De Helderse gemeenteraad heeft twaalf fracties op een totaal aantal van 31 raadsleden. Zou het voor burgers makkelijk zijn al die fracties en raadsleden uit elkaar te houden? Dat blijkt een strikvraag, want dat kunnen Helderse burgers niet. De reden: afsplitsingen hebben in Den Helder een hele nieuwe dimensie gekregen.
Hoe komt Den Helder aan zoveel fracties? Er werden er in 2014 tien gekozen maar het werden er al snel twaalf. De Stadspartij raakte vijf van de elf raadsleden kwijt die zich verenigden onder de noemer ‘Beter voor Den Helder’. De partij ‘Helder Onafhankelijk’ werd gekozen met twee zetels maar viel vrijwel meteen uiteen in twee fracties: ‘Sociaal Lokaal Den Helder’ en de ‘fractie Vermooten’. Wijzigingen komen zo vaak voor dat de gemeente het ook zat begint te worden: jaren later is het bord met de gemeenteraadsleden in de hal van het stadhuis nog steeds niet volledig aangepast.
Hier bestaan niet alleen raadsleden die zich afsplitsen om een eigen fractie te beginnen, maar ook raadsleden die van de ene naar de andere partij overstappen. Sommigen doen dat zelfs regelmatig. De gemeente blijkt niet in staat een gedetailleerd overzicht te geven welke raadsleden in welke precieze periode in welke fractie zaten. Echt verwijtbaar is dat niet, want overstappen komt simpelweg te vaak voor. Drie personen springen eruit: raadsleden Daniëlle Pater, Marc Nihot en Rachel Post. Zij zaten elk bij minstens drie fracties.
Daniëlle Pater werd in 2010 gekozen voor Trots op Nederland, splitste zich af, sloot zich aan bij de Stadspartij, werd daar in 2014 herkozen en splitste zich weer af. Ze zit nu bij ‘Beter voor Den Helder’. Marc Nihot werd eveneens gekozen voor Trots op Nederland in 2010, zat kortstondig bij de Stadspartij, begon ‘Helder Onafhankelijk’ maar werd niet herkozen. Hij doet in 2018 weer een poging. Rachel Post maakte het het bontst: ze begon in 2006 bij de SP, stapte na vijf jaar over naar de Stadspartij, ging in 2014 op de lijst voor ‘Helder Onafhankelijk’ staan en splitste zich weer af om haar eigen club ‘Sociaal Lokaal Den Helder’ te beginnen.
Zo gaat het vaker: Kees Visser was in 2006 lijsttrekker van ‘Kies Kees’ en werd in 2010 lijsttrekker van de VVD. Karla van Driesten is nu fractievoorzitter van de ‘Vrije Socialisten’ maar gaat op de lijst van de nieuwe Seniorenpartij staan terwijl ze ook een aanbod van een andere partij kreeg. Commissielid Remco Duijnker assisteert nu nog de fractie Vermooten, maar is straks lijsttrekker van diezelfde Seniorenpartij. Het verhaal gaat dat de commissieleden van de ‘Vrije Socialisten’ geen vertrouwen meer hebben in de toekomst van hun club en zich daarom bij een concurrent hebben aangemeld. Tegelijk ronselen partijen ook onder elkaars raadsleden.
Hier ontstaat rond afsplitsingen een hele nieuwe norm: afsplitsen is soms goed en niet per se een teken van onbetrouwbaarheid. Een overstapper zegt dat als een partij een compromis sluit waar je het mee oneens bent, je je heel goed kunt afsplitsen. Dit verhaal geldt bijvoorbeeld voor raadslid Daniëlle Pater, die geprezen wordt omdat ze altijd ‘consistent is geweest’: ze was altijd tegen een nieuw stadhuis. Ze kwam bij Trots op Nederland toen die partij tegen was, maar toen de coalitie met Trots iets anders besloot, vertrok ze. Ze had iets anders aan de kiezers beloofd.
Zo bezien is Pater dus geen opportunistische overloper, maar een baken van stabiliteit. In Den Helder weet men precies wat men aan haar heeft: ze wil geen nieuw stadhuis. Het idee dat in de politiek compromissen gesloten moeten worden is haar volgens haar collega’s vreemd. ‘Eigenlijk is dat geen politiek bedrijven,’ geeft een raadslid toe, die – niet geheel toevallig – binnenkort ook zelf naar een andere partij overstapt. Pater gaat liever naar een andere partij dan dat ze ergens een compromis over sluit. Zo worden partijen per definitie los zand.
Er zijn hevige speculaties over toekomstige transfers. Andries Pruiksma van de PvdA ligt regelmatig inhoudelijk overhoop met de rest van zijn partij, staat laag op de lijst en werd eerder al eens met voorkeursstemmen gekozen. Pruiksma kan in de Helderse traditie ook best naar de Seniorenpartij toe, zo verwachten meerdere collega’s. Carlo Assorgia begon een eigen fractie nadat hij uit de Stadspartij stapte, maar lokale Helderse politici zien voor hem geen enkel beletsel om toch bij een andere lokale partij op de lijst te gaan staan. Van zeker twee raadsleden wordt vermoed dat ze in maart terugkomen voor de PVV.
Of de kiezer in Den Helder nog weet waar de heren en dames raadsleden en al hun partijen precies voor staan, laat zich raden.
Elke dinsdag op ThePostOnline: Chris Aalberts in Den Helder. Een serie over de gemeentepolitiek van de marinestad en wat de rest van Nederland daarvan kan leren.
