Ach kijk, weer een kritiekloos door ANP uitgespuugd propagandabericht van uw immer dienende overheid. (Let op het tijdstip van exact 05:00 uur: dat betekent dat het eerder, al dan niet onder embargo, is opgesteld en ingepland om te worden gepubliceerd als eerste nieuws van de dag, waarschijnlijk in samenspraak met andere media die daar baat bij hebben). En kijk, de kritische vaderlandse journalistiek neemt het weer gretig letterlijk over, als ware het serieus en betrouwbaar nieuws. En dan weet je: dit is vanavond hoofdonderwerp in Nieuwsuur, NOS Achtuurjournaal, de babbeltafels van de VARA en natuurlijk de ultra-linkse Staatsradio 1 (waar ze, gekscherend bedoeld natuurlijk, maar blijven roepen dat ‘het nieuws van alle kanten komt’).
Maar het is alles behalve betrouwbare informatie, laat staan nieuws. In wezen is het gewoon nepnieuws. Nepnieuws, op geraffineerde wijze gefabriceerd door de overheid, verpakt in zogenaamde serieuze onderzoekjes door betrouwbaar en onafhankelijke ogende organisaties. Onderzoekjes die elke beetje wetenschapper met basiskennis statistiek moeiteloos aan flarden kan schieten (serieus: “De resultaten zijn gebaseerd op 1600 zelfrapportages, een toets over informatievaardigheden onder duizend jongeren en een enquête over mediawijsheid onder een even grote groep jongeren”. Zelfrapportages en een enquette onder jongeren. Hoe relevant en betrouwbaar wil je een onderzoek hebben?).
Dit zijn organisaties die gewoon in dienst zijn van de overheid. Kijk maar, gesubsidieerd door de EU, opgericht door de overheid, kijk maar, gesubsidieerd door het Ministerie van Onderwijs.
Wat dacht u, de overheid subsidieert organisaties die kritisch en onafhankelijk doen en daarover rapporteren ten behoeve van de onwetende burger? Yeah right.
De belangrijkste reden dat dit ‘nieuws’ nu naar buiten komt is natuurlijk omdat de regering ineens zegt te willen strijden tegen ‘nepnieuws’ (De Russen!!!1!11). Een belangrijke reden daar weer voor is bijvoorbeeld dat de Sleepnetwet moet worden doorgedrukt. Iets wat de kersverse nepnieuwsbestrijdminister Kajsa Ollongren ook al impliciet heeft toegegeven.
Maar om de geesten rijp te maken voor de uitvoer van zo’n agenda moet er eerst flink worden bang gemaakt. Bijvoorbeeld door te doen alsof uw kinderen het slachtoffer worden. Dat werkt altijd, niemand wil dat zijn kinderen beschadigd raken immers. Het is een beproefd recept
Daar gaat ie dan: ‘DE HELFT VAN ALLE KINDEREN (DUS WAARSCHIJNLIJK OOK DE UWE) HEEFT MOEITE MET HET BEOORDELEN VAN NEPNIEUWS!’
Bent u al bang, ouders?
Dit was dan nog maar uit de lead van het ANP-persbericht, ongetwijfeld keurig opgesteld in samenwerking met de betrokken partijen (samen gezellig de agenda’s overlegd op de redactie van het ANP) maar toch journalistiek, inclusief transparante vermelding van wie de organisaties zijn en wat het doel van hun campagne is.
Het bangmaken krijgt pas echt een vlucht wanneer de ethisch, morele, journalistieke en (godzijdank) financieel morsdode oplichterskrant AD er mee aan de haal gaat (ik zal direct even naar het artikel linken, ik wil het niemand aandoen om op die onmogelijke AD-site tussen alle ranzige clickbaitfilmpjes uit 1999 ook echt iets te moeten zoeken:
“Vol verbazing hoorde lerares Lyanca de bevindingen aan. Waar haalden ze deze informatie in godsnaam vandaan. ,,Ik heb het ze gevraagd, bleek dat ze dat op een forum hadden gelezen,” vertelt ze. Dat de informatie op zo’n forum niet bepaald betrouwbaar is, hadden deze leerlingen niet bedacht. ,,Als leraar ga je er vanuit dat jouw leerlingen dat wel weten, maar je moet het ze allemaal bijbrengen. Soms besteedde ik tijdens lessen meer tijd aan digitale vaardigheden dan aan de inhoud.”
Ziet uw wel? Ook lerares Lyanca is zich kapot geschrokken. En als iemand verstand heeft van wat kinderen weten dan zijn het wel docenten! Begrijpt u het al ouders? UW KINDEREN ZIJN IN GEVAAR!!!1!
Bij de gezinskrant AD waren ze helaas niet zo journalistiek ook even wat critici aan het woord te laten. Stukje wederhoor zeg maar, soms belangrijk in de journalistiek alhoewel dat sinds de #metoo-hype nu ook bij de kwaliteitscouranten volledig lijkt te zijn ondergesneeuwd. Nee, bij het AD laten ze gerust ook nog even een ‘adviseur bij Kennisnet’ aan het woord. Datzelfde Kennisnet dat wordt betaald door het Ministerie van Onderwijs. Een erg betrouwbare adviseur dus die gegarandeerd objectief advies zal uitbrengen. Ohnee, wacht.
Voor het AD allemaal geen enkel bezwaar. Daar weten ze: als hoeder van de democratie moet je de macht zo min mogelijk bevragen, moet je zo weinig mogelijk kritiek uitoefen op de overheid en gaat het er vooral om de mededelingen, persberichten en decreten van diezelfde overheid extra leuk ingekleed hapklaar aan de burger te voeren als feitelijke, onafhankelijke informatie.
Maar, kijk nu eens: dezelfde docent die in het AD paniekerig tussen de regels door kwam vertellen hoe haar leerlingen, uw kinderen, EIGENLIJK BEST WEL GROOT GEVAAR LOPEN wordt óók geciteerd door de ‘onafhankelijke’ door de overheid betaalde NOS. Is het geen schitterend toeval? Van alle honderdduizenden docenten in het middelbaar onderwijs vinden zowel de journalisten van het AD (en ongetwijfeld de rest van De Persgroep) als het officiële Nederlandse Staatsnieuwskanaal precies dezelfde docent! What are the odds?
Je zou toch haast gaan denken: deze docent is naar voren geschoven door dezelfde propagandafabriek die het ‘nieuws’ in kwestie heeft geproduceerd om ook in de media verslag te doen. Dat zal dan wel een docente zijn die op de juiste manier is geïnstrueerd wat, wanneer, waarom en hoe dingen te zeggen. Bij de NOS is dat trouwens sowieso nog nooit een probleem geweest. Zolang het maar niet Geert Wilders in de kaart speelt vinden ze het daar al lang best. Quootje halen, kazig loopshotje opnemen, en klaar is de journalistiek-ambtenaar. En dat allemaal ruim voor vijven.
Of zou het gewoon zo zijn dat deze docente, inclusief de quotes, in het complete propagandapakket zat wat is doorgestuurd naar de nieuwsredacties? Dus dat de nieuwsredacteuren van anno nu zo lui zijn dat ze niet eens meer verder bellen maar gewoon de helft van het persbericht overtikken en vervolgens de door de nieuwsverspreider aangereikte ‘woordvoerders’ als kritisch geluid accepteren en gewillig overtikken?
Dat kan zo zijn bij een op alle fronten failliet blad als AD, waar ze inmiddels geen geld meer hebben voor freelancers dus je moet toch wat, maar van een door eindeloos belastinggeld gefinancierd medium als de NOS zou je zoiets natuurlijk niet verwachten. Daar moeten ze toch tijd, geld en mensen zat hebben?
Ook opvallend: sommige media besteden er dan weer helemaal geen aandacht aan. Een groot contrast met bovengenoemde NOS en AD. Kennelijk vinden sommige media het dus niet zo nieuwswaardig, terwijl andere media, die normaal gesproken geen cent meer hebben voor iets anders dan filmpjes Met Dieren Waardoor Jij Ontroerd Zult Raken, ineens een journalist kunnen betalen die uitgebreid deskundigen en adviseurs citeert terwijl het doorplaatsen van een persbericht ook al voldoende was geweest.
Zou zoiets bij ANP en NOS dan toch worden ingestoken als onderdeel van een wederzijdse agenda? En zit er bij zo’n medium dan een poortwachter die eerst kijkt welke positieve en ‘constructieve’ invloed dergelijke propaganda kan hebben op de samenleving? En is daar dan ook contact over met de overheid? Of doen die media het puur vanuit hun eigen ideologie? Hoe ver zouden de banden tussen dit soort regeringswoordvoerdermedia en de regering eigenlijk reiken?
Vragen, vragen, vragen. Vragen die mensen al heel lang stellen, terechte vragen die steeds belangrijker worden, en door steeds meer mensen worden gesteld. Zeker als de regering uit het niets, maar zonder overtuigende voorbeelden of onderbouwing, zegt de strijd aan te willen gaan met ‘nepnieuws’ en daarvoor toevallig ook een gloednieuwe wet heeft bedacht die verregaande digitale controle van burgers door de overheid mogelijk maakt.
Vragen kortom die alleen kunnen worden beantwoord door goede, kritische journalisten die weigeren de zittende macht zomaar te vertrouwen of op hun woord te geloven. Vragen die alleen kunnen worden beantwoord als journalisten écht bezig gaan met het ‘hoeden van de democratie’ en stoppen met het kritiekloos doorgeven van ‘onderzoeken’, ‘rapporten’ en persberichten waarvan de inhoud welgevallig genoeg is en voldoende overeenkomt met de ideologische agenda van het medium en de journalisten die er werken.
Dit land heeft journalistiek nodig waar ze kritische vragen naar afkomst van overheidsrapporten op de voorpagina’s zetten, inplaats van de inhoud van zo’n rapport alleen maar omdat die inhoud hetzelfde is als de politieke kleur van de courant. Dit land heeft journalisten nodig die zich afvragen waar rapporten en beweringen van de overheid op zijn gebaseerd, waar ze vandaan komen, wat de belangen zijn en waarom er wordt gerapporteerd. Dit land heeft journalistiek nodig waar het enige echte nepnieuws wordt bestreden: het nieuws van overheid, woordvoerders, instituten en organisaties met elk hun eigen belang.
Maar ook deze keer weer wordt duidelijk: die journalisten zijn er steeds minder. Terwijl het tegengeluid meer en meer wordt gesmoord. Onwelgevallige geluiden zijn ‘nepnieuws’, kritiek is al snel ‘complotdenken’, ‘racisme’ of ‘extreem rechts’.
Je kunt eigenlijk nog maar één ding doen: zelf denken. En daar nooit meer mee ophouden. Als je vrijheid je lief is.
