur was, gezien zijn rol in het uitnodigen van mogelijke medestanders voor zijn standpunt).
“Een vrouw die niets had gezegd en de Trump-fan moesten toen weg, de rest werd gevraagd te blijven. Toen werden we weer in de eerste ruimte geroepen, pas daar werd ons verteld waarom het ging. Dat in Duitsland de wet was veranderd vanwege de vele ‘haat-posts’ en ‘fake-news’ op Facebook en dat Facebook ondersteuning nodig had om die meldingen te onderscheppen en te verwijderen. Ze lieten ons toen voorbeelden zien. Groepsgeweld in Zweden, waar vrouwen door vluchtelingen verkracht en gedood waren waren fake-news, de haat-posts waren dan de commentaren daaronder van mensen die in harde bewoordingen schreven dat de daders omgebracht moesten worden en dat soort dingen.”
Ik kwam naar buiten en dacht toen echt: ik kan iets doen voor de mensheid, iets wat tegen haat en nazi’s is. Dat hebben ze me daar ook zo te verstaan gegeven.”
Toen begon ze met haar werk, samen met zo’n tien anderen. De sfeer was er heel losjes, de jonge mannen, waaronder haar baas ‘Thomas’ die er werkten vond ze aanvankelijk ‘sympathiek’.
“Ze lieten me meer haat-commentaren zien. Bijvoorbeeld commentaar op Claudia Roth en Volker Beck van die Grünen, en zeiden dat het niet kon zijn dat mensen daar ongestraft mee weg konden komen. Ook voorbeelden van fake-news over een supermarkt die wegens diefstal door vluchtelingen zijn deuren moest sluiten. Thomas had veel lof voor de nieuwe wet van de regering, omdat er nu een mogelijkheid was om te voorkomen dat mensen zulke dingen schrijven. We waren voor eventjes een soort Facebook-politie, die Facebook voor de vriendelijke gebruikers beter wilde maken.
Het gesprek werd steeds politieker. Mijn mentor, Sabine, zei dat we ons van onze verantwoordelijkheid bewust moeten zijn, dat we iets konden betekenen. We stonden voor belangrijke verkiezingen, en een Facebook-post kon al gauw 1000 keer gedeeld worden en viraal meerdere miljoenen mensen bereiken. Daaronder konden ook berichten vallen die de bevolking zouden opruien, en dan zouden zeker meer mensen voor de Nazi’s van de AfD kiezen, wat dan zou betekenen dat het geweld alsmaar meer zou toenemen en dat we weer zoiets zouden krijgen als in het Derde Rijk.”
‘Wat Sabine hier eigenlijk zegt is dat er nieuwsberichten worden verwijderd die mensen zou kunnen bewegen hun politieke mening te veranderen’, zegt Vollenweider vervolgens in het interview. ‘Dat is het soort beïnvloeding die in een democratie niet thuishoort.’
“Ja zo zei ze het, wij waren het beschermingsschild van de democratie en wij wilden met ons werk heel veel doen om de nazi’s in Duitsland niet aan de macht te laten komen. Nu denk ik daar anders over. Anderen hun mening verbieden is wat anders dat bedreigingen en haat-commentaar verwijderen. Maar toen ik daar zat dacht ik daar anders over. Iedereen daar dacht zo, en niemand had kritiek op wat we deden, in tegendeel, men werd meer en meer bereid om meer inhoud te verwijderen en gebruikers te blokkeren.”
Dit heeft veel weg van het ‘Stanford Prison-experiment‘. Deelnemers, hier collega’s, stoken elkaar op om steeds verder te gaan in hun toegewezen rol als ‘prison guard‘, hier als ‘hoeder van de democratie’.
“Het kwam ook voor dat er berichten waren die het systeem er wel uitgefilterd had, op woorden die potentieel fake of een haat-bericht waren, maar die ik persoonlijk onschuldig of gewoon normaal vond. De meldingen die we kregen werden niet onderzocht. Daarvoor hadden we gewoon geen tijd en niemand daar wilde dat ook. We lazen de inhoud van de meldingen die we binnenkregen in het begin wel, maar als je te langzaam bent en verplicht bent het algoritme te vertrouwen dan klik je gewoon het meeste weg.”
Er was ook een lijst van ‘haat-nieuws websites’ vertelt Melanie aan Vollenweider. Melanie vertelt dat het zeker om 300 websites ging, zowel uit binnen- als buitenland. PI-News, Philosophia Perennis, en die van Vollenweider. Maar ook tal van kleinere blogs en websites die kritisch op de regering waren of bijvoorbeeld over vluchtelingenpolitiek berichten. Wie er op die lijst komt beslissen de ‘supervisors‘ van Arvato.
“We hadden daarvoor tweemaal in de week een extra meeting. Omdat er steeds weer nieuwe updates van die lijst waren. We kregen dan bezoek van een jonge vrouw die ons bedankte voor ons werk. Zij werkte voor een stichting die door de regering gevraagd was om hate-speech aan te pakken.”
Vollenweider vraagt of het misschien om Bertelsmann of de Amadeo Antonia Stiftung ging. “Dat kan goed zijn, maar ik weet het niet precies”, zegt Melanie. “Dat was wel het moment dat ik twijfels kreeg.” Vlak voor de verkiezingen kreeg Melanie concreet de opdracht de “zwevende kiezers zo veel mogelijk beïnvloeden”, zegt ze.
“Het ging toen om zaken die gewoon gebeurd waren die we moesten uitfilteren. Niet meer om fake-news. We moesten bijvoorbeeld de nieuwsberichten van rechtse websites, waaronder de moord en het proces van de studente uit Stuttgard, Maria, die door een vluchteling was omgebracht en de messentrekker uit Bonn en al die zaken, die met vluchtelingen te maken hadden, weghalen. Bovendien hadden ze ons verteld dat we niemand, ook niet onze ouders mochten vertellen wat we deden. Dat had alles in zich van een geheime dienst in een slechte film.”
“Gebruikers eruit gooien ging niet, werd er gezegd, dat waren er teveel. We kregen de opdracht om zeer actief extreme mensen ‘weg zu mobben’. Bij mensen die eigenlijk niet ontoelaatbaars deden, maar gewoon dingen die ‘rechts’ waren hebben we deze methode gehanteerd. En met succes. Meer dan de helft van de tijdelijk geblokkeerden gaven het uiteindelijk op.”
Melanie bevestigt ook de methode van de zogenaamde ‘shadowban‘, waarbij berichten van gebruikers niet meer verschijnen in de timeline van abonnees of Facebookvrienden. Berichten die je alleen nog kunt vinden als je er gericht naar zoekt. ‘Ja zo functioneert dat’, zegt ze.
“Men vertelde me dat Facebook dat zo wel moest doen omdat ze anders hoge straffen opgelegd zouden krijgen van de regering. Ik werd omgeven met jonge mannen die dit echter helemaal ondersteunden. Tijdens de rookpauzes buiten werden sommigen echt agressief als het ging om actuele nieuwsberichten of de AfD ging. Dan vielen er woorden die ik van nazi’s zou verwachten, maar niet van mensen die ik aanvankelijk als normaal zag.”
Aan het einde spreekt Vollenweider met Melanie af dat als dit interview als ‘Fake-news’ wordt gebrandmerkt of als er eventuele onderzoeken uit volgen dat ze dan bereid is om met haar echte naam naar buiten te komen.
