Het is een bijzondere woensdagavond, want de stadsdeelcommissie Amsterdam Zuid vergadert voor de eerste keer. In het nieuwe bestuurlijke stelsel van Amsterdam is veel veranderd en zijn de gebieden binnen Amsterdam – de stadsdelen – bijkantoren van de centrale stad geworden zonder eigen beleidsvrijheid. De stadsdeelcommissie is een pure adviesraad geworden die door alles en iedereen kan worden genegeerd. De vraag is hoe dit bestuursniveau in de praktijk gaat functioneren en of het enige meerwaarde heeft. Deze avond suggereert het ergste.
Deze commissie mist elke grandeur. In een zaaltje die alles wegheeft van een klaslokaal vergadert de commissie zonder microfoons. Voorzitter Fem Korsten (GroenLinks) nodigt enkele mensen uit het publiek uit om aan de vergadertafel plaats te nemen, want anders kunnen ze de sprekers niet verstaan. Het gevolg is dat de vergadertafel vol zit maar dat het voor buitenstaanders niet meer duidelijk is wie de leden van de stadsdeelcommissie zijn en wie niet. Korsten meldt dat er geen stream is voor de kijkers thuis.
Al snel blijkt er nog een probleem te zijn: er is weinig ervaring met vergaderen. Er hebben zich vijf insprekers gemeld. Korsten meldt dat er nog geen vergaderorde is en dat er dus geen maximale spreektijden zijn. De eerste inspreker roept verheugd dat dat hem wel bevalt. Een veeg teken dat deze vergadering op het punt staat te ontsporen.
Deze inspreker wil praten over de naamsverandering van het Stadionplein. Dit plein moet het Johan Cruijffplein gaan heten. De inspreker meldt dat hij het niet eens is met dat voornemen. Hij is trouwens niet ontvankelijk, want hij woont er te ver vanaf, zo meldt hij zelf, maar hij wil het er toch over hebben. Hij leest een bijdrage voor van papier. Die is – geheel conform de verwachting – te lang.
Er is geen draagvlak voor de naamsverandering, horen we. ‘Ik sta niet in voor de gevolgen’, meldt de man. Er volgen heel veel details over hoe het proces tot dusver is gelopen. Er zijn allerlei procedures niet goed gevolgd. We horen dat Cruijff pas twee jaar dood is en dat iemand pas vijf jaar na het overlijden een eigen straat of plein mag krijgen.
De tweede inspreker doet het allemaal nog eens dunnetjes over. De nieuwe naam gaat voorbij aan ‘de historische context’. Ook zou er een probleem ontstaan omdat de Amsterdam Arena Johan Cruijff Arena is gaan heten. Als toeristen naar een wedstrijd willen, gaan ze wellicht naar het Johan Cruijffplein maar dan zijn ze niet bij de Arena. Integendeel. De derde inspreker gaat daarop door en meldt dat er dan ook wildplassers op het plein zullen komen. Ook hij gaat gedetailleerd in op de procedure voor naamswijziging die niet goed doorlopen zou zijn. Zo was er geen inspraak.
Dan zegt de inspreker iets geks. Hij wil dat de leden van de stadsdeelcommissie deze kwestie bij de gemeenteraadsleden van hun eigen partij aan de orde gaan stellen. Hij wil ook dat de gemeenteraadsleden raadsvragen gaan stellen over de naamswijziging. Hij blijkt zelf ook al bij de gemeenteraad te zijn geweest en heeft daar deze ochtend ingesproken. Zo leren we met een grote omweg hoe de vork in de steel zit: de Stopera gaat beslissen over de naamswijziging en als men dit besluit wil beïnvloeden moet men dus dáár zijn, niet bij de stadsdeelcommissie.
De gemeenteraadsfracties zouden dus beïnvloed moeten worden: daarom spreken burgers in de gemeenteraad in en kunnen de leden van de stadsdeelcommissie hun gemeenteraadsleden opbellen om het juiste standpunt over te brengen. De stadsdeelcommissie is hier dus alleen een tussenstap in de richting van de gemeenteraad, waar in het nieuwe bestuurlijke stelsel alle beslissingsmacht ligt. Dagelijks Bestuurder Sebastiaan Capel (D66) bevestigt dit doodleuk: de centrale stad is aan zet en het stadsdeelbestuur doet daarom niets.
De stadsdeelcommissie is dus volstrekt onnodig, behalve als de commissieleden de eigen raadsfracties gaan opbellen. De eigen stadsdeelbestuurder Capel geeft dit expliciet als advies. Hier zien we de dynamiek van een overbodige bestuurslaag: de fracties kibbelen of ze de kwestie alsnog inhoudelijk gaan behandelen of dat ze dat later gaan doen. Capel wil wachten op de centrale stad en aangezien hij niet naar de stadsdeelcommissie hoeft te luisteren is dit ook de uitkomst. Voorzitter Korsten meldt dat de commissie later altijd nog kan besluiten ongevraagd te adviseren.
Dan komt een oud-raadslid van de gemeente Amsterdam inspreken over parkeerproblemen. Er volgen gedetailleerde aanbevelingen voor het nieuwe parkeerbeleid. Al snel blijkt dat ook in dit geval niet de stadsdeelcommissie, maar de gemeenteraad aan zet is. Gelukkig weet de stadsdeelcommissie nog wel tot een taak te komen waar ze wel iets over mag zeggen: de informatievoorziening aan bewoners. Daar zal binnenkort verder over worden vergaderd.
De laatste inspreker praat over allerlei gehate bouwprojecten. Hij kijkt uit op ‘balkons die ver uitsteken’. Het lijkt op voorhand uitgesloten dat de stadsdeelcommissie daar iets aan kan doen, maar niemand heeft het daar nog over. Een D66-mevrouw uit de commissie gaat binnenkort graag met de meneer in gesprek.
Zo duren vijf insprekers – allemaal over thema’s waar de commissie niets aan kan doen – anderhalf uur. Inmiddels is de steunfractie van de PvdA afgehaakt en begint een VVD’ster op de publieke tribune uit verveling haar lippen te stiften. Het worden vier lange jaren.
Chris Aalberts onderzoekt momenteel het prille begin van de stadsdeelcommissie: een nieuwe uitvinding van de gemeente Amsterdam. Lees de hele serie hier.
