Zo zullen de Helderse kandidaten voor de gemeenteraadsverkiezingen niet vaak worden aangekondigd: de lerares noemt ze ‘de kopstukken’ van de Helderse politiek’. Het is dinsdagavond en uw verslaggever is bij Lyceum aan Zee, onderdeel van de enige scholengemeenschap in de gemeente Den Helder. Deze avond gaan Helderse kandidaten in debat met leerlingen over een aantal politieke stellingen. Hier leren we over fact-free politics in Den Helder, al is dat waarschijnlijk niet de les die de school voor deze avond in gedachten had.
Deze debatavond is educatief bedoeld. Het publiek bestaat vooral uit leerlingen van Scholen aan Zee, die vrijwel allemaal nog helemaal niet mogen stemmen. Daarmee is dit debat electoraal het minst belangrijk, maar tegelijk beter bezocht dan alle andere Helderse debatten. Twee partijen schitteren van afwezigheid: zoals bijna altijd is de PVV in geen velden of wegen te bekennen, wellicht mede door het debacle van vorige week. Ook het PVV-achtige ‘Helder Onafhankelijk’ laat verstek gaan. Meerdere partijen sturen onbekende, jonge kandidaten.
Een hoogtepunt van deze avond zijn de pitches: de kandidaten mogen in een minuut vertellen waar ze voor staan en waarom dat belangrijk is voor jongeren. Juist door dit onderdeel mislukt deze educatieve avond jammerlijk. Dat ligt niet aan Lyceum aan Zee, tenzij je vindt dat de school best had kunnen weten dat de Helderse gemeentepolitiek volstrekt fact-free is.
Meerdere kandidaten doen hier alsof de gemeente gaat over de NS. Dat is natuurlijk niet zo. Ze willen ook graag meer woningen voor jongeren. In krimpregio Den Helder is de woningvoorraad echter eerder te groot dan te klein, dus specifieke jongerenwoningen – wat dat dan ook mogen zijn – zitten er niet in. Het weerhoudt de Stadspartij er niet van er toch 500 te beloven. Zo gaat het steeds. De ChristenUnie weet te melden dat er meer opleidingen naar Den Helder moeten komen, maar de kans dat onderwijsinstellingen zich in deze uithoek van het land willen vestigen is zo goed als nul.
‘Beter voor Den Helder’ wil dat het onderwijs leuker wordt en meer aansluit bij de beleving van jongeren. De VVD wil ook al beter onderwijs. Alleen jammer dat de gemeente niet over de inhoud van het onderwijs gaat en ook niet over het bestuur van deze school.
Meerdere politici willen meer werkgelegenheid in Den Helder, een standpunt waar geen mens tegen is, maar waarbij geen enkele politicus vertelt hoe dat bereikt zou moeten worden. ‘Beter voor Den Helder’ wil werkgelegenheid ‘gaan eisen in Den Haag’. Zou men daar in Den Haag van onder de indruk zijn, vraag je je af. GroenLinks wil een vier kilometer lange windhaag voor scholieren die van Julianadorp naar Den Helder moeten fietsen. Sowieso te duur.
Zo komen we bij twee voorstellen die wél kunnen. Het CDA wil met wat andere partijen een jongerenadviesraad. Dat interesseert 99 procent van de jongeren niks, maar de gemeente kan zo’n ding inderdaad starten. Daarnaast herhalen kandidaten hier dat ze naar jongeren luisteren en met ze in gesprek willen. Dat is prima als je zelf geen haalbare plannen hebt.
Hier openbaart zich hét probleem van de Helderse politiek: veel kandidaten hebben nauwelijks een achterban, laat staan een jonge achterban. Velen staan weinig met kiezers in contact en dus zit er niks anders op dan bij zo’n debat voor Sinterklaas te spelen in de hoop dat dat aanslaat. Met realistische gemeentepolitiek heeft het helemaal niets te maken. Meer werk, meer scholen en meer jongerenwoningen komen er niet omdat de gemeente er niet over gaat of het niet kan realiseren, en al helemaal niet in een krimpregio als Den Helder.
Aan het einde van de avond gaan de jongeren met de kandidaten in debat. Hier leren we hoe weinig serieus de kandidaten de leerlingen eigenlijk nemen. De vraag van dit slotdebatje is of Den Helder voldoende te bieden heeft voor jongeren. De scholieren verdedigen de stelling dat de gemeente onvoldoende te bieden heeft en de politici dat het allemaal prima is. Dat is zo afgesproken met de debatleider. De politici beginnen uitgebreid de diversiteit van het onderwijsaanbod in Den Helder te prijzen.
Een meisje maakt er korte metten mee: Lyceum aan Zee staat heel slecht bekend. Een jongen vult aan dat winkelketens en restaurants uit Den Helder wegtrekken en dat het slecht gaat met het toerisme, terwijl toeristen hier wel massaal de boot naar Texel nemen. Zie hier het bewijs dat scholieren van een jaar of vijftien de Helderse problemen meer dan uitstekend kunnen benoemen. Het ontbreekt de kandidaten aan het inzicht dat scholieren niet gek zijn en het ontbreekt ze al helemaal aan de vaardigheid realistisch over echte Helderse problemen te spreken.
Als Helderse politici zo’n vleugje realisme zouden tonen, zou een avondje debat pas echt educatief zijn. Nu leren de leerlingen alleen dat politici dingen beloven die ze niet waar kunnen maken.
Tot aan de gemeenteraadsverkiezingen in maart is er drie keer per week: Chris Aalberts in Den Helder. Een serie over de gemeentepolitiek van de marinestad en wat de rest van Nederland daarvan kan leren.
