We leven in bijzondere tijden. De loop der menselijke geschiedenis heeft het opportuun geacht om de mens naast zijn schoenen te laten wandelen. Volkomen geëmancipeerd en volledig bevrijd, ontdaan van het juk van het oude en begeesterd door al wat nieuw is, beschouwt de mens zichzelf als het eindpunt van de menselijke geschiedenis en evolutie. Beschikkend over technologieën die hem in staat stellen zijn eigen vermeende grootsheid te etaleren, trekt de homo modernicus alle registers open.
Hippe vogels die de wereld rondreizen en selfies nemend met de handen een hartje maken, doen het bijzonder goed op nieuwswebsites. “Beroemdheden” en andere goden die een duit in het zakje willen doen, werpen zich als gieren die een kadaver geroken hebben op het wereldwijde web. Ze staan in een pashokje, dineren in een veel te duur restaurant, zijn aan het diëten, of plaatsen zichzelf met wat voor soort andere banaliteiten dan ook op de voorgrond. Selfies, smileys, statusupdates, vliegtuigvluchten van Schiphol naar Bombay: het totaal bevrijde individu maakt van zijn levensloop één langgerekte slideshow. De homo sapiens 2.0 is zijn eigen reclameproducent geworden.
Onder de oppervlakte echter, wanneer de opsmuk wordt weggevaagd en de kleren van de keizer in de kast worden opgeborgen, blijft enkel de existentiële eenzaamheid over die de moderne mens meer typeert dan wat dan ook; en die het social mediatheater op een dance macabre laat lijken.
Want kijk, daar maken sinds nog niet zo heel lang geleden het overlijden van God, de gemeenschap en allerlei achterhaalde tradities plaats voor wat de visionaire geleerde Yuval Noah Hariri noemt de ‘homo deus’ of mens-als-god. Deze God-in-antropomorfe-vorm wordt niet langer tegengehouden door God, de gemeenschap en allerlei achterhaalde tradities. Neen, hij creëert zijn eigen wereld. Althans, dat dénkt hij te doen.
Immers, er zijn zulke mensen die middels hun sluw en opportunistisch vernuft met nieuwigheden op de proppen komen ‘die de mensheid ten goede komen.’ Met behulp van al dan niet geplagieerde uitvindingen van superkapitalisten zoals Mark Zuckerberg, wordt het van zijn ketenen ontdane individu in de mogelijkheid gesteld om zijn heroïsche daden met de mensheid te delen. Sedert enkele jaren mogen we dan ook genieten van een Übermenschenexplosie. Bevrijdde Philippe Pinel een handvol krankzinnigen van hun ketenen in het Parijs van de jaren 1790, Zuckerberg en co. deden hetzelfde voor krankzinnigen wereldwijd.
En kijk, daar zien we ze passeren: de foto’s waarop je jouw niet langer achter de voordeur gehouden exhibitionistische neigingen op salonfähige wijze botviert.
Foto’s van je skivakantie, waarop je pronkt met je posse en de Matterhorn op de achtergrond. En daar zien we (zij het niet zo duidelijk en tussen de lijnen) je nimmer aanwezige contemplatie en je al even afwezige juiste zelfinschatting, ondanks het landschap vol Toverbergen dat daar door God zelf werd neergeplant om je selfiestick geen ijdele aankoop te laten lijken. De enige foto’s die je gewist hebt zijn die waarop je met de helikopter werd weggevoerd naar het dichtstbijzijnde hospitaal, waar je terechtgekomen was nadat je in de waan verkeerde Tomba La Bomba te zijn.
En wanneer je skivakantie ten einde is, en de goegemeente hunkerend als vampieren naar bloed de volgende lading feelgood-foto’s afwacht, hou je de animo rond je goddelijke persoontje levend, door simpelweg een nieuw fotoalbum met de mensheid te delen. Daarop ben jij zelf alweer te zien. Ditmaal in je andere hoedanigheid, zijnde die van wannabe-Haile Gebrselassie. Zo zien we hoe je, vooruitgestuwd door de pompende beats die tijdens de Antwerpse of welke andere Ten Miles dan ook, je opgeblazen persoontje door de Konijnenpijp of welke andere tunnel dan ook heen jagen, (met je haardos wapperend in de wind, zoals de helden van weleer) je rijkgevulde leven van enige zin tracht te voorzien. De enige foto’s die in je album ontbreken en die je als de wiedeweerga van al je bestanden gedeletet hebt, zijn die waarop te zien is hoe de hulpverleners van het Rode Kruis je moesten reanimeren, na 500 meter het beste van jezelf te hebben gegeven tijdens die dekselse Ten Miles.
Maar geen nood. De pret mag nimmer bedorven worden. Goden zijn immers onsterfelijk.
Dus daar volgt je volgende fotoalbum. Daarop ziet de altijd naar perfectie strevende goegemeente hoe je al lachende danst en al dansende lacht. Niet zomaar érgens, maar in de zon op Bali of Mallorca, of op het vliegveld van Bombay. Je staat daar niet zomaar alléén te stralen van geluk op een manier die de zon op een flauw afkooksel van je mythische persoon doet lijken. O, neen! Je staat daar te strálen van geluk (!), omringd door tonnen, door massa’s boezemvrienden met wie je vierentwintig uur per dag de tijd van je leven beleeft! Want helden slapen nooit!
Helden delen ook geen foto’s van hun schuldenberg, die zich in hun nimmer aflatende drang om populair bevonden te worden door de goegemeente heeft gevormd; en die zodanig hoog is geworden dat je een enkeltje richting eeuwige jachtvelden op den duur als een te overwegen alternatief begint te beschouwen.
Oh, en zie: hoe je die muur bij je thuis en waar iedereen die binnenkomt sowieso naar zal kijken omdat ze recht tegenover de voordeur staat, van een eigen accent hebt voorzien, door het traditionele behangpapier in te wisselen voor foto’s, van jezelf! Maar je bent een liefhebbend persoon en ietwat altruïstisch ingesteld. Dus je hebt ook ruimte overgelaten voor je wederhelft. En je wederhelft, op haar beurt, staat in zwartwit op die door een professionele fotograaf gemaakte foto’s. Ze ligt nedergevleid en met joúw hand op haar zwangere buik pieus te staren naar die zwangere buik van haar. Daarop schijnt een licht waarvan de bron niet te traceren valt. Het lijkt wel alsof de Heilige Geest zelve zijn stralen op die nog niet geboren halfgod laat vallen, als betrof het de aankondiging van de nakende geboorte van de Heiland in hoogsteigen persoon.
En dat de shoot niet amateuristisch was! Je hebt immers na je trouw, die moest lijken op die van de vorsten van weleer, je schuldenberg nog wat groter gemaakt door niet zelf wat foto’s te nemen. Natuurlijk niet! Je hebt een professionele fotograaf onder de arm genomen. Eentje die ook voorname beroemdheden zoals Daniëlle-van-Temptation en Goedele Liekens voor zijn lens en op zijn lans heeft gehad. En die professionele shoot staat zo posh, daar tegen je muur waar niemand naast kan kijken omdat het het eerste is wat je ziet bij het binnentreden van je veel te dure woning.
Het spreekt voor zich dat je als homo deus niet oppervlakkig bent, maar integendeel zeer diepzinnig. Veel diepzinniger alleszins dan al die dombo’s met hun uitgesproken politieke mening. Je neemt dus totaal geen positie in, presenteert jezelf als een alles overschouwende loungebarfilosoof en zorgt er op die manier voor dat je tien miljard facebookvrienden je een toffe peer blijven vinden. Een peer ben je dan sowieso. Zij het dan een Peer Gynt, zo’n Peer die zichzelf wil propageren als Grote Bemiddelaar en Man van het Midden. En dit alles met als enige doel het behouden van die tien miljard facebookvrienden.
Omdat jezelf naar buiten toe voorstellen als Grote Allemansvriend en niemand tegen de schenen schopper nogal vermoeiend kan zijn, doe je aan politiek middels ‘spreuken en wijsheden’. Die vind je gemakkelijk online. Je post dan een Charles Bukowski (“The problem with the world is that the intelligent people are full of doubts, while the stupid ones are full of confidence.”), of je hult je profielfoto in de vlag van het land waar de laatste aanslag is gepleegd, zonder evenwel ook maar één authentieke en dus échte en persoonlijke bedenking te uiten.
Daarbovenop komt dat je je publiek moet tonen dat ook emathie jou niet vreemd is. Gelukkig kan je ook medelevendheid met een muisklik van het internet plukken. Je deelt dan een krantenartikel over hoe een jongen zijn diplomauitreiking laat doorgaan op het sterfbed van zijn aan kanker lijdende moeder, of je ontleent een artikel over dierenleed en hoe erg je dat wel niet vindt. Want stel je voor dat die eindeloze menigte virtuele vrienden zou merken dat je jezelf in compleet stilzwijgen hult over deze belangwekkende topics die je deugden in de verf zetten. Dat zou je immers facebookvrienden kunnen kosten en iederéén moet toch weten hoe goed jij het meent, hoe exact jouw hart op de juiste plaats zit.
Maar het weegt toch allemaal zo zwaar, dat dekselse leven met zijn biologische wetten. Vooral dan wanneer de stroom uitvalt, of er geen wifi-bereik is. Meer nog wanneer de nacht intreedt en je alleen op jezelf bent aangewezen. Dan begint dat brein, dat zich pleegt te laven aan aandacht en likes, te malen. Donkere wolken pakken zich samen. Want die schuldenberg begint nu toch wel erg hoog te worden. En je hebt ontdekt dat die zwangere eega noch door de Heilige Geest, noch door jou werd bevlekt. Komt daarbij dat je eigenlijk feitelijk de vliegende pleuris krijgt van al die “verwarde aanslagplegers” en je walging voor die talloze politiek correcte facebookvrienden dusdanig groot is dat je per direct je ganse lijf wil uitkotsen. En je slaapt nu al wekenlang amper een uur aan een stuk. En je hebt steeds meer alcohol en pijnstillers nodig om het tussen die posse op de Matterhorn, in Bali of op het vliegveld van Bombay uit te kunnen houden. Laat staan om naast die vreemgaande vrouw van je in bed te kruipen.
Je foto’s mogen dan al baden in een licht dat geluk genoemd wordt, je gedachten zoeken rust en worden omfloerst door een ondoordringbaar wolkendek. Het opstaan lukt alsmaar moeilijker en je voelt je leven wegglijden. Jarenlang als reclamespot fungeren laat nu eenmaal sporen na. Dag na dag dien je immers te voldoen aan die wonderlijke maatstaven die je jezelf hebt opgelegd, maar waarvan je weet dat je er nooit aan kunt voldoen. De wetenschap een gemiddeld mens te zijn, zo eentje van vlees en bloed, begint luider en luider te gonzen in je overvolle hoofd. Moeten erkennen dat je noch Tomba La Bomba, noch Haile Gebrselassie, noch de biologische vader van je kind bent zou je online vriendenbestand wel eens kunnen uitdunnen. Overigens, waar zitten die vrienden nu toch? Net nu, nu je het zo moeilijk hebt en je goddelijke aura evaporeert zoals ochtendmist wanneer de zon doorbreekt?
En zo gaat dat door. Minuut na minuut, dag na dag, week na week, maand na maand, rechtbankbezoek na echtscheidingspapieren, schuldeiser na niet-betaling, psychiaterbezoek na vereenzaming, jaar na jaar na jaar na jaar…
En daar ga je, ontdaan van alle levenslust en gestript van je ziel. Je beweegt je voort zoals de klerk Bartelby in Wall Street, je slijt je dagen die wegen als lood in geestelijke eenzaamheid en ziet geen mogelijkheid meer om te ontsnappen aan die mentale folterkamer.
Tot je ten lange leste de daad bij de gedachte voegt, je stoute Ten Miles-loopschoenen uit de kast haalt en aantrekt, de lift naar de bovenste verdieping van het hoogste flatgebouw in de buurt neemt en Evelyn McHale-gewijs de sprong naar de ultieme individuele bevrijding volbrengt.
