Foto: Jimmy Carr – The Nasty Show, Netflix
Offence is taken,
not given.
– Jimmy Carr
Mogen beledigen is een vorm van beschaving. Wanneer er niet meer beledigd mag worden wordt de open samenleving gesloten. Er is niks mis met beledigen. Ook niet met opzettelijk beledigen. Iedereen is voor de vrijheid van meningsuiting, maar dat dat ook zou gelden voor opzettelijk beledigen gaat veel mensen toch te ver. En dan denken mensen voornamelijk aan Wilders. Beledigen is zwaar overtrokken. Er zijn belangrijker dingen in de wereld dan je druk te maken over beledigen. Al is er niets wat je tegen houdt om je druk te maken over beledigen, zolang je maar beseft dat de vrijheid van expressie het recht om opzettelijk te beledigen omvat.
Stel dat het uitmaakt wat de intentie is van degene die beledigt, dat het niet gaat om per ongeluk beledigen, maar dat het oogmerk is opzettelijk te beledigen. Stel, een cabaretier heeft als voornemen om te proberen het publiek te beledigen, zoals de komiek Jimmy Carr in zijn briljante act over beledigen – Insult comedy is zelfs een genre. De cabaretier doet zijn best om zoveel mogelijk mensen uit het publiek tot diep in hun ziel te beledigen. Hij maakt het publiek uit voor kaaskoppen, social justice warriors, fascisten, cultuurmarxisten, immorele monsters, racisten en alles wat ik nog meer kan bedenken. Het publiek blijft echter stoïcijns en er volgt een bescheiden applaus. Zou deze poging tot opzettelijk beledigen dan ook niet toegestaan mogen van de moraalridders van het beledigen of geldt het alleen voor opzettelijk beledigen dat ook nog gelukt is? Maar hoe gelukt moet het zijn? Is het opzettelijk beledigen van één persoon genoeg? Stel iemand beledigt zijn partner door te zeggen dat hij haar eigenlijk een lelijke trol vindt. Kan er dan aangifte worden gedaan? Of moet het gaan om het opzettelijk beledigen van een groep zoals bij: ‘de refo’s zijn een incestueuze kliek’ of: ‘de katholieke kerk is een pedofielenbende’? Maakt het uit of de bewering die gedaan wordt waar is? Stel ik zeg tegen een pedofiel: ‘je bent een gore pedofiel’ en die pedofiel is beledigd, zou dat dan verboden moeten zijn?
https://www.youtube.com/watch?v=O2_HbqPpQDk
Maar goed deze gedachtenspinsels zijn abstract. We weten allemaal dat het gaat om moslims die zich beledigd voelen door uitspraken als die van Wilders en de beruchte tekenplaatjes. Is het relevant of het oogmerk van Wilders het beledigen van moslims is? Stel dat het oogmerk inderdaad beledigen is. Dat is niet netjes, zullen welopgevoede mensen denken. Ik heb die neiging ook. Maar kritiek van seculieren op de SGP kan ook bewust beledigend zijn, of kritiek van kapitalisten op socialisten en vice versa. Waarom is de kritiek op de islam dan zo bijzonder? Is het omdat de moslims de langste tenen hebben, of omdat moslims – wellicht/misschien/zogenaamd – gemarginaliseerd en gediscrimineerd zijn? Is dat het? Mag je alleen beledigen als de beledigde niet tot een zwakke categorie behoort? Maar dat betekent dat er geen vrijheid van expressie is. Wie bepaalt wat beledigen is? Is dat alleen degene die beledigd is, of mogen mensen bepalen wat door anderen als beledigend ervaren kan worden?
Ik ben veganist en ik ben tot op het bot beledigd wanneer mensen dierlijke producten consumeren en reclames voor dierlijke producten doen mij gruwelen. En ik ben niet de enige. Zou het verboden moeten worden om veganisten te beledigen, te kwetsen en te krenken? Veganisten zijn immers een marginale groep in de samenleving. Moeten mensen geen rekening houden met de gevoelens van veganisten?
Als atheïst vind ik religie een belediging voor de rede. Atheïsten zijn een marginale groep in de samenleving. Zou kritiek op atheïsme en ongeloof verboden moeten worden? Moeten gelovigen geen rekening houden met de gevoelens van atheïsten?
Of gaat het er alleen om wie het hardste schreeuwt dat die beledigd is? Moslims en de fellow travellers schreeuwen als magere speenvarkens wanneer de islam wordt bekritiseerd, terwijl veganisten en atheïsten deze kaart niet spelen.
Of uitspraken van Wilders beledigend zijn of beledigend zijn bedoeld is irrelevant. Waar het om gaat is dat uitspraken niet mogen oproepen tot geweld. In geval van twijfel moet de rechter bepalen of er sprake is van een oproep tot geweld.
Wat ook nog wel eens wordt vergeten is dat de beledigingstroef wordt getrokken om te verhullen dat gereflecteerd wordt of het waar is wat er wordt gezegd. In plaats van shooting the messenger – de roep om censuur want dat mag je niet zeggen – is het belangrijk om in het maatschappelijk debat naar de inhoud te kijken. Maar dat hoeft natuurlijk niet. De vrijheid van expressie geldt ook voor eindeloos zeuren en zeiken.
Het afsnijden van de voorhuid van minderjarige jongens om niet therapeutische redenen valt echter niet onder de vrijheid van expressie. En ik hoop dat ik nu iemand beledigd heb.
