De Helderse formatie van 2018 gaat de geschiedenis in als een van de langste lokale formaties van Nederland. Maar woensdagavond is het dan eindelijk zo ver: Het ‘Helders Akkoord’ wordt gepresenteerd in schouwburg De Kampanje. De ondertitel: ‘Voorwaarts in gezamenlijkheid’. Het akkoord maakt een zeer degelijke en daarmee ook uiterst saaie indruk. Het blijkt vol gemeenplaatsen te staan. De inwoners van Den Helder verdienen een stabiel college en er moet in de Helderse politiek respect zijn voor elkaars mening. Goh.
De coalitie is een combinatie van zeven partijen: Beter voor Den Helder, CDA, VVD, PvdA, ChristenUnie, Stadspartij en Seniorenpartij. Sommige aanwezigen vinden deze combinatie heel slim want deze heeft maar liefst 23 van de 31 zetels. Dat betekent dat de coalitie een meerderheid houdt als een partij mocht besluiten op te stappen. Dat is niet onhandig, want in Den Helder heeft men afsplitsingen zo’n beetje uitgevonden. Bovendien dreigt er een wethouder benoemd te worden die als ambtenaar met de gemeente in de clinch lag.
Het lijkt dus verstandig het zekere voor het onzekere te nemen.
Voor dit soort cynische gedachten is deze avond geen plaats. Hier klinken alleen maar prijzende, positieve woorden. Formateur Hans Huibers noemt deze avond ‘een mooi moment’. Hij schreef in april nog dat Den Helder ziek was, maar nu is de gemeente ‘aan de beterende hand’. Iedereen wil het vanaf nu helemaal anders doen. Zo komt er bestuurlijke vernieuwing. In het Helders Akkoord wordt duidelijk wat Huibers daarmee bedoelt: elders betekent dit burgerparticipatie, maar in Den Helder betekent het dat de partijen zich voornemen geen ruzie meer te maken.
Dit is ‘een nieuw begin’, klinkt het plechtig. CDA-fractievoorzitter Harmen Krul begint met een stralende glimlach over ‘bruggen bouwen’, ‘gezamenlijkheid’ en ‘stoppen met het onderlinge wantrouwen’. Zelfs de eeuwigdurende Helderse stadhuisdiscussie is met dit akkoord eindelijk ten einde, weet Krul. Ondertussen krijgen we champagne. Enkele minuten later tekenen de partijen het akkoord alsof het een trouwceremonie betreft. De burgemeester laat weten erg in zijn nopjes te zijn en dan komt er ook nog taart.
De aanwezige journalisten mogen vragen stellen. Een van hen wil weten hoe het zit met de bezuinigingen in de zorg. Er moet in Den Helder drie miljoen op zorg worden bezuinigd en maar dat voornemen wordt in het akkoord niet geconcretiseerd. Tijdens de campagne hebben bijna alle partijen beloofd dat er niet op zorg zou worden bezuinigd. Krul meldt met een stalen gezicht dat niemand wil bezuinigen maar dat het gewoon niet anders kan. Niemand komt op het idee de partijen voor de voeten te werpen dat dit ook voor de verkiezingen al lang en breed bekend was.
Beoogd wethouder Biersteker van de ChristenUnie begint in een taal te spreken die we niet van haar kennen. Zo lijkt het alsof er echt iets is veranderd. Er moet volgens Biersteker nog naar de bezuinigingen worden gekeken maar zij stelt ons gerust dat het allemaal wel goed komt. Dit blijkt ook te gelden voor de toekomst van het stadhuis, waarvoor in het akkoord een definitief voorstel ontbreekt. Ook de controversiële verplaatsing van coffeeshops is niet uitgewerkt. De partijen kwamen er in alle harmonie niet uit. Dat heet voortaan ‘respect voor elkaars mening’.
De hoofdtekst van het Helders Akkoord is vijftien pagina’s, maar komt niet veel verder dan globale kaders en goede intenties. Het is ‘een akkoord op hoofdlijnen’, staat er eufemistisch. De partijen hebben de belangrijkste inhoudelijke conflicten vooral voor zich uit geschoven. Tegelijk is het akkoord niet helemaal vrijblijvend. Er wordt niet gemorreld aan de samenwerking met verzelfstandigde gemeenteonderdelen en ook niet aan de gemeentelijke samenwerkingen. Zelfs de vermaledijde externe stadsontwikkelaar Zeestad wordt met dit akkoord niet opgeheven.
Het zijn met name deze punten waar Helderse lokale partijen zich altijd sterk tegen hebben verzet. We kunnen dus rustig stellen dat de lokale partijen ondanks alle vage, niet-uitgewerkte afspraken op belangrijke punten bakzeil hebben gehaald. Hadden ze geen goed inhoudelijk alternatief? Of was een goedbetaald wethouderschap genoeg voor een forse inhoudelijke draai? Het is niet helemaal duidelijk, maar iedereen die vanaf nu nog zegt dat een partij als ‘Beter voor Den Helder’ ooit oplossingen heeft gehad, moet zich nog eens achter de oren krabben.
CDA en VVD hebben de Helderse formatie ruimschoots gewonnen.
Dit was de laatste aflevering van de serie Chris Aalberts in Den Helder. In het najaar verschijnt een boek met twaalf lessen uit de Helderse gemeentepolitiek.
