De uitzending van Het Filosofisch Kwintet van afgelopen zondag had als onderwerp ongelijkheid. Het werd een zeldzaam eerlijk uur aan televisie waarin de socialistische inborst van intellectueel Nederland zonder gêne werd geëtaleerd. De hele uitzending is het kijken waard maar de bijdrage van Rechtsfilosofe Tamar de Waal sprong eruit.
Het programma trapt af met de vraag: Zijn jullie in je leven weleens persoonlijk schrijnende ongelijkheid tegengekomen?
Tamar de Waal erkent dat ze niet weet of haar voorbeeld van ongelijkheid schrijnend is, maar haar valt een educatieve kloof op door het opkomende elite onderwijs. University Colleges zorgen voor een groeiende ongelijkheid. Deze privé scholen vragen het dubbele of meer dan het overheidstarief en dat maakt het dus enkel mogelijk voor de vermogende veelal buitenlandse elite. Haar eerste bezwaar is dat dit fenomeen het ideaal, dat de beste student de beste opleiding krijgt, ondergraaft. Vanwege de financiële drempel spelen omstandigheden (privilege) een rol en dat is kwalijk.
Dit is het probleem met haar stelling.
Zonder elite scholen zou het niveau dat de overheid momenteel haalt het plafond zijn en dan zou naar alle waarschijnlijkheid de beste student de beste opleiding kunnen doen. Dat niveau zou echter lager liggen dan dat van de elite scholen, en hier wordt de ware implicatie van haar ideaal zichtbaar. Zij wil boven alles dat er nooit een (boven)gemiddelde geprivilegieerde student op een hoger niveau studeert, dan een briljant individu uit de middenklasse. En zij is daarvoor bereid om het hoogst mogelijke niveau te verlagen. De kloof is voor haar belangrijker dan het daadwerkelijke niveau.
Zij accepteert dat ontelbaar intellectueel potentieel verloren gaat ondanks vermogende ouders en een gezond stel hersens. Denk aan alle wetenschappelijke vooruitgang mogelijk gemaakt door meer elite scholen die het hoogste niveau steeds zullen aanscherpen. De Waal erkent dat het niveau op de elite scholen hoger ligt en dat ze in aantallen toenemen. Meer kinderen op elite scholen wil zeggen meer ruimte voor de non-elite op de overheidsscholen. De rijke ouders die de dubbele prijs betalen, dragen al belasting af voor onderwijs van de overheid maar maken er geen gebruik van.
Er is hier dus geen enkele sprake van een benadeling van de rest van de bevolking, sterker nog wij worden er allemaal beter van. Meer technologische vooruitgang zal de innovatie stimuleren en zal onze kwaliteit van leven en onze levensverwachting verhogen.. Deze weelde is aan De Waal niet besteed. Het gaat haar niet om het lot van de non-elite, het gaat haar enkel om het verschil tussen de rijkste en armste persoon.
Haar wereldbeeld ziet liever de armen armer zolang de rijken minder rijk zijn. Zoals Thatcher het fameus verwoordde in reactie op een vraag van een socialistische parlementariër over ongelijkheid tijdens haar premierschap.
“All levels of income are better off than they were in 1979. But what the honorable member is saying is that he would rather the poor were poorer provided the rich were less rich. That way you will never create the wealth for better social services as we have. And what a policy. Yes. He would rather have the poor poorer provided the rich were less rich. That is the Liberal (British Socialists) policy. Yes it came out. He didn’t intend it to but it did.’’
Het is namelijk zo dat ongelijkheid de natuurlijke staat van de mens is. Een overheid die een objectieve wet handhaaft is er om geweld uit te bannen en individuele rechten te beschermen. Ongelijkheid tussen mensen in een land elimineren , laat staan wereldwijd is een onmogelijke missie voor iedere overheid. Er bestaat geen moment in menselijke geschiedenis waar er op geen enkel gebied ongelijkheid was tussen groepen en individuen. Er bestaat dus geen enkel referentiekader voor dit ideaal van gelijkheid. Dat stelt de voorstanders in staat om continu de doelpalen te verzetten in het debat.
Verder in de uitzending stelt De Waal namelijk het volgende toen ze de zogenaamde ‘geboorteloterij’ beschreef: “Uiteindelijk is toch het idee van rechtvaardigheid dat we intuïtief allemaal delen, dat we gelijke kansen zouden moeten hebben. Dus dat inderdaad waar je bent geboren uit welk nest je komt, uit welk milieu je komt, niet helemaal determineert wat uiteindelijk je kansen zullen zijn. De geboorte loterij om die weg te nemen dat is denk ik een van die idealen die we hebben’’
We zijn nu gegaan van hoger niveau onderwijs willen beperken naar alle verschillen tussen mensen die te maken hebben met hun omstandigheden zoals opvoeding en geboorteplek te elimineren. Dit is een waanzinnig ideaal, niet alleen in praktisch opzicht maar vooral moreel. De Waal is filosoof dus daarom is het eerlijker haar te beoordelen op haar principes dan op de werkbaarheid van eventueel beleid daarop geïnspireerd.
Haar morele principe is dat gelijkheid in kansen tussen landen en binnen landen superieur is aan vrijheid, eigendomsrecht en zelfbeschikking. Ze wil geen Elon Musk, geen Steve Jobs, geen Cristiano Ronaldo, die vergroten alleen maar de ongelijkheid. De titanen der aarde moeten niet durven om te proberen de wolken aan te raken. Zij moeten zich neerleggen bij de laagste standaard allemaal om gelijkheid te forceren. De Waal is een moderne ludiet die goedkeurend zou toezien hoe stoommachines worden vernietigd zodat het paard en wagen niet te ver achter lopen.
Tegen het einde van de uitzending komt De Waal met de kers op de taart We leven in een zogenaamde ‘’Wimbledon’’ maatschappij. De nummer 3 van Wimbledon krijgt te weinig vergeleken met de nummer 1 en zo werkt het volgens haar ook in de maatschappij. En daarom moet de vermogensbelasting omhoog naar voorbeeld van Piketty: “Ik zou zeggen dat we toch moeten werken aan het idee dat als je succes hebt dat je dat niet helemaal zelf hebt gedaan. Bijvoorbeeld dat als je veel geld hebt verdiend dat het helemaal jouw geld is en niemand daar meer aanspraak op kan maken. Ons idee is toch verdiend is verdiend.”
Ze leunt hier op het welbekende ‘’You didn’t build that’’ argument gepopulariseerd door Obama.
Jouw geld is niet echt van jou, je hebt het aan anderen te danken en dus moet je hoge belastingen zien als plicht die je moet voldoen. Haar analogie met competitieve sport gaat helemaal mank. Sport is binair, zeker tennis, je wint of verliest er bestaat geen win-win scenario. Kapitalisme is het systeem van wederzijds voordelige relaties. Waar De Waal economische welvaart ziet als een taart die moet worden verdeeld is de economie in werkelijkheid eerder een deegbeslag dat eeuwig kan rijzen.
Voorstanders van individuele vrijheid zouden ongelijkheid moeten omarmen als erkenning voor de diverse en unieke aard van ieder individu. Juist die persoonlijke unieke aspecten stellen ons in staat zo optimaal mogelijk met elkaar te handelen in waardes.
Het meest zorgwekkende aan het betoog van De Waal is dat het niemand behalve mijzelf lijkt te zijn opgevallen. Dit is het nieuwe normaal van links en niemand aan de rechterkant lijkt het zorgen te baren. In de hoop mensen bewust te hebben gemaakt blijft ondergetekende strijden voor een ongelijk en dus vrij Nederland.
