De Amsterdamse protestbeweging Provo verspreidde destijds het gerucht dat men rond de huwelijksplechtigheid van Beatrix en Claus in 1966 van plan was LSD in het drinkwater te doen. Dat hebben ze uiteindelijk natuurlijk niet gedaan: het ging om een geintje. Het gerucht werd slechts verspreid om de autoriteiten op stang te jagen. Maar meer dan een halve eeuw later lijkt het er toch heel sterk op dat er in de hoofdstad tegenwoordig gemeentepils met een zeer sterke dosis van de psychedelische drug uit de kraan komt. Anders kunnen allerlei krankzinnige verschijnselen die zich in de hoofdstad manifesteren moeilijk verklaard worden. Zwarte Piet moet worden afgeschaft, de gemeente gaat zich bedienen van genderneutrale aanspreekvormen, en kortgeleden werd er in een commissie van de gemeenteraad vergaderd over richtlijnen voor politiek correct taalgebruik in musea. Het ene na het andere gekke idee wordt in Amsterdam verzonnen. De rest van het land staat er ondertussen naar te kijken als een koe die in de wei een trein voorbij ziet razen.
Want helaas moet de rest van het land lijden onder de bad trip waar de hoofdstad in terecht is gekomen. Een provincie als Brabant werd zelf bijvoorbeeld lange tijd als een koloniaal wingewest door de Republiek bestuurd (over herstelbetalingen hoor je overigens nooit iemand), toch moeten ook de Brabanders zich ondertussen verantwoordelijk voelen voor het slavernijverleden en wat de West-Indische Compagnie allemaal heeft uitgespookt. “Witte onschuld bestaat niet.” Straks moeten kinderen in Friesland op school ook de namen van leiders van slavenopstanden op de Caraïbische eilanden uit hun hoofd leren in plaats van grondig kennis te nemen over hoe hun voorouders de Hollanders door de eeuwen weerstand hebben geboden en daarvoor met hun bloed hebben betaald. En dat allemaal vanwege het feit dat Nederland een hoofdstad heeft waarvan de inwoners denken dat zij de wijsheid in pacht hebben en die nooit eens hun grote bek kunnen houden.
Tegenwoordig wordt in dit verband ook wel gesproken over de “kloof” tussen de Provincie en de Randstad. Een journalist als Wierd Duk brengt deze kwestie regelmatig onder de aandacht en voetbal analyticus Johan Derksen laat zich er af en toe in de voor hem typerende bewoordingen over uit. Er bestaat inderdaad een kloof tussen de Randstad en de Provincie, daar is ook wel onderzoek naar gedaan. Want het idee dat je “paaseieren” voortaan “verstopeieren” moet noemen, het plan om in de trein “beste reizigers” te zeggen en niet langer “dames en heren”, de instructie (of is het een bevel?) om het woord “wit” in plaats van “blank” te gebruiken: het is allemaal niet verzonnen in Doetinchem, het komt niet uit Franeker, en het wordt natuurlijk niet bedacht in Borkel & Schaft. Deze decadentie komt echt hoofdzakelijk uit Amsterdam en verspreidt zich van daaruit als een epidemie over de rest van het land.
Natuurlijk gaat het in dit verband niet om alle mensen die in Amsterdam wonen. Uiteraard zijn er ook in de hoofdstad zelf mensen die zich niet kunnen herkennen in de politiek correcte dingetjes die ons door de strot geduwd worden. Het is immers niet de Amsterdamse heftruckchauffeur die maandelijks geld opzij zet om met zijn zoontje naar Ajax te kunnen gaan die de invoerring van de Roetveegpiet verzint. Nee, het gaat hier om een specifieke groep subversieve elementen. Soms zijn zij niet eens in de hoofdstad geboren. Meestal wordt in dat geval na verhuizing naar de Grote Stad een bepaald patroon gevolgd: politieke wetenschappen studeren, de universiteit bezetten, ieder weekend demonstreren en daarna wethouder worden, of natuurlijk iets in de culturele sector, bijvoorbeeld directeur van een met belastinggeld gefinancierd museum waar een Eskimo geen Eskimo meer genoemd mag worden. Welgelegen aan het IJ, leven zij daar vrij en blij. De GroenLinkser die totaal vervreemd is van de natuur en het in de wildernis geen moment uit zou houden, de D66 hervormer die volkomen los is komen te staan van alles wat met traditie te maken heeft, de hoogopgeleide PvdA’er die heel goed weet hoe hij het woord “arbeider” moet schrijven maar niet weet wat dat woord betekent: zij gedijen in de gedegenereerde stedelijke omgeving van de grachtengordel.
Nu is er een tijd geweest waarin de hoofdstad een zekere aantrekkingskracht op de rest van het land uitoefende. Ooit moesten verliefde stelletjes uit het donkere katholieke zuiden bijvoorbeeld stiekem naar Amsterdam om daar condooms te kopen. Die tijd ligt echter achter ons. In het “magische wereldcentrum” houdt men er tegenwoordig een geheel eigen gedachtewereld op na die voor mensen buiten de stad totaal niet meer te doorgronden is. De rest van het land vindt dat allemaal prima zolang men er maar geen last van heeft. Want het liefst wil men met al die gekkigheid helemaal niets te maken hebben. Maar zo werkt dat natuurlijk niet. Het is met Amsterdam namelijk precies zoals de nachtburgemeester van Rotterdam Jules Deelder er ooit over zei: “ze kunnen (er) geen scheet laten of het mot in het hele land geroken worden”. De invloed van de hoofdstad op de nationale media is immers zeer groot. Wat er in Amsterdam gebeurt, dat moet en zal iedereen weten.
De Volkskrant, Trouw, de Telegraaf, de NRC (ooit een Rotterdamse krant!): allemaal zijn zij in Amsterdam gevestigd. Regionale kranten als het Eindhovens Dagblad zijn opgegaan in de Persgroep en dat betekent dat BN’ers als Paul de Leeuw de columns schrijven. De talkshows van de NPO en RTL worden in de Westergasfabriek opgenomen. Er bestaat dus eigenlijk helemaal geen Nederlands nieuws, er bestaat alleen maar Amsterdams nieuws. In de berichtgeving van de NPO over zaken als de multiculturele samenleving, asielzoekers of transgenders klinkt duidelijk de activistische ondertoon van het progressieve Amsterdamse milieu door. De NRC stuurde zelfs een soort oorlogscorrespondent mee met een bus activisten naar de intocht van Sinterklaas in Dokkum. Op safari naar de Provincie. Soms gaat het avond aan avond op de publieke omroep over wat Sylvana Simons van het slavernijverleden vindt. Waar slaat het allemaal op?
Bovendien wordt het lokale nieuws uit Amsterdam door de “landelijke” media doorgaans gepresenteerd alsof het om wereldschokkende gebeurtenissen zou gaan. Nog niet zo lang geleden werd de opening van de Noord/Zuidlijn in Noord-Koreaanse stijl live op de nationale televisie uitgezonden. Wie zit daar in godsnaam op te wachten? Zat men in Sint Annaparochie of Delfzijl soms de hele dag aan de buis gekluisterd? Of wellicht in Neerkant? Of in Oerle? Ook lees je regelmatig berichten als: “de Gay Pride heet voortaan Pride.” Op zich prima, maar waarom moeten wij dat weten? Het is overigens wel opmerkelijk dat het uiterlijk van Zwarte Piet moest worden aangepast op verzoek van bepaalde figuren die een minderheid menen te vertegenwoordigen terwijl de Gay Pride wel gewoon gehouden blijft worden, terwijl men ook had kunnen besluiten de salafisten alvast een klein beetje tegemoet te komen door de blote botenparade voortaan achterwege te laten. Maar dat gebeurt dan weer niet. De grachtengordel heeft zo zijn/haar eigen logica.
In de hoofdstad wordt ondertussen nog altijd met een ongelooflijke arrogantie naar de rest van het land gekeken. Ooit, in de zeventiende eeuw, was Amsterdam het centrum van het land en in zeker opzicht het centrum van de (Europese) wereld. Dat is de stad inmiddels al lang niet meer. De mentaliteit van de meeste inwoners is echter nog steeds precies dezelfde. Men heeft het idee altijd alles beter te weten, overal in voorop te lopen en anderen te moeten vertellen hoe het zit. De rest van het land “loopt achter”, “is nog niet zo ver”, “is minder ontwikkeld” enzovoorts. Ondertussen wonen de ruimdenkende progressieve kosmopolieten in een stad waar je voor een bezemkast met een wc erin per maand meer dan 2000 euro huur betaalt (tenzij je gewoon een pandje kraakt natuurlijk), je de zakkenrollers van het lijf moet houden en je door de toeristen onder de voet gelopen wordt.
Zijn al die Amsterdammers trouwens wel zo ruimdenkend, zo progressief, zo kosmopolitisch? De meesten zouden het in een stad als Gent of Antwerpen geen seconde uithouden. Die steden liggen een paar uur verderop en er wordt dezelfde taal gesproken maar veel inwoners uit Mokum zouden zich er niet thuis voelen moesten zij er wonen. Zij zouden zich nooit kunnen aanpassen aan de “andere cultuur”. Een stad als Maastricht is in feite meer Europees dan Amsterdam: Franstalig België (Luik) en Duitsland (Aken) liggen naast de deur, toch wordt de hoofdstad van Limburg door de meeste Amsterdammers als een achtergebleven gebied gezien. In het “magische wereldcentrum” heeft men verder de mond vol over “tolerantie”. Maar wat wordt daar in godsnaam mee bedoeld? Men vindt het verschrikkelijk belangrijk om vluchtelingen op te vangen, maar blijkbaar niet voor de deur op grote woonboten in de Amsterdamse grachten.
Wat houdt dat nu werkelijk in, “tolerantie”? In de jaren tachtig was het er één grote bende omdat men het heroïneprobleem zogenaamd niet onder controle kon krijgen. Tijdens de inhuldiging van Beatrix werd in 1980 de hele binnenstad kort en klein geslagen op kosten van de belastingbetaler. Zogenaamd vanwege de woningnood. Het krioelt in Amsterdam van de antifascisten waar je helemaal niets hebt aan zolang er geen fascisten aan de macht zijn. Want dan pas moet blijken wie werkelijk het lef heeft om in actie te komen, als je voor het minste of geringste door je kop geschoten kunt worden. De “tolerantie” waar de stad om bekend staat houdt vooral in dat er flink wat geld verdiend wordt aan de prostitutie (de toeristen komen namelijk niet alleen maar voor het Rijksmuseum), het exploiteren van het oorlogsverleden (lange rijen toeristen staan er ‘s zomers in de rij bij het Anne Frankhuis) en de handel in verdovende middelen. Want de coffeeshops trekken natuurlijk ook de nodige bezoekers.
Commissaris van de Koning Wim van de Donk en ASML directeur Peter Wennink moeten in Den Haag bedelen voor wat geld om de regio Zuid Oost Brabant internationaal te kunnen laten concurreren. Amsterdam hoeft dat nooit te doen. Als je er een beetje nuchter tegenaan kijkt (dus als de rook om je hoofd is verdwenen), dan zie je onmiddellijk dat het in Amsterdam, het hoofdkwartier van de Linkse Kerk, helemaal niet gaat om “tolerantie”. Het gaat er gewoon om geld, en dat is altijd zo geweest.
