Hoe doe je dat, een stabiele lokale coalitie vormen? In Den Helder won Beter voor Den Helder de verkiezingen. De partij werd nipt de grootste met zes zetels, gevolgd door CDA (5), VVD (4) en PVV (3). De andere acht partijen kregen een of twee zetels. Is er een coalitie te brouwen van dit resultaat? De Helderse gemeenteraad bestaat uit 31 zetels en dus zijn er zestien zetels nodig voor een meerderheid. Een simpele rekensom leert ons dat de drie grootste partijen niet genoeg zetels hebben om een coalitie te vormen.
Versnippering maakt coalitievorming moeilijk, maar dat is – zo zagen we vorige week – nadrukkelijk geen inhoudelijk probleem. De politieke verschillen zijn op de meeste thema’s klein en dus kunnen er in theorie talloze coalities worden gesmeed. Het probleem is dat sommige personen niet samen in een coalitie willen. Winnaar Beter voor Den Helder wil niet met de lijsttrekkers van VVD en D66. Er is echter nog een tweede probleem: zelfs als je er inhoudelijk uit kunt komen en de persoonlijke verhoudingen in orde zijn, hoe kom je dan af van alle rancune uit het verleden?
Na de verkiezingen doen partijen of ze helemaal overnieuw beginnen en alle oude problemen vergeven en vergeten. In Den Helder is dat gewoon niet waar: in de eerste week van de Helderse coalitievorming werd al gepraat over het oude thema dat de burgemeester niet zou functioneren en naar huis zou moeten. Het is geen geheim dat drie lokale partijen gebouwd zijn op dat streven: Gemeentebelangen, Seniorenpartij en Beter voor Den Helder. Ze zijn qua persoonlijke invulling innig verstrengeld. Samenwerken doen ze dus op persoonlijke en rancuneuze gronden graag.
Gemeentebelangen is de partij van Geurt Visser: de wethouder die in 2015 vanwege seksueel getinte appjes aan ambtenaren moest vertrekken. Geurt wil graag weer wethouder worden, zo meldde hij tijdens de campagne. Een vorig college met dezelfde burgemeester vond dat wethouder Geurt niet kon blijven zitten. Geurt vindt dat de schuld van de burgemeester en niet die van hemzelf. Nu is Geurt terug voor revanche, al is dat al grotendeels mislukt omdat hij maar één restzetel heeft binnengehaald. Een terugkeer zit er als wethouder dus niet in.
De Seniorenpartij is de partij van Remco Duijnker: de ambtenaar die in een ontslagprocedure zat en dat ontslag wist te voorkomen door een overplaatsing. Ook dit wordt in Den Helder gepresenteerd als de schuld van de burgemeester. Ook Remco wil wethouder worden. Hij zit dan als wethouder in een college met de burgemeester die hij verantwoordelijk houdt voor zijn eigen ontslagprocedure. Hij gaat dan ambtenaren aansturen die bij zijn naam meteen beginnen over zijn voorgeschiedenis. ‘Volstrekt niet benoembaar’, noemt een huidige wethouder dat.
Maar Gemeentebelangen en de Seniorenpartij zijn met respectievelijk een en twee zetels klein. Beter voor Den Helder is met zes zetels een stuk belangrijker en heeft het initiatief bij de formatie. Ook deze club heeft appeltjes met de burgemeester te schillen. Fractievoorzitter Carlo Assorgia maakt er niet eens een geheim van. Zijn nieuwste reden: een horecacontrole bij zijn pizzeria liet zien dat er twee minderjarigen werkten. Ook dat is in Den Helder de schuld van de burgemeester. Niet echt natuurlijk, maar dat begrijp je niet als je nooit kritisch naar jezelf kijkt.
Zo ziet de Helderse formatie er dus uit: de grootste partij, Beter voor Den Helder, heeft een onwerkbare agenda. Dat blijkt al meteen uit het voorstel wat de partij voor een eerste coalitie deed: daar zaten ook de Seniorenpartij en Gemeentebelangen in, aangevuld met twee partijen die ook geen traan laten om het vertrek van de burgemeester: Behoorlijk Bestuur en de Helderse ChristenUnie. Het probleem? Dat is geen meerderheid. Ook niet als de PVV – een hol vat vol onervaren raadsleden – aanschuift.
Aangezien Beter voor Den Helder niet wil samenwerken met VVD en D66, is het moeilijk om ook het CDA uit te sluiten. Zou het CDA zin hebben in deze coalitie? Er is geen reden de burgemeester naar huis te sturen en het is sowieso de vraag of de provincie dat ontslag zou accepteren. Dan moet de gemeenteraad dat oordeel aan Johan Remkes uitleggen. We horen Carlo Assorgia al: ‘In mijn pizzeria werkten vijftienjarigen, waar bemoeit de burgemeester zich mee?’ Remco Duijnker: ‘De burgemeester had mij met rust moeten laten toen ik als ambtenaar mijn werk niet deed’. Geurt Visser: ‘De burgemeester vindt dat ik geen seks-apps naar ambtenaren mag sturen!’
In Den Helder denken lokale partijen dat dit redenen zijn om een burgemeester de laan uit te sturen. Wat een verrassing: de Helderse formatie is nu al aan een tweede ronde begonnen.
De serie Chris Aalberts in Den Helder gaat na de gemeenteraadsverkiezingen verder met de vraag wat de Helderse verkiezingen precies hebben opgeleverd.
