De hoofdredacteur van dagblad Bild, Julian Reichelt, ging maandag het debat aan met de Duitse minister van Justitie Heiko Maas. Aanleiding voor de discussie was een zeven jaar oude tweet van Maas die in het weekeind verwijderd was. Daarin had hij in 2010 de ex-Bundesbank CEO en SPD politicus Thilo Sarrazin (van het boek “Duitsland schaft zichzelf af”) een “idioot” genoemd.
Maas heeft de tweet niet zelf verwijderd meldde een woordvoerder van het ministerie van Justitie eerder aan Bild.
De controversiële censuurwet ‘NetzDG’ is veel journalisten een doorn in het oog, waaronder ook het Deutsche Journalistenverband. Sinds 1 januari is de Netzwerkdurchsetzungsgesetz (NetzDG) van kracht – platforms zoals Facebook, YouTube en Twitter zijn nu verplicht om berichten te verwijderen als die “duidelijk illegale inhoud” bevatten.
Maar: wat betekent dat? En bovenal: wie bij de bedrijven beslist erover? Reichelt is in deze video helder: de wet vormt in werkelijkheid een bedreiging voor de vrijheid van meningsuiting, een van de grootste troeven van onze democratie. Hij vraagt hier aan Maas: besluiten privébedrijven nu wat er in Duitsland openbaar mag worden gezegd en wat niet – lang voordat een officier van justitie of rechter er zelfs naar heeft gekeken?
Het gesprek begint met een uitleg van Heiko Maas die zich uiteraard van geen kwaad bewust is. Of zijn tweet is verwijderd vanwege zijn wet weet hij niet. Maas:
“In zoverre kan ik geen antwoord geven op die vraag, ik heb geen informatie van Twitter gekregen. Ik weet niet of Twitter zijn beleid sinds vorig jaar veranderd heeft, of sterker tegen verbale aanvallen op internet optreedt. Ik weet ook niet of de tweet daadwerkelijk verwijderd is vanwege de NetzDG. Dat verwijderen heeft in die zin niets met de wet van doen.”
Julian Reichelt:
“Ik geloof dat iedereen het recht heeft ‘idioot’ te zeggen, om die mening te uiten zonder verwijderd te worden. En ook over iemand als Sarrazin moet je zulke dingen kunnen zeggen. Het hoort bij een gezonde democratie dat je bepaalde dingen kunt zeggen en daar hoort ook bij scherpe uitlatingen. Ik deel de mening absoluut niet dat belediging een beperking van de meningsvrijheid is, zoals Heiko Maas eerder tegen Bild heeft gezegd. Het is de taak van de rechterlijke macht om te bepalen wat ‘belediging’ is.
Heiko Maas:
“Het gaat uiteindelijk niet over belediging. We hebben in de laatste jaren bij het thema ‘haatcriminaliteit’ gezien dat deze in de laatste twee jaren is verdrievoudigd. Twitter verwijdert slechts 1 procent van de strafbare inhoud. Men is überhaupt niet gewend dat er verwijderd wordt. Ik weet niet of het verwijderen gebeurt op grond van de wet of hun beleid. Oorzaken en gevolgen zijn hier niet duidelijk. We willen ook meer transparantie van hun.”
Journalist Bild vraagt: was het terecht om Beatrix von Storchs (vicevoorzitter AfD, red.) tweet verwijderen?
“Dat moet u die social media bedrijven vragen. Dat is aan hun. U beoordeelt toch ook lezersbrieven voordat u die publiceert op strafbare inhoud? Waarom zou dat bij social media anders zijn? Dat is toch geen beperking van de meningsvrijheid? Wat is het verschil?”
Reichelt:
“Als u zegt dat alledaagse gevallen aan het oordeel van bedrijven wordt overgelaten, is dat hoe uw wet geïnterpreteerd moet worden?”
Maas:
“In deze wet staat slechts dat als strafbare inhoud niet verwijderd wordt dat geldbedragen opgelegd worden. Het kan niet zo zijn dat Twitter en Facebook maar mogen doen wat ze willen. Dat zal systematisch niet functioneren. De vele duizenden slachtoffers van haatcriminaliteit kunnen we niet in de kou laten staan.”
Reichelt:
“Als mevrouw Von Storch twittert over ‘islamitische barbaren’, is dat iets wat men nog zeggen kan?”
Maas:
“Ik kan daar niet over beslissen. Ze mogen doen en laten wat ze willen. Als ze zich in de slachtofferrol plaatsen, het moet maar eens afgelopen met de uitzonderingspositie van de AfD. Eerder werd toch ook al dingen verwijderd. Neem die foto van dat Vietnamese meisje, dat werd toch ook al verwijderd?”
Reichelt: Waarom was die wet dan nodig?
“Omdat er te weinig werd verwijderd.”
Al met al een surrealistisch gesprek waarin het opheffen van accounts ‘niets met zijn wet te maken heeft’, maar de wet er wel kwam omdat er ‘te weinig werd ingegrepen door social media bedrijven’. Hij maakt excuses voor zijn eigen ‘idioot’-tweet omdat hij de afgelopen jaren heeft bijgeleerd. Zo zou hij het nu niet meer doen.
