Gaat het nou wel of niet om Forum voor Democratie? De demonstratie ‘Geen racisme in de raden’ kwam al snel bekend te staan als een protest tegen de FvD-deelname aan de Amsterdamse gemeenteraadsverkiezingen. Zondagmiddag is er soms een vijandig FvD-sentiment te ontwaren op de Dam, tijdens de tocht door het centrum en bij de afsluiting op het Museumplein. Een jongen houdt een bord omhoog met de tekst ‘Getverderrie Baudet’. Op de achterkant staat een woordspeling op de naam van de Amsterdamse FvD-lijsttrekker Annabel Nanninga. Zij zou een nazi zijn.
De Internationale Socialisten scanderen ‘Baudet racist! Nanninga racist!’ Mounir Samuel presenteert de afsluitende manifestatie en vertelt een verhaal over zijn Iraakse kapper die als het erop aankomt heel goed snapt dat FvD er alleen is voor witte mannen. Max van den Berg bekritiseert Nanninga’s term ‘dobberneger’ en noemt die discriminatoir. Het eerste resultaat van de oppositie tegen FvD is volgens Van den Berg overigens al zichtbaar: Yernaz Ramautarsing, de Amsterdamse nummer 2, is al opgestapt. Hij zei dat homo’s dom zijn, weet Van den Berg.
Deze uitspraak is wel illustratief voor het niveau van deze hele middag: Ramautarsing zei het omgekeerde.
We zouden uit deze voorbeelden kunnen concluderen dat dit een anti-FvD-manifestatie is, maar dat is maar het halve verhaal. Racisme blijkt een veelkoppig monster en dus zitten niet alleen FvD en PVV fout. Het is veel erger: heel veel partijen zitten tegenwoordig op de verkeerde koers. De ene na de andere wordt hier publiekelijk afgeserveerd. Het eerste slachtoffer is de PvdA. Lodewijk Asscher stelt in de verkiezingscampagne wel het sissen naar vrouwen aan de orde, maar zijn partij had nooit oplossingen voor racisme, horen we op het podium.
Een mevrouw met een hoofddoek meldt dat er al racisme in de gemeenteraden zit. Er is namelijk sprake van normalisering van racisme en islamofobie. Mark Rutte doet hieraan mee want hij doet niks tegen een islamofoob televisiespotje van de PVV, maar ook Lilian Marijnissen en Jesse Klaver (!) zitten verkeerd: zij zouden de islamitische partij Nida in Rotterdam problematisch vinden omdat die partij islamitisch is. Het wordt dus tijd dat iedereen islamofobie in zijn eigen partij gaat bestrijden, zo is de conclusie.
Dit praatje tekent de uiterst brede opvatting over racisme die deze middag wordt gehanteerd: racisme gaat moeiteloos over in islamofobie, wat dan weer gelijk lijkt te staan aan alle kritiek op de islam. En dit alles gaat nog een stap verder omdat als je je niet uitspreekt, er sprake is van legitimering. Zo zit zelfs Jesse Klaver fout. De NPO zit trouwens ook fout, want daar hebben ze Geert Wilders zijn gang laten gaan met zijn omstreden islamspotje. De suggestie is dat de NPO racisme daarmee heeft gelegitimeerd.
Aan het begin van de manifestatie zegt een gekleurde man op het podium dat we moeten strijden tegen ‘de witte, grijze man’. Racisme is een psychische klacht, meldt hij. Psychische klachten zouden wel vaker worden ontkend. In een niet goed te volgen verhaallijn meldt hij vervolgens dat ‘onze buren met ons lachen’ maar ‘de grootste racisten’ zijn. Wat de buren precies misdaan hebben is niet duidelijk. Hij vervolgt dat verandering niet met zachte hand komt. Wat dat precies moet voorstellen vertelt hij er wijselijk niet bij.
Maar alsof het legitimeren van racisme en islamofobie nog niet breed genoeg is, suggereren meerdere borden en sprekers hier dat ook verzet tegen de komst van vluchtelingen racistisch is. Twee mannen van ‘We are here’ krijgen een warm onthaal met hun racisme-klachten, maar zij zijn gewoon uitgeprocedeerde asielzoekers die niet meewerken aan hun eigen terugkeer. Hier is de implicatie dat als je de regels voor asiel wilt handhaven en wellicht alleen echte vluchtelingen wilt opnemen, je een racist bent. Dat geldt ook als je het aantal vluchtelingen wilt beperken.
Zo wordt begrijpelijk waarom bijna alle politieke partijen hier verwijten krijgen: behalve GroenLinks wil tegenwoordig niemand nog vluchtelingen. De meeste partijen hebben ook geen zin in standpunten die we hier in de marge kunnen aanschouwen, zoals het idee dat niemand illegaal is en dat zionisme gelijk staat aan racisme. Hoewel er ook borden te zien zijn met de mededeling dat ook antisemitisme slecht is, wordt er door de sprekers nauwelijks een woord aan vuil gemaakt. Islamofobie heeft vandaag voorrang.
Wie er wel en niet achter deze zeer diverse boodschappen staan, blijft onduidelijk. Vooraf trokken SP, PvdA en Partij voor de Dieren zich terug en steggelde GroenLinks wat. De praktijk is anders: de SP is deze middag juist prominent aanwezig met onder andere Tweede Kamerlid Sadet Karabulut. Er is een groot aantal hesjes en borden te zien met een vermelding van zowel de SP als jongerenorganisatie Rood. Wat zij ervan vinden dat ook hun politiek leider Lilian Marijnissen islamofoob is omdat ze de scheiding tussen kerk en staat hoog wil houden, is niet duidelijk.
Diezelfde onduidelijkheid zien we bij GroenLinks, waar men het manifest van de organisatoren niet wilde ondertekenen. Wat dat in de praktijk betekent is onduidelijk. GroenLinks is met lijsttrekker Rutger Groot Wassink en meerdere raadsleden en kandidaat-raadsleden prominent aanwezig. Dit is tegelijk ook de partij van Jesse Klaver die het racisme continu zit te legitimeren. Er wordt vaak gefluisterd dat Jesse Klaver slecht ligt binnen het hoofdstedelijke GroenLinks, maar dat kan niet verhullen dat de mening van de diverse GroenLinkse partijflanken onduidelijk is.
Het enige wat zeker is, is dat óók het niet-witte deel van Amsterdam weinig zin had voor deze vergaarbak te gaan koukleumen. Hooguit duizend mensen namen die moeite wel. Daar haal je in Amsterdam nog niet één gemeenteraadszetel mee binnen.
