Voor iemand die de afgelopen decennia het nieuws een beetje heeft gevolgd, is het een bekend verschijnsel. De Onderwijsinspectie concludeert dat de kwaliteit van het onderwijs afglijdt en de VO-raad reageert met een halve ontkenning en een vraag om meer geld. Als buitenstaander vraag ik me telkens af wat er nou eigenlijk aan de hand is met het Nederlands onderwijs.
Ik besluit deze keer zelf op onderzoek uit te gaan, google de dichtstbijzijnde basisschool en download hun Schoolgids Onderwijsinhoudelijk. Het mission statement – streven wij ernaar bla bla bla – sla ik over en begin te lezen bij het eerste hoofdstuk, dat over hun vier kernwaarden gaat: Samen, Verantwoordelijkheid, Creatief, Positieve bekrachtiging.
Hm, niets over rekenen en lezen. Even verder kijken. Wat staat er achter Samen? Kinderen leren door, van en met elkaar. Laat ik nou denken dat leerkrachten kinderen leren. Verantwoordelijkheid dan? Dat klinkt meer naar het degelijke onderwijs dat ik nog heb gekend. Ik lees: ‘Wij geven kinderen eigenaarschap en leren ze verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen leerproces’.
Prompt krijg ik medelijden met het zesjarige bedplassertje dat wordt aangesproken op zijn eigenaarschap. Bij Creatief staat dat de school de kinderen de mogelijkheid biedt om hun emoties en mening te uiten. Volgens mij is dit een primaire opvoedtaak van ouders, niet van een basisschool. Bovendien is een klas met dertig kleine kinderen nou niet de meest geëigende locatie voor het uiten van emoties. Tenminste niet als je ook nog wilt lesgeven. Tenslotte Positieve bekrachtiging: ‘Wij willen dat een kind zich veilig en gewaardeerd voelt. Dit doen we door het nastreven van de afspraken van SWPBS waarbij het positief bekrachtigen van goed gedrag en het geven van positieve feedback centraal staat’.
Ik moet het opzoeken: SWPBS staat voor Schoolwide Positive Behavior Support. Ik vertaal het als het kweken van verwende ettertjes. Begrijp me goed, ik wil niet terug naar fysieke straffen in het onderwijs, maar van alleen maar positieve feedback wordt een kind niet gezond, dunkt me. Laat staan dat het iets leert. Behalve dat kinderen door, van, en met elkaar leren, lees ik niets over het onderwijs: het lesgeven, de kennisoverdracht en -vergaring. Je zou dat toch verwachten bij de kernwaarden. Volgende hoofdstuk dan maar, dat Doel van ons onderwijs heet.
De tekst begint met: ‘Ons onderwijs richt zich op de drie domeinen; kwalificatie, socialisatie en persoonsvorming’. De rest zal ik u besparen. Even verderop staan opsommingen van punten als Ruimte om te bewegen, Groepsdoorbrekend, Actief burgerschap (nogmaals: 6 jaar oud), Executieve functies en – helemaal aan het einde – Bereiken eindkwalificaties en Maximale uit elk kind halen. Al heb ik bij het laatste niet het idee dat ermee wordt gedoeld op lees-, schrijf- en rekenvaardigheid.
De rest van de 32 pagina’s bevatten meer van dit soort treurnis (lees en huiver). Daar sta je dan als ouder, op zoek naar een school waar je kind iets kan leren. Een school die niet bang is corrigerend op te treden, zich realiseert dat je kleine kinderen niet mag behandelen als volwassenen en waar een duidelijke hiërarchie heerst die een rustig en helder leerklimaat schept, waarbinnen kennisoverdracht van leerkracht naar leerling centraal staat.
En dit is geen incident. Deze basisschool maakt deel uit van een koepelorganisatie van ruim 50 scholen. Ik vrees dan ook dat het bovenstaande exemplarisch is voor het huidige basisonderwijs. Om af te sluiten met een positief punt: ik weet nu tenminste wat er scheelt aan het Nederlandse (basis)onderwijs en het heeft niets met geld maken.
Resteert de vraag waarom een boerenlul als ik dat wél zie en degenen die ervoor verantwoordelijk zijn niet. Misschien moeten ze eens leren verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen leerproces.
