“Het blijft belangrijk om verhalen te vertellen over burgers met uitzonderlijke moed, juist in deze tijden van nepnieuws en met Wilders en Baudet die maar van alles uitkramen.” Barry Atsma speelt de hoofdrol in de nieuwste oorlogsfilm Bankier van het verzet en is absoluut niet van mening dat er inmiddels wel genoeg films zijn over het Nederlandse verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog. (Terecht, ‘het verzet’ is echt een onderbelicht punt in de Nederlandse film, er is in de Nederlandse filmgeschiedenis bijvoorbeeld nau-we-lijks Nederlandse literatuur verfilmd die over ‘het verzet’ gaat, om maar eens wat te noemen. Trouwens, is het een leuk idee om wat gedichten van Lucebert te verfilmen?)
“Als je deze film ziet, weet je hoe noodzakelijk het is om het over de Tweede Wereldoorlog te blijven hebben”, vult tegenspeelster Fockeline Ouwerkerk aan. (Want over de Tweede Wereldoorlog gaat het nou nooit eens in Nederland, al helemaal niet in de Nederlandse film, literatuur of kunst- en cultuur.)
“Het is helemaal nog niet zo lang geleden. Mijn oma maakte de oorlog mee, en die leeft nog. En we hebben uitgebreid gesproken met de mensen die destijds zelf bij dit verhaal betrokken waren.”
Dit verhaal is het verhaal van de Amsterdamse bankier Walraven van Hall (Barry Atsma) die samen met zijn broer Gijsbert (Jacob Derwig) de grootste bankfraude uit de Nederlandse geschiedenis opzette om het gehele Nederlandse verzet te financieren. Regisseur Joram Lürsen verfilmde de ‘grootste onbekende verzetsdaad’.
Fockeline Ouwerkerk, die de vrouw van Walraven van Hall vertolkt, en Barry Atsma hadden allebei nog nooit van het heldhaftige verhaal van de broers Van Hall gehoord. Atsma: “Ze deden het zó goed, met talloze schijnconstructies en schuilnamen. Daardoor zijn hun acties zo lang onopgemerkt gebleven. En na de oorlog waren de mensen die er wel van wisten heel huiverig om erover te praten. Ze hadden namelijk wel tientallen miljoenen guldens van De Nederlandsche Bank geroofd.”
Ouwerkerk: “Het verhaal raakte mij enorm toen ik het voor het eerst hoorde. Het was een echte heldendaad. Mensen die hun leven waagden voor een veel groter doel.”
Atsma en Ouwerkerk spraken uitgebreid met nabestaanden en betrokken, onder wie de inmiddels 82-jarige zoon van Walraven van Hall, Aad. “Het was heel bijzonder om te bellen en koffie te drinken met de zoon van een verzetsheld. En dan ook nog iemand wiens leven je gaat vertolken”, vertelt Atsma. “Dat wil je dan extra goed doen, niet gaan sjoemelen met het verhaal. Het ligt gevoelig voor de familie en ik ga dat dan zomaar spelen. Dat is pittig en legt een zekere druk op je schouders.”
Ouwerkerk: “Het was ook heel intiem. We hebben filmpjes bekeken van Aad zijn ouders die hij zelf nog nooit had gezien. Dat je weet dat er nabestaanden zijn van wie wij het verhaal mogen vertellen, dat is zo bijzonder.”
Pierre Bokma kroop voor Bankier van het verzet in de huid van de beruchte NSB’er en toenmalig directeur van De Nederlandsche Bank Meinoud Rost van Tonningen. Een personage waarin hij zich al eerder had verdiept. “Zijn vrouw was een tijd terug nog wel eens in het nieuws met rare uitspraken. Toen ben ik daar eens ingedoken. Rost van Tonningen was eigenlijk een van de meest tragische figuren uit de Tweede Wereldoorlog. Hij wilde zó graag. Hij geloofde écht dat Nederland onder de nazi’s beter af was. Een bijzondere houding. Walraven van Hall sluisde miljoenen weg uit De Nederlandsche Bank, pal onder zijn neus. Naast dat de Duitsers de oorlog verloren, was dat zijn grootste nederlaag.”
Bankier van het verzet draait vanaf 8 maart in de bioscoop.
Anp/TPO
