Met de positie van vrouwen in Nederland zijn we in 30 jaar bar weinig opgeschoten, klagen feministen. Ze wringen zich in allerlei bochten om de Nederlandse vrouw te blijven neerzetten als slachtoffer, of maken ze uit voor ‘luie wijven’. Dat de meeste vrouwen een bewuste keuze maken om part-time te werken kunnen ze inmiddels niet meer ontkennen. ‘Dat komt door ongelijke verdeling van huishoudelijke taken en gebrekkige kinderopvang’, was lang het argument.
De nieuwste redenering is nu dat een deel van die part-time werkende vrouwen wel degelijk langer wil werken maar daar op een of andere manier in wordt belemmerd (ze zijn kennelijk niet in staat om gewoon op een baan met meer uren te solliciteren). Of dat het allemaal komt door conditionering: ze zien thuis het anderhalf verdienmodel dus gaan ze er zelf ook voor. Als ze maar beter voorgelicht zouden worden op school dan verandert het wel. Dit is ronduit beledigend voor al die slimme – inmiddels hoger dan mannen opgeleide – vrouwen die een weloverwogen keuze maken. In talloze ingezonden brieven bezweren vrouwen dat ze wel degelijk ambitieus (en succesvol) zijn, maar dat die ambitie niet noodzakelijkerwijs een fulltime baan of het stijgen naar de top hoeft te betekenen.
Dit frustreert carrièrefeministen mateloos omdat hun eis voor quota van 40% of 50% vrouwen in topposities hiermee in een raar daglicht komt te staan. Ze hebben wel gelijk dat dit gebrek aan ambitie, vooroordelen – die in hun nadeel werken – kan versterken bij mannen die toch al moeite hebben met een vrouwelijke baas of om andere redenen vinden dat een vrouw thuis hoort te zitten.
Het argument dat mannen meer als vrouwen moeten worden horen we tegenwoordig ook steeds vaker (nu het omgekeerde niet gelukt is). Bijvoorbeeld Zehra Ariaslan van kennisinstituut Atria ”[…] wil naar een 75-75-procentmodel, waar vrouwen een stapje vooruit en mannen een stapje achteruit doen.” (Volkskrant 22-1-2018). Met social engineering moeten we kennelijk gaan afdwingen wat op vrijwillige basis niet lukt. Dan hebben we ook nog biological engineering in de aanbieding, waarbij tijdens min of meer gedwongen vaderschapsverlof het van babies op mannen overspringende hormoon oxytocine mannen in zorgzamer wezens zou moeten veranderen.
Dat stellen een bewuste keuze maken en leven zoals ze willen leven wordt eenvoudigweg niet geaccepteerd. Laat staan dat het feit dat het in Nederland kan wordt gezien als een verworvenheid. Als nadeel van het anderhalf verdienmodel wordt altijd genoemd dat te veel vrouwen economisch afhankelijk zijn en na een scheiding vaak in de armoedeval terechtkomen. Maar in hoeverre rechtvaardigt dit ingrijpen in het persoonlijk leven van mensen? Menigeen maakt keuzes die later tot problemen leiden. De meesten van ons weigeren ons leven nu te laten bepalen door een mogelijk negatief scenario in de toekomst. Is het niet gewoon zo dat we bereid moeten zijn, als individuen en als maatschappij, de kosten te dragen van de levenswijze die we kiezen?
We moeten komen tot een duidelijker afbakening van het probleem, voor zover dat al bestaat: per sector en/of organisatie moet bekeken worden in hoeverre er een contingent competente vrouwen staat te popelen om hogerop te komen en of zij daarin gedwarsboomd worden. Carrièrefeministen moeten accepteren dat het meerendeel van de vrouwen hun passie voor topposities niet deelt. Waar het om gaat is dat vrouwen die wel ambitieus (en natuurlijk competent) zijn geen strobreed in de weg wordt gelegd. Voor alle partijen is het de kunst om verschillen tussen mannen en vrouwen te aanvaarden zonder er vooroordelen aan te verbinden. We zitten allemaal op een spectrum tussen 100% zorgend en 100% carrièregericht; alleen de verdeling bij mannen en vrouwen ligt nu eenmaal anders. Dit ontkennen torpedeert elke voortgang in de discussie.
