Een van de laatste beleidsdaden van Jozias van Aartsen was de aankondiging dat de gemeente Amsterdam gaat onderzoeken hoe er met salafistische moskeeën kan worden samengewerkt. Eerder al verkondigde de waarnemend burgemeester dat de overheid een handreiking moest doen naar salafistische jongeren en dat we hun orthodoxe gedachtengoed moesten accepteren.
De totale naïviteit van de VVD-regent werd deze week weer eens onderstreept door het nieuws over twee hoofdstedelijke moskeeën, de salafistische El-Tawheed in Amsterdam-West en de Arrayan in Noord. NRC Handelsblad berichtte gisteren dat de gemeente de afgelopen jaren nauwelijks inzicht had in de activiteiten van twee vermeende jihadronselaars. NRC publiceerde een document waaruit blijkt dat zij niet werden opgenomen in de radicaliseringsaanpak omdat dit ten koste zou gaan van politie-onderzoek. Het is echter duister waaruit dit onderzoek bestond en of het iets heeft opgeleverd. NRC noemde geen achternamen maar voor ingewijden is duidelijk dat het bij de twee extremisten gaat om Keith Rienksma, alias “Abdullah West”, die kinderfeesten en vrouwendagen organiseerde bij El Tawheed, en Aziz Oilkadi, voorzitter van Arrayan. Rienksma was de beheerder van besloten nieuwsgroepen en webpagina’s waar propaganda werd gemaakt voor de Islamitische Staat.
De Telegraaf publiceerde vanochtend een foto uit 2014 van een (niet nader genoemd) bestuurslid van El Tawheed, omringd door vier moslimextremisten. Op de ’s nachts genomen foto is ook Rienksma te zien en twee latere jihadisten: Omar Hmima (die volgens berichten is gesneuveld in de gelederen van ISIS) en Baraa Ahmad,die zich eveneens bij ISIS heeft aangesloten. Aanwezig was verder Abderrazak A.O., die enige maanden later brand stichtte bij een woning waar een poster van het door terroristen aangevallen tijdschrift Charlie Hebdo voor het raam hing.
Het gezelschap sliep in de El Tawheed moskee, vermoedelijk tijdens een door Rienksma en zijn social mediagroep De Zuivere Aanbidding georganiseerde “itikaaf”, waarbij streng-gelovige moslims de laatste tien dagen van de vastenmaand ramadan permanent in de moskee verblijven en zich afzonderen van de buitenwereld – dat alles omdat de profeet Mohammed dit ook zou hebben gedaan.
Het Telegraaf-artikel van vandaag meldt dat de politie in 2016 een strafrechtelijk onderzoek wilde beginnen tegen El Tawheed, onder leiding van de (toen nog voor het contraterrorisme-team werkende) oud-PVV’er Hero Brinkman. Het kwam er niet van en pas twee jaar later zijn gemeente en politie bezig om een plan van aanpak op te stellen voor de moskee. De Telegraaf bericht over een document waarin zou staan dat de politie niet zomaar mag binnenlopen. De krant suggereert verder dat alleen agenten met een Marokkaanse achtergrond welkom zijn.
Volgens De Telegraaf zegt El Tawheed-voorzitter Mahmoud el-Shershaby dat hij geen van de op de foto gezette extremisten kent. Vooral in het geval van Rienksma is dat merkwaardig. De Amsterdamse bekeerling is al een jaar of tien actief binnen de moskee. Hij organiseerde met zijn “De Zuivere Aanbidding” allerlei kinderfeesten en vrouwendagen bij El-Tawheed. In november 2016 publiceerde ik op mijn weblog een screenshot uit een video van Rienksma, waarin hij vanuit de bibliotheek van de moskee opriep om geld te storten voor het gebedshuis. In januari 2017 maakte Rienksma een video met Sami Aldeghedy, een van de imams van El Tawheed. Samen door de wijk lopend maakte hij reclame voor een Vraag en Antwoord-sessie die Aldeghedy zou houden voor de volgers van De Zuivere Aanbidding. De kijkers hebben het resultaat nooit gezien want kort daarna werd de pro-jihadgroep van social media verwijderd.
De Arrayan-moskee is minder bekend dan het aloude salafistische bolwerk El Tawheed. In november 2016 kwam de moskee uit Amsterdam-Noord in het nieuws naar aanleiding van een politie-onderzoek naar een onbekende moskeebezoeker die een aanslag zou beramen op een synagoge in Amsterdam. Brinkman en een collega werden erop uitgestuurd om de tip na te trekken. Hij maakte daarbij de blunder om kaartjes van zijn Middenstandspartij uit te delen tijdens het gesprek met moskeevoorzitter Oilkadi. Deze misstap (en onregelmatigheden tijdens een ander, niet met de moskeewereld gerelateerd onderzoek) leidden tot de val van Brinkman. Wegens schending van het ambtsgeheim heeft hij voorwaardelijk ontslag gekregen. Brinkman vecht alles aan en heeft aangifte gedaan tegen politiechef Pieter-Jaap Aalbersberg, commissaris Olivier Dutilh en een politieman die hem zou hebben verlinkt bij Oilkadi.
De tip over de terreuraanval vanuit Arrayan-gelederen was waarschijnlijk een hoax. Toch wringt er iets in de zaak. Oilkadi werd destijds afgeluisterd vanwege zijn contacten in het jihadistische milieu. In de tapverslagen bevindt zich een gesprek tussen de moskeevoorzitter en een politieman van Marokkaanse afkomst, lid van het Marokkaans Netwerk van de Amsterdamse politie, waarin Oilkadi zich beklaagt over het bezoek van Brinkman. In plaats van de beller af te poeieren (“Sorry Aziz, voor klachten moet je bij onze korpsleiding zijn”), klapt de agent uit de school over de geheime functie van Brinkman en over de interne heisa over de terugkeer van het oud-Kamerlid naar zijn vroegere werkgever. De Telegraaf berichtte over de affaire. Maar zelfs toen de tapverslagen in mei 2017 uitlekten naar website GeenStijl, kwam er nauwelijks reactie vanuit de Amsterdamse politiek. CDA-raadslid Diederik Boomsma probeerde vergeefs uit te zoeken of de loslippigheid gevolgen had voor de politieman.
Media en politiek hebben zich de afgelopen jaren terecht druk gemaakt om misstanden op de afdeling radicalisering op het stadhuis. De recente berichtgeving van NRC Handelsblad en Telegraaf is misschien aanleiding om ook eens kritisch te kijken naar de omgang van de politie met radicalisme in de hoofdstad.
Dit artikel verscheen eerder op de website van de auteur.
