Om de democratie te versterken kan een zogenoemd correctief referendum, waarvan de uitslag bindend is, ,,als uiterste middel” helpen. Ook zou het bij verkiezingen minder om partijen moeten draaien. Het kiesstelsel zou meer op personen gericht kunnen worden.
Deze mogelijkheden ziet een commissie die sinds begin vorig jaar het politieke systeem in Nederland onder de loep neemt. Deze staatscommissie onder leiding van oud-vicepremier Johan Remkes doet dit in opdracht van de regering en presenteerde woensdag een tussenstand van haar bevindingen. Eind dit jaar wordt het eindrapport verwacht.
De commissie ziet een correctief referendum ‘bij verstandig en terughoudend’ gebruik wel zitten. Het kan functioneren als ‘ventiel’, mocht het parlement iets besluiten wat toch op grote weerstand stuit bij de bevolking.
Het voorstel komt enkele weken voor het einde van het raadgevend referendum, waarvan de uitslag niet dwingend is voor de regering. Naar verwachting zal op 10 juli een krappe meerderheid in de Eerste Kamer een einde maken aan dit instrument. De Tweede Kamer zette er eerder dit jaar al een streep door.
Op de kieslijsten moet meer aandacht voor de kandidaten zijn om de kloof met de kiezer te verkleinen. Hoe dat precies vorm moet krijgen, is ,,ingewikkeld”, erkent Remkes. De komende maanden wordt het idee verder uitgewerkt, net als andere voorstellen.
Verder heeft de commissie ook suggesties om, naast de democratie, de rechtsstaat te versterken. “Want het een kan niet zonder het ander”, stelt Remkes. Een zogenoemd Constitutioneel Hof zou kunnen gaan toetsen of wetten wel stroken met de Grondwet, zoals dat in andere landen gebruikelijk is. Rechters mogen dat nu niet.
ANP
