Het Helderse CDA heeft de afgelopen maanden naar de burger geluisterd en heeft op basis daarvan een verkiezingsprogramma geschreven. Een kernpunt in dat programma is het ziekenhuis. We lezen:
“Niet alleen onze stad, maar de hele Kop van Noord-Holland maakt gebruik van ons ziekenhuis. Ondanks alle inzet is het voortbestaan van ons ziekenhuis weer wankel. Uiteraard begrijpt het CDA dat een ‘bedrijf’ keuzes maakt die ons niet altijd goed passen. Maar het CDA staat voor een goed basisziekenhuis voor Den Helder.’ (pag.14)”
Andere partijen hebben soortgelijke standpunten. De lokale partij Behoorlijk Bestuur wil ook dat het ziekenhuis openblijft, inclusief de intensive care. De lokale collega’s van ‘Sociaal Lokaal’ vinden dit ook belangrijk. De VVD prevelt eveneens dat er een adequaat ziekenhuis moet blijven. In Den Helder is iedereen vóór het behoud van het ziekenhuis. We zouden ons de vraag kunnen stellen of er ooit iemand tegen een ziekenhuis in de eigen gemeente is geweest, maar een betere vraag is wat politieke partijen in een gemeenteraad kunnen doen om het lokale ziekenhuis te behouden.
Ooit had Den Helder twee ziekenhuizen. Na de fusie in 1982 ontstond het Gemini Ziekenhuis. De fusie van destijds is een voorloper van wat we tegenwoordig nog steeds zien: schaalvergroting. De economische logica is duidelijk tot de wereld van de ziekenhuizen doorgedrongen. Kleinere ziekenhuizen zijn daar regelmatig het slachtoffer van. Als het voor het geld en de kwaliteit beter is dezelfde operatie zo vaak mogelijk uit te voeren op dezelfde locatie, is het duidelijk dat kleine ziekenhuizen de strijd verliezen.
In 2008 ging het Gemini ziekenhuis bestuurlijk samenwerken met Medisch Centrum Alkmaar (MCA) en dat proces leidde in 2015 tot een fusie met een nieuwe naam: Noordwest Ziekenhuisgroep (NWZ). De economische logica is eenvoudig: de Alkmaarse vestiging ligt minder afgelegen dan de Helderse, ligt niet in een krimpgebied en MCA was bovendien altijd al groter dan het Gemini. De kans dat het ziekenhuis in Alkmaar groeit en dat in Den Helder krimpt is voor elke leek invoelbaar.
Maar betekent dit dat het ziekenhuis in Den Helder verdwijnt? NWZ heeft de toekomst van het Helderse ziekenhuis onderzocht en daar kwam een gewenst ‘locatieprofiel’ uit. Dit is bureaucratentaal voor welke zorg er in Den Helder wordt aangeboden. Het locatieprofiel ging ervan uit dat de huidige zorg in Den Helder moet blijven en soms zelfs moet worden uitgebreid. NWZ krijgt jaarlijks twee miljoen subsidie om alle niet-rendabele zorg in Den Helder in stand te houden. Dat is echter niet genoeg, meldt NWZ, die rept over ‘miljoenen euro’s extra’.
In de tweede helft van 2017 gebeurde er iets geks: NWZ stuurde een brief naar de minister van Volksgezondheid voor meer geld. Dat was geen gewone brief: NWZ meldde dat ze de spoedeisende hulp en de acute verloskunde in Den Helder op 2 januari 2018 – vandaag dus – zou sluiten als er geen snelle toezegging kwam dat NWZ er negen miljoen bij zou krijgen. Waarschijnlijk is deze brief de aanleiding voor Helderse burgers om te denken dat het ziekenhuis in gevaar is. In de woorden van het CDA: ‘wankel’.
De toenmalige minister Edith Schippers geeft in haar antwoord een aardig lesje financiën voor ziekenhuizen. Het is dan ook verplicht leesvoer voor Helderse burgers die denken dat het ziekenhuis verdwijnt en politieke partijen die daar in hun verkiezingsprogramma’s uitspraken over doen.
Zacht uitgedrukt is Schippers niet erg onder de indruk van het dreigement van NWZ. Ze schrijft: ‘De enige uitkomst kan zijn dat minimaal de spoedeisende hulp en acute verloskunde op de locatie Den Helder beschikbaar blijven voor de bevolking uit de regio.’ NWZ gaat zelf over het locatieprofiel en moet dus met de zorgverzekeraars om tafel, meldt Schippers.
Vanwege minimale wettelijke normen moeten de spoedeisende hulp en acute verloskunde in Den Helder open blijven en de zorgverzekeraars hebben de wettelijke plicht dat mogelijk te maken, meldt Schippers. Anders is de afstand van burgers tot een ziekenhuis simpelweg te groot. Schippers sluit haar brief af met de woorden:
“Ik zie het als mijn, maar in de eerste plaats uw, verantwoordelijkheid om de inwoners uit de regio gerust te stellen dat wij er alles aan zullen doen om in ieder geval de [spoedeisende hulp] en acute verloskunde beschikbaar te houden voor de burgers in de regio van Den Helder. Ik vertrouw op een oplossingsgerichte opstelling uwerzijds.”
Er gaat nog een brief van NWZ terug naar Schippers met wat gesputter, maar het komt er echt op neer dat het dreigement van tafel is. Zo gaat dat in Nederland: er zijn wettelijke waarborgen. Drie maanden later blijkt NWZ er met de zorgverzekeraars toch uit te zijn gekomen. De spoedeisende hulp en acute verloskunde zijn ‘gegarandeerd’, zegt NWZ, waarbij even vergeten wordt dat dat wettelijk allemaal allang gegarandeerd was en nooit echt ter discussie heeft gestaan, behalve door de eigen directie. Het locatieprofiel blijft ook hetzelfde.
Wat leren we van dit verhaal over gemeentepolitiek? Dit gaat allemaal om landelijk beleid en landelijk geld. Schippers was niet onder de indruk van de strapatsen van de NWZ-directie, maar burgers in Den Helder des te meer. Zij zijn bang dat het ziekenhuis vertrekt, maar dat is nooit aan de orde geweest. Het zou de lokale politiek sieren die burgers uit te leggen hoe de vork in de steel zit, in plaats van te schermen met vage formuleringen alsof de Helderse gemeenteraad überhaupt iets zou kunnen zeggen over het ziekenhuis, kennelijk in de hoop dat het behoud van het ziekenhuis wordt gezien als een prestatie van de gemeente. Dat is het niet.
Tot aan de gemeenteraadsverkiezingen in maart is er twee keer per week: Chris Aalberts in Den Helder. Een serie over de gemeentepolitiek van de marinestad en wat de rest van Nederland daarvan kan leren.
