Een lezer mailt uw verslaggever: of ik het bizarre project Kooyhaven ken. Dit blijkt een project van Port of Den Helder, het verzelfstandigde gemeentelijk havenbedrijf. Kooyhaven is een bedrijventerrein dat is aangelegd aan het Noordhollands Kanaal, dichtbij de Helderse zeehaven en Den Helder Airport. De bedrijfslocaties liggen aan kades. Volgens de website van Port of Den Helder is er een groeiende marktvraag naar ‘havengebonden bedrijventerreinen’. Port of Den Helder heeft hierop ingespeeld met de ontwikkeling van Kooyhaven.
Kooyhaven zou hét antwoord op deze marktvraag moeten zijn, want hier is een directe open verbinding met open zee en zijn grote kavels beschikbaar. Volgens Port of Den Helder vestigen bedrijven op het gebied van offshore en maritieme bedrijvigheid zich steeds vaker in dit gebied. Op de website lijkt Kooyhaven een prachtig initiatief, maar verschillende Helderse raadsleden zijn minder enthousiast. Zij noemen het project een fiasco omdat zich vooralsnog maar één bedrijf in Kooyhaven zou hebben gevestigd. Hun verdenking is dat daar veel subsidie voor nodig was.
Port of Den Helder laat weten dat er inderdaad maar één bedrijf in Kooyhaven gevestigd is. Er is echter geen subsidie verleend. Die is sowieso niet beschikbaar.
Waarom is Kooyhaven geen succes? Een raadslid van een lokale partij briest dat zo’n haven nooit een succes kan zijn als deze niet goed is ontsloten. De ontsluiting van Den Helder is hopeloos: de rijksweg N9 is niet dubbelbaans, er is geen aansluiting tussen Den Helder en de A7 en er ligt geen dubbelspoor tussen Schagen en Den Helder. Als bedrijven niet gemakkelijk bij Kooyhaven kunnen komen, hoef je ook niet te verwachten dat ze zich hier ooit vestigen. Dit heeft dan weer grote gevolgen voor de werkgelegenheid, iets waar deze krimpregio juist zoveel behoefte aan heeft.
We komen hier op het verband tussen de noden van Den Helder en de landelijke politiek. Zowel de N9 als de A7 zijn rijkswegen en ook het spoor is een landelijke kwestie. De gemeente kan deze kwesties niet oplossen. Politici kunnen er hooguit voor lobbyen in Den Haag. Het raadslid van de lokale partij zegt op geïrriteerde toon dat raadsleden van landelijke partijen altijd zeggen dat hun band met een landelijke partij zo goed is voor Den Helder. Hij merkt daar niets van: ‘Ik zou zeggen: laat het eens zien en regel dit’. Er gebeurt op dit terrein al jaren niks. Dat is verklaarbaar.
Zo zijn er meer kwesties. Veel mensen komen naar Den Helder voor de boot naar Texel. Vele zomerse dagen staat het verkeer op de toegangsweg naar Den Helder helemaal vast door alle toeristen die op de boot staan te wachten. Het lokale raadslid klaagt dat Den Helder wel de uitlaatgassen van deze auto’s inademt en last heeft van het vastlopende verkeer, maar dat deze toeristen nauwelijks iets uitgeven in Den Helder. De haven van de boot naar Texel zou eigenlijk verplaatst moeten worden om Den Helder te ontlasten. Maar geen landelijke partij kaart het in Den Haag aan.
De landelijke lobby vanuit Den Helder is ronduit slecht. De reden is simpel: in Den Haag kent niemand de Helderse belangen. Kamerleden komen nooit uit deze hoek van het land en deze kunnen dus niet als belangenbehartiger van de Kop van Noord-Holland fungeren. Het is illustratief dat juist het breed bekritiseerde, onbekende en ineffectieve Kamerlid Ybeltje Berckmoes uit Den Helder kwam. Ze was de eerste Helderse die sinds lange tijd het Kamerlidmaatschap uitoefende. Alleen Gijs van Dijk (PvdA) komt van de huidige Tweede Kamerleden uit deze hoek van het land: Texel.
Zie hier de zelfversterkende dynamiek van een gebied als Den Helder. De Helderse politici hebben een beperkt partijnetwerk en dus schuiven ze bijna nooit door naar landelijk niveau. Politieke partijen horen nauwelijks iets van hun afdeling in Den Helder, weten nauwelijks wie hier actief is en zullen hun lokale leden dus ook niet snel vragen wat de Helderse regio allemaal nodig heeft. Daar heb je goede politici voor nodig en die zijn hier maar mondjesmaat aanwezig. Een lobby voor de regio voeren komt niet in ze op.
Zo komt er dus een Kooyhaven zonder voldoende ontsluiting en staan Texel-gangers bij de toegangsweg tot Den Helder in de file. Lokale politici klagen er steen en been over zonder er ooit iets aan te doen. De belangen van deze regio worden niet automatisch in Den Haag herkend en dus moet de Helderse politiek extra energie in Den Haag stoppen, maar men heeft het al druk genoeg met zichzelf. Ondertussen vragen politici van lokale partijen – die ook al geen landelijk netwerk hebben – zich af hoe ze het tij kunnen keren.
Maar of zij dat kunnen? Hun meest opmerkelijke suggestie: zorg ervoor dat mensen dagenlang niet met de boot naar Texel kunnen, bv. omdat een vrachtwagen de weg naar de Texelse boot verspert. Een lokaal raadslid: ‘Dan pas kom je aan tafel!’
Tot aan de gemeenteraadsverkiezingen in maart is er twee keer per week: Chris Aalberts in Den Helder. Een serie over de gemeentepolitiek van de marinestad en wat de rest van Nederland daarvan kan leren.
