Joost Eerdmans trapt de avond in het Rotterdamse Wereldmuseum af. Hier organiseert Leefbaar Rotterdam maandagavond een debat over de ‘weg met ons’-cultuur. Identiteit, zo horen we Joost heel plechtig zeggen, is een van de gevoeligste thema’s van dit moment. Mensen maken zich druk dat er op de Erasmusbrug met een Turkse vlag wordt gezwaaid. Joost komt op voor de Nederlandse vlag, maar dat is tegenwoordig verdacht. Het is ook onterecht dat Thierry Baudet van racisme wordt beschuldigd. Joost begint uitgebreid over Kajsa Ollongren te klagen.
Dan komt Tanya Hoogwerf, de nummer twee van Leefbaar Rotterdam. Zij heeft bedacht dat er vanavond over identiteit moet worden gedebatteerd. Tanya vindt het een zwaar onderwerp. Volgens Tanya zijn we ons helemaal aan het wegcijferen en laten we ons overschreeuwen door een klein groepje mensen. Wat is er concreet aan de hand? Onze zeehelden worden verguisd en de Nederlandse vlag wordt door ‘het links-islamitisch blok’ in de Rotterdamse gemeenteraad geboycot. Tanya hoopt dat we toch met elkaar kunnen blijven lachen.
Niemand lijkt zich af te vragen hoe dat eruit ziet, het boycotten van de Nederlandse vlag. Tanya wijt de problemen aan het pappen en nathouden en dat komt dan weer door de PvdA. Er zijn bovendien social justice warriors die zich verzetten tegen white privilege. Echte vrouwenemancipatie, dat interesseert hen niet, weet Tanya. Er was gedoe over posters over vrije relatiekeuze.
Leefbaar Rotterdam heeft Sid Lukkassen ingevlogen om een inleiding te geven. Sid heeft het boek van Pim Fortuyn over islamisering al op de HAVO gelezen. Punten voor Sid. Pim wilde graag debat, horen we, maar hij had buiten het cultuurmarxisme gerekend. Er is een nieuw soort taalgebruik ontstaan waarbij de wereld wordt ingedeeld in onderdrukkers en onderdrukten.
Tot zover is het allemaal nog wel te volgen, maar daarna derailleert Sids betoog. White privilege is geen goede term en er wordt ons een schuldgevoel over de slavernij aangepraat. De Aziaten worden niet in alle discussies meegenomen en Zuid-Afrika heeft laten zien dat identiteitspolitiek niet werkt. Ook hebben SJW’s een obsessie met gendergeschiedenis en is de Nederlandse Leeuw gedemoniseerd.
Volgens Sid valt dit kennelijk allemaal in hetzelfde ideologische kader, hetgeen de vermoedelijke reden is waarom Leefbaar hem heeft uitgenodigd. Sid begint een heleboel citaten op te sommen. Na een tijdje grijpt debatleidster Ebru Umar in. Ze vindt het wel mooi geweest. Ze probeert zelfs te voorkomen dat Sid nog een afsluitende zin uitspreekt. Er is vrijwel geen protest: een teken dat veel aanwezigen de lijn van Sids verhaal allang waren kwijtgeraakt.
Dan is er een panel. Journalist Wierd Duk zit in dat panel en vertelt over de Nederlandse identiteit. Hij denkt dat er consensus is in Nederland maar dat een kleine groep die aanvalt. DENK-Kamerlid Farid Azarkan zit ook in het panel. Hij denkt ook dat er een Nederlandse identiteit bestaat, maar dat die ‘niet normatief is’. Ergo: je hoort er ook bij als je niet binnen een bepaalde consensus valt. Opiniemaker Geerten Waling denkt dat we moeten veronderstellen dat er een Nederlandse identiteit bestaat maar dat die ook aan het veranderen is.
Volgens Wierd wordt Zwarte Piet nu op een hele agressieve manier ter discussie gesteld terwijl we het eens waren dat Sinterklaas een familiefeest is. Daarom trekt de gewone Nederlander, zoals Jenny Douwes uit Friesland, een streep. DENK moedigt de identiteitspolitiek aan en dat moet volgens Wierd stoppen. Thomas von der Dunk – die meteen roept dat hij een cultuurmarxist is – zegt dat al die gemeenschappelijke verhalen in Nederland altijd al omstreden waren. Thomas denkt dat de Nederlandse identiteit betekent dat we het met elkaar oneens zijn. Dat is al heel lang zo.
Het panel negeert die opmerking. Geerten herhaalt dat een kleine groep Nederlanders de consensus aan het verstoren is. ‘We moeten ons daar grote zorgen over maken,’ zegt hij op zorgelijke toon. Ebru begint te knikken.
Het lijkt de aanwezigen te ontgaan dat dit een hele rare samenvatting is van het publieke debat. Er is geen regel dat er consensus moet zijn. In de praktijk vindt iedereen iets anders en dus doet ook Farid zijn zegje. Het is voor Leefbaar-adepten ook niet verplicht het met DENK eens te zijn of hun mening in die richting te veranderen. Toch worden dissonante geluiden hier opgevat als bedreigend. Farid merkt op dat dit debat slachtofferschap uitstraalt. Daar zit wat in.
Wierd en Farid beginnen ruzie te maken, Farid roept dat De Telegraaf in de oorlog al fout was, Wierd wordt boos, eist excuses en wil bijna weglopen, dan zegt Farid dat hij ook gekwetst is door de woorden van Wierd, loopt van het podium af en komt weer terug. Zo gaat het allemaal nog ruim een uur door, met niet-afgemaakte discussies over salafisme, immigratie, vrouwenemancipatie, Somaliërs in de bijstand, de islam en de vrijheid van religie.
De grote vraag na afloop is: waarom organiseert Leefbaar Rotterdam zo’n debat? Over oplossingen gaat het helemaal niet, naar elkaar luisteren is geen onderdeel van het format en zo resteren slechts verwijten over en weer. Een prachtige illustratie van het probleem waar de avond mee begon: de consensus die Leefbaar Rotterdam zo graag ziet bestaat niet. Farid is daar deze avond de verpersoonlijking van, al is volstrekt onduidelijk waarom hij geen recht zou hebben op zijn eigen mening en zich blind aan Leefbaar zou moeten conformeren.
Zie hier de ironie: als Farid ja en amen zou zeggen, zou de hele profilering van Leefbaar Rotterdam wegvallen. Gelukkig voor Leefbaar heeft Farid recht op zijn eigen mening.
