Supermarktketen Lidl heeft van een nogal lugubere, apocalyptische kerstcommercial van concurrent Edeka toch een Witz weten te maken. Lidl: ‘Weihnachten muss nicht teuer sein‘ (Kerst moet niet duur zijn). Edeka’s originele 4 minuten durende commercial ‘kerst tijdens het einde der tijden’ zou veel gekost hebben – en is een langverwachte opvolger van het ‘legendarische’ reclamefilmpje #heimkommen uit 2015, waarin een eenzame oude man uiteindelijk toch herenigd wordt met zijn (klein)kinderen tijdens kerst. Te sentimenteel vonden velen. Hierop werden ook parodieën gemaakt. Onze eigen Albert Heijn nam het klakkeloos over.
In deze commercial van Edeka zien we een robot die in het jaar 2117 op zoek gaat naar de magie van Kerst. De wereld is grijs, bedekt met stof en mensen zijn op de vlucht geslagen (voor ‘kunstmatige intelligentie’). Robots hebben de steden overgenomen. Een lieftallige robot probeert iets van kerst na te bootsen maar zonder echte mensen lukt hem dat niet, is de boodschap. Dus gaat hij op zoek naar een echte mensenfamilie. In de commercial van Lidl zien we precies hetzelfde, maar dan alsof je tienjarige neefje het in elkaar geknutseld heeft.
Die laatste versie haalt een beetje de angel uit de meest depressieve kerstcommercial die ik ooit heb gezien. Óf er zit helemaal geen (creatieve) ruimte meer zit tussen zoetsappige familieherenigingen in kersttruien en kerst in een wereld zonder mensen – die teruggetrokken en wel alsnog hun worteltjes eten met wildzwijn – óf de makers sluiten aan op een angst die beeld behoeft. Het is daarom tegelijkertijd ook interessant.
De stille overgave aan meer dan robots alleen, aan wat nou eenmaal is, met een glimlach op ieders gezicht, wordt hier helder uitgebeeld. Er wordt vriendschap gesloten met wat de mens kapot heeft gemaakt. Onmogelijk bijna om hierin niet het oneindige geloof te zien van de Gütmensch: dat het wel goed zal komen, zelfs als het niet goed is gekomen! Dat kerst het heus wel overleeft, uiteindelijk. Dat het toch ‘daar om gaat’. Dat we allemaal doen alsof. Dat we eigenlijk zelf die robots zijn geworden over honderd jaar.
De cynische kerstboodschap van 2017. Die (met lof voor Lidl) alsnog een tegenhanger krijgt – door de boodschap op te knippen. De boodschap van de Edeka ‘Weihnachtsspot’ wordt er zo een over dure commercials die geen recht doen aan wat de consument wil: een betaalbare kerstmaaltijd. Daarmee is het weer als vanouds een doodgewone kerst. Met echte mensen.
